Lew jaskiniowy
| Panthera leo spelaea lub Panthera spelaea | |
| (Goldfuss, 1810) | |
| Okres istnienia: 0,3–0,01 mln lat temu | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | lew jaskiniowy |
| Zasięg występowania | |
 lew jaskiniowy lew amerykański lew afrykański | |
Lew jaskiniowy, europejski lub euroazjatycki lew jaskiniowy (Panthera leo spelea lub Panthera spelaea) – wymarły ssak drapieżny z rodziny kotowatych.
Charakterystyka
Był prawdopodobnie największym drapieżnikiem z grupy wielkich kotów z rodzaju Panthera jaki kiedykolwiek żył na Ziemi, około 25% większy od dzisiejszego lwa afrykańskiego i nieco większy od tygrysa. Wywodzi się z linii afrykańskich prymitywnych lwów określanych jako grupa P. leo fossilis-spelaea. Z wyglądu stanowił formę pośrednią między współczesnym lwem a tygrysem. Ludzie pierwotni pozostawili jego liczne wizerunki w jaskiniach. Większość malowideł i rycin skalnych przedstawia lwy jaskiniowe bez grzywy, co sugeruje, że jej nie posiadały. Pokryte długą i gęstą sierścią, osiągały 3,5 m długości (od głowy do końca ogona). Samce ważyły średnio 270-320 kg, a samice 175 kg. Samiec największego żyjącego współcześnie kota – tygrysa syberyjskiego – waży średnio od 250 do 300 kg. Żywił się koniowatymi i jeleniowatymi.
Lew jaskiniowy egzystował w plejstocenie od co najmniej 300 tys. lat temu. Wymarł prawdopodobnie 10-11 tys. lat temu, podczas ostatniego zlodowacenia. Pewne niepotwierdzone przesłanki wskazują, że lew jaskiniowy zachował się znacznie dłużej na Bałkanach, aż do epoki historycznej 2 tys. lat temu, a o jego występowaniu w lasach Grecji wspominają Herodot i Arystoteles. Według tej teorii wytępiono go około I w. n.e. Większość uczonych jest jednak zdania, iż te relacje mówią o północnej rasie lwa azjatyckiego.
Jego głównym środowiskiem były stepy i lasy parkowe na północy oraz półpustynne obszary południowej Eurazji. Nie był przystosowany do warunków panujących na terenach pokrytych śniegiem, ani gęstą roślinnością. Lew jaskiniowy żył w całej Europie i w Azji, od Anglii do Syberii, a także na terenie Polski[1]. W Polsce lew jaskiniowy znany jest ze stanowisk jaskiniowych na terenie Sudetów, Tatr oraz Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Jego szczątki spotykano również na terenach otwartych znajdujących się na Dolnym i Górnym Śląsku, na Pomorzu oraz w Wielkopolsce[2]. Liczne szczątki zwierzęcia znalezione zostały w latach 1967–1970 w Jaskini Niedźwiedziej w Sudetach. Paleontolodzy podczas eksploracji jaskini wydobyli prawie kompletną czaszkę, kręgi, fragmenty miednicy i łopatki należące do dorosłych osobników[3].
Systematyka
Lew jaskiniowy jest najczęściej opisywany jako podgatunek Panthera leo - pod nazwą P. l. spelea. Badania genetyczne wykazują jednak wiele cech pośrednich pomiędzy lwem jaskiniowym, współczesnym lwem (afrykańskim i indyjskim) i tygrysem, co sugeruje wydzielenie lwa jaskiniowego jako odrębnego gatunku, który wyewoluował niezależnie od Panthera leo[4]. Z tych samych badań wynika również, że amerykańska linia lwów (lew amerykański, P. l. atrox) jest bardzo blisko spokrewniona z linią euroazjatycką[4][5]. Prawdopodobnie lwy europejskie przedostały się do Ameryki Północnej przez most lądowy Beringa.
Galeria
Rekonstrukcja Panthera leo spelea, stada lwów jakiniowych przy upolowanym reniferze
Malowidło naskalne z Jaskini Chauveta przedstawiające lwy jaskiniowe
Czaszka Panthera leo spelea, Muzeum Ziemi Morawskiej w Brnie
Czaszka Panthera leo spelea, w tle szkielet niedźwiedzia jaskiniowego, Muzeum Ziemi Morawskiej
Czaszka Panthera leo spelea, Muzeum Historii Naturalnej w Weronie
Przypisy
- ↑ Andrzej L. Ruprecht, Ssaki czwartorzędu Białostocczyzny - podsumowanie badań
- ↑ K. Kowalski 1959 ↓.
- ↑ Praca zbiorowa 1989 ↓, s. 261-263.
- ↑ a b Systematic position of the cave lion Panthera spelaea (Goldfuss) based on cranial and dental characters. Marina Sotnikova, Pavel Nikolskiy, Geological Institute, Academy of Sciences of Russia, Pyzhevsky line 7, 119017, Moscow, Russia
- ↑ C.R. Harington, Canadian Museum of Nature March, 1996, American Lion
Bibliografia
- Praca Zbiorowa: Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. Badania i udostępnianie. Wrocław: Polska Akademia Nauk Oddział we Wrocławiu, 1989. ISBN 83-04-03037-3.
- K. Kowalski: Katalog ssaków plejstocenu Polski. Warszawa: PWN, 1959.
Linki zewnętrzne
- Cave lion - zdjęcia i opis w World Museum of Man. worldmuseumofman.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-07)].
- Posiłek z lwa sprzed ponad 300 tysięcy lat
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
_-_Mauricio_Ant%c3%b3n.jpg)
Autor: Mauricio Antón, Licencja: CC BY 2.5
A late Pleistocene landscape in northern Spain with European cave lions (Panthera leo spelaea) with a reindeer carcass. (Information according to the caption of the same image in Alan Turner (2004) National Geographic Prehistoric Mammals, Waszyngton: National Geographic ISBN 9780792271345, ISBN 9780792269977)
.jpg)
Lions painted in the Chauvet Cave (Ardèche, France). This is a replica of the painting from the Brno museum Anthropos (Czech Republic). The absence of the name sometimes leads to these paintings being described as portraits of lionesses.
Fragment nowej ekspozycji w holu Jaskini Niedźwiedziej
Fossil skull of a cave lion, in the Brno museum Anthropos. Photo from the front. In the background, a skeleton of a cave bear.
Fossil skull of a cave lion, in the Brno museum Anthropos
This Painting of a Cave Lion (Panthera leo spelaea) was made to illustrate one card of a set of 30 collector cards from "Tiere der Urwelt" (Animals of the Prehistoric World). From the Series III.´It is feeding on a reindeer. The picture was slightly edited (colors, contrast) by the uploader.
Autor: Ghedoghedo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Took the photo at Museo di Storia Naturale di Verona
Autor: Ross Barnett, Marie Lisandra Zepeda Mendoza, André Elias Rodrigues Soares, Simon Y W Ho, Grant Zazula, Nobuyuki Yamaguchi, Beth Shapiro, Irina V Kirillova, Greger Larson, M Thomas P Gilbert, Licencja: CC BY-SA 3.0
A map of the approximate distributions of late Pleistocene lions. Red indicates the maximal range of Panthera spelaea; blue the maximal range of Panthera atrox; and green the maximal range of Panthera leo leo/Panthera leo persica. Stars show approximate locations of lion samples. The insets show details of the modern boundaries of Yukon Territory, Canada, and Chukotka, Russia, along with regional settlements.