Lew śpiący (Bytom)

Lew śpiący

Schlafender Löwe

nr rej. B/255/13 z 2013[1]
Lew śpiący w Bytomiu (2009)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Bytom
Miejsce	Rynek
Typ pomnika	odlew
Projektant	Theodor Erdmann Kalide
Materiał	brąz
Data budowy	kwiecień–czerwiec 1873[2]
Data odsłonięcia	1873, 2008
Położenie na mapie Bytomia Lew śpiący
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Lew śpiący
Położenie na mapie województwa śląskiego Lew śpiący
50°20′49,28″N 18°55′22,24″E/50,347022 18,922844

Lew śpiący (niem. Schlafender Löwe) – rzeźba z 1873 roku, znajdująca się na Rynku w Bytomiu, przedstawiająca leżącego lwa z głową wspartą na przednich kończynach, wpisana do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego.

Lew został wykonany na zamówienie władz Bytomia^[3] w brązie przez berlińską Odlewnię Hermanna Gladenbecka(ang.) w 1873^[4], na podstawie projektu Theodora Kalidego z 1824. Rzeźba wieńczyła kilkumetrowej wysokości pomnik upamiętniający mieszkańców powiatu bytomskiego, poległych w wojnie francusko-pruskiej (1870–1871)^[4], który odsłonięto w 1873 roku^[4]. Pomnik składał się z niecki fontanny, pośrodku której umieszczono cokół z kamienia, zwieńczony rzeźbą lwa^[5]. W 1932 roku pomnik został przeniesiony na Reichspräsidentenplatz (dzisiejszy Plac Akademicki), ponieważ na Rynku budowano stację benzynową^[5]. Postument pomnika został zniszczony w 1945 roku^[5], a rzeźba lwa trafiła do bytomskiego parku miejskiego, umieszczono ją w pobliżu miejsca, gdzie znajdował się pomnik Ottona von Bismarcka, który odsłonięto w 1908 roku^[6]. Następnie dzieło przeniesiono na cokół w pobliże parkowej Góry Miłości^[7]. Rzeźba pozostawała w parku do lutego 1953 roku^[7] i zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach^[8]. W 2006 roku dzieło umieszczone co najmniej od 1954 roku^[9] przy północnej bramie Ogrodu Zoologicznego w Warszawie (przy rzeźbie powstał „Bar pod Lwem”^[10]) zostało zidentyfikowane jako bytomski Lew śpiący przez bytomskich historyków, Zdzisława Jedynaka i Przemysława Nadolskiego^[11]. Prezydent Bytomia Krzysztof Wójcik wnioskował o zwrot rzeźby do Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy na wniosek Jerzego Gorzelika^[12]. Działania na rzecz odzyskania dzieła kontynuował następny bytomski prezydent, Piotr Koj^[12], a także m.in. Ruch Autonomii Śląska^[12].

9 maja 2007 roku Lew śpiący został wpisany do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego pod numerem B–123^[9]. Rzeźba została przewieziona w październiku 2007 roku z Warszawy do Gliwickich Zakładów Urządzeń Technicznych, gdzie dokonano konserwacji dzieła oraz wykonano jego kopię^[8] dla warszawskiego zoo^[13]. Do Bytomia Lew śpiący powrócił w maju 2008 roku^[8], gdzie został uroczyście odsłonięty na Rynku 4 października tegoż roku^[14]. Miasto jednak nie otrzymało rzeźby na własność, a jedynie w depozyt^[8].

Od 2014 roku Bytomskie Lwy są przyznawane jako nagrody w postaci statuetek podczas Festiwalu Popularyzatorów Filmowych „Bytom Film Festival”.

Podobne do bytomskiego lwa obiekty znajdują się w wielu miastach w Polsce i za granicą, m.in. w Gliwicach (zob. Lew śpiący), czy szwajcarskiej Lucernie (zob. Pomnik szwajcarskich gwardzistów).

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Jeleśniański, Anna Syska, Agnieszka Woźniakowska: Bytom–Warszawa. O lwach na dwa głosy. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2008. ISBN 978-83-85871-54-5.

Linki zewnętrzne

• Lista osób wymienionych na pierwotnym cokole pomnika (niem.)