Lewków

Lewków

wieś
(c) Cronwood, CC-BY-SA-3.0 Klasycystyczny, pałac Lipskich w Lewkowie.
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	ostrowski
Gmina	Ostrów Wielkopolski
Liczba ludności (2006)	1400
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-410[1]
Tablice rejestracyjne	POS
SIMC	0205848
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski Lewków
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Lewków
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Lewków
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Lewków
51°41′45″N 17°51′48″E/51,695833 17,863333

Lewków – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski.

Lewków leży około 6 km na północny wschód od Ostrowa Wielkopolskiego, nad Niedźwiadą. Około 1 km na zachód od Lewkowa, w Michałkowie znajduje się lotnisko Aeroklubu Ostrowskiego.

Historia

Kościół św. Wojciecha

Pierwsze wzmianki o Lewkowie pochodzą z 1403^[2]. Przez dłuższy czas wieś była własnością Koźmińskich, w XVIII w. często zmieniała właścicieli (Sokolniccy, Gorzeńscy, Krzyżanowscy). W 1786 zakupiona przez Wojciecha Lipskiego herbu Grabie (herb szlachecki), adiutanta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 40. XIX wieku ukrywał się tu, u Józefa Lipskiego, poeta Roman Zmorski. W rękach Lipskich pozostawała do wybuchu II wojny światowej. W 1928 Lewków odwiedził prezydent Ignacy Mościcki. Ostatni przedwojenni właściciele Lewkowa to Jan Lipski oraz jego brat, Józef Lipski, ostatni ambasador Rzeczypospolitej w Berlinie (1934–1939).

Pocztowiec Ludwik Danielak ochrzczony został w Lewkowie w 1909 roku w kościele pw. Św. Wojciecha. Jego ojciec Walenty Danielak w latach 1916–1924 mieszkał w Lewkowie, a potem był radnym Zdun, znanym w regionie społecznikiem. We wrześniu 1939 roku Ludwik Danielak wykonywał zadania na rzecz obronności Państwa. Zginął 7 września w pobliżu wsi Modlna, został rozstrzelany przez żołnierzy Wehrmachtu: 31 pułk piechoty 24 dywizji niemieckiej. Był w mundurze pocztowca i nie miał broni. Organizował harcerstwo na terenie Zdun i okolic Baszkowa w latach 1925–1931.

Miejscowość przynależała administracyjnie przed 1887 r. do powiatu odolanowskiego. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lewków. w latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, a w latach 1887–1975 i od 1999 do powiatu ostrowskiego.

Zabytki

• Pałac Lipskich z 1788-91r. Muzeum Pałacowe^[3] zostało na nowo otwarte po remoncie w 2022r.
• kościół św. Wojciecha wzniesiony w latach 1844–1846 w miejscu poprzedniej, drewnianej świątyni, ufundowany przez Salomeę Lipską i jej wnuka Wojciecha Lipskiego, eklektyczny z neorenesansowym wyposażeniem wnętrza z lat 1871–1872,
  • ołtarz główny z obrazem św. Anna Samotrzeć ze św. Janem, kopią obrazu Bartolome Murillo wykonaną przez Leona Kaplińskiego,
  • prezbiterium z polichromią z XIX wieku, stiukowymi ścianami i marmurowym tabernakulum,
  • kuta żelazna krata przy przejściu z kruchty do kościoła, przyozdobiona ornamentem w stylu regencji z datą 1732 i inicjałami ksieni ołobockiej Katarzyny Pawłowskiej, zakupiona w 1817 r. z kościoła cysterskiego w Ołoboku,
  • przykościelny grobowiec Lipskich z napisem: Wojciechowi Lipskiemu 1805-1855 demokracie i politykowi, bojownikowi o niepodległość Polski, twórcy gimnazjum w Ostrowie w 125 rocznicę 1845-1970,
  • przykościelny cmentarz z drzewa pomnikowymi i dwoma złączonymi na kształt stołu głazami narzutowymi mającymi razem wymiary 1,7 na 1 m,
  • mur z dekoracyjnymi wazami i figurami.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Pałac Lipskich
• Lewków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 224 .