Lew Kopielew

Lew Kopielew

Lew Zinowiewicz Kopielew (ros. Лев Зиновьевич Копелев; ur. 27 marca^?/ 9 kwietnia 1912 w Kijowie; zm. 18 czerwca 1997 w Kolonii) – pisarz rosyjski, literaturoznawca i historyk literatury, dysydent polityczny w ZSRR.

Życiorys

Kopielew urodził się w rodzinie rosyjskiego agronoma pochodzenia żydowskiego. W latach trzydziestych XX wieku studiował w Charkowie oraz Moskwie germanistykę, filozofię, literaturoznawstwo i historię, podejmując po studiach pracę naukową. W czerwcu 1941 roku zgłosił się na ochotnika do Armii Czerwonej, gdzie dosłużył się stopnia majora. Widząc zbrodnie popełniane przez Armię Czerwoną na ludności cywilnej Prus Wschodnich próbował się im przeciwstawiać. Działania te zakwalifikowano jako burżuazyjno-humanistyczną propagandę na rzecz wroga – w efekcie Kopielew spędził niemal dziesięć lat w łagrach i więzieniach stalinowskich. W roku 1956 został zrehabilitowany, kontynuował pracę naukową i pisarską. Jednak już w drugiej połowie lat sześćdziesiątych popadł ponownie w niełaskę ze względu na zaangażowanie w kręgach dysydenckich. Został wykluczony z partii i stracił etat w Instytucie Historii Sztuki. W listopadzie 1980 roku wyjechał w celach badawczych do ówczesnej RFN. Władze ZSRR wykorzystały tę okazję do pozbycia się Kopielewa z kraju odbierając mu obywatelstwo ZSRR. Pisarz pozostał w RFN, gdzie kontynuował pracę naukową i pisarską, poświęcając się szczególnie stosunkom rosyjsko-niemieckim. Pochowany na Cmentarzu Dońskim w Moskwie^[1].

Wyróżnienia

Lew Kopielew był laureatem wielu nagród i wyróżnień, min.:

• Doktorat honorowy uniwersytetu w Kolonii (1981) oraz New School of Social Research w Nowym Jorku (1983)
• Nagroda Niemieckiej Akademii Języka i Poezji (1979)
• Nagroda Pokojowa Księgarzy Niemieckich (1981)
• Nagroda Pokojowa im. Ericha Marii Remarque'a (1991)

Publikacje

Prace Kopielewa są w Polsce mało znane. W języku polskim ukazały się w 1990 roku Bożyszcza mojej młodości w przekładzie Grażyny Strumiłło-Miłosz. Na uwagę zasługuje także autobiografia Хранить вечно. Wśród prac naukowych należy wymienić wielotomową historię stosunków rosyjsko-niemieckich (tzw. projekt wuppertalski) oraz komentarze do dzieł Bertolta Brechta, Heinricha Bölla, Tomasza Manna i Anny Seghers oraz biografię Bertolta Brechta.

Odniesienia w kulturze

• Utwór "Against Bridge Burners" niemieckiej grupy muzycznej Heaven Shall Burn, opublikowany na albumie Invictus (Iconoclast III), odnosi się bezpośrednio do osoby Lwa Kopielewa.

Upamiętnienie

Od 2001 roku Forum Lwa Kopielewa przyznaje Nagrodę im. Lwa Kopielewa osobom, projektom lub organizacjom^[2], które działają na rzecz pokoju i praw człowieka^[3].

Przypisy