Lewomepromazyna

Lewomepromazyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (2R)-3-(2-metoksyfenotiazyn-10-ylo)-N,N,2-trimetylopropano-1-amina Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. levomepromazinum, methotrimeprazinum
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C19H24N2OS
Masa molowa	328,47 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	60-99-1
PubChem	72287
SMILES C[C@@H](CN1C2=CC=CC=C2SC3=C1C=C(C=C3)OC)CN(C)C
InChI InChI=1S/C19H24N2OS/c1-14(12-20(2)3)13-21-16-7-5-6-8-18(16)23-19-10-9-15(22-4)11-17(19)21/h5-11,14H,12-13H2,1-4H3/t14-/m1/s1 InChIKey VRQVVMDWGGWHTJ-CQSZACIVSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie 20 mg/l[1] logP 4,68[1] Zasadowość (pKb) pKBH+ = 9,2[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	N05AA02
Farmakokinetyka Działanie przeciwpsychotyczne, uspokajające, amnestyczne, silnie przeciwbólowe Biodostępność 50–60% Okres półtrwania ok. 20 h Metabolizm wątrobowy Wydalanie z kałem i moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie, domięśniowo, dożylnie (wlew kroplowy)

Lewomepromazyna (łac. levomepromazinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna fenotiazyny, stosowana jako lek przeciwpsychotyczny (neuroleptyczny). Ma niską aktywność przeciwpsychotyczną (70% mocy chloropromazyny) i silne właściwości uspokajające (sedatywne), amnestyczne (powodujące niepamięć po podaniu leku), a także przeciwdepresyjne, przeciwbólowe (porównywalne do morfiny)^[2] i przeciwwymiotne^[3]. W łańcuchu bocznym zawiera jedno centrum stereogeniczne, w efekcie czego jest związkiem chiralnym. W lecznictwie stosuje się lewoskrętny ([α]20D −15,3^[4]) enancjomer o konfiguracji R.

Właściwości farmakologiczne i mechanizm działania

Właściwości neuroleptyczne lewomepromazyny uwarunkowane są blokadą receptorów D₂-dopaminergicznych w szlaku mezolimbicznym. Ma także powinowactwo do szeregu innych receptorów (szczególnie cholinergicznych muskarynowych, ale też histaminowych i serotoninergicznych), dlatego działanie kliniczne lewomepromazyny jest sumą działania na poszczególne receptory.

Ze względu na efekt pierwszego przejścia jej biodostępność wynosi zaledwie 50–60%. Po podaniu doustnym maksymalny poziom w osoczu osiąga po 30–90 minutach^[3]. Jest metabolizowana w wątrobie, a produktami metabolizmu są sulfotlenki, glukuroniany (sprzęganie z kwasem glukuronowym) oraz produkty demetylacji. Metabolity są wydalane z kałem i z moczem, a tylko 1% leku wydalany jest w postaci niezmienionej.

Lewomepromazyna jest lipofilowa i łatwo przenika barierę krew-mózg i łożysko, a także może występować w mleku matki.

Wskazania

Psychozy, szczególnie schizofrenia przebiegająca z obniżonym nastrojem, depresja, premedykacja przed wprowadzeniem do znieczulenia ogólnego i jego pogłębienie^[3]. Jest stosowana w zespołach depresyjnych z niepokojem, trudnościami zasypiania, problemami ze snem. Wykazuje silne właściwości uspokajające i przeciwdepresyjne, słabe antywytwórcze. Działania uboczne są bardzo silnie zaznaczone ze strony układu wegetatywnego, słabo ze strony układu pozapiramidowego i innych układów^[5]. Wykazuje silnie działanie antycholinergiczne, powodując suchość błon śluzowych, potęgowanie problemów z mikcją u chorych na BPH. W mniejszych dawkach lewomepromazyna może być stosowana do łagodzenia mdłości, szczególnie występujących po tramadolu. W opiece paliatywnej wykorzystywane jest jej działanie przeciwbólowe i przeciwwymiotne^[3]. Siła działania przeciwbólowego lewomepromazyny jest zbliżona do morfiny^[2].

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Jest przeciwwskazana w jaskrze, skłonnościach do majaczenia, porfirią. Lek powoduje spadek ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza po podaniu pierwszej dawki. Nie stosować u osób ze znacznym klinicznie niedociśnieniem lub poważnymi schorzeniami układu krążenia. Zachować ostrożność przy stosowaniu z innymi depresantami OUN jak benzodiazepiny, barbiturany, leki przeciwhistaminowe działające uspokajająco czy leki z grupy TLPD. Lek może powodować zmiany w zapisie elektrokardiograficznym. Nie stosować łącznie z inhibitorami MAO. Lek obniża próg drgawkowy i może powodować drgawki. W zapisie EEG mogą wystąpić zmiany padaczkopodobne.

Spożywanie alkoholu w czasie leczenia i do 5 dni po jego zakończeniu jest bezwzględnie zabronione.

Dawkowanie

25–600 mg doustnie, domięśniowo. Leczenie rozpoczynać od najmniejszej dawki. Początkowo w psychozach 25 – 50 mg (2 tabletki) w 2 dawkach podzielonych. Dawkę można stopniowo zwiększać w zależność od indywidualnych reakcji pacjenta. Podanie domięśniowe lub dożylne stosować tylko gdy podanie doustne leku jest niemożliwe lub wymaga tego stan pacjenta. Podanie dożylne wyłącznie pod postacią wlewu kroplowego po rozcieńczeniu w roztworze glukozy lub NaCl, w warunkach gdzie możliwy jest ciągły nadzór parametrów pacjenta^[6].

Preparaty handlowe

W Polsce: Lewomezin i Tisercin^[7].

Poza Polską (przykładowe preparaty): Levomepromazin, Nozinan, Neurocil, Neozine^[8].

Przypisy

Bibliografia

• Waldemar Janiec, Jolanta Krupińska: Farmakodynamika, podręcznik dla studentów farmacji, wydanie V. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 173, 174. ISBN 83-200-2646-6.
• Alfred Zejc, Maria Gorczyca: Chemia leków dla studentów farmacji i farmaceutów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1999, s. 74, 75. ISBN 83-200-2376-9.
• Marian Zając, Ewaryst Pawełczyk: Chemia leków dla studentów farmacji i farmaceutów. Poznań: Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego, 2000, s. 171. ISBN 83-85439-74-9.