Libia Włoska
1934–1943 | |||||
| |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Głowa państwa | |||||
Status terytorium | |||||
Zależne od | |||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Waluta | |||||
Połączenie | Cyrenajki i Trypolitanii | ||||
Okupacja | przez wojska alianckie | ||||
Religia dominująca | islam |
Libia Włoska (wł. Libia Italiana) – kolonia włoska istniejąca w latach 1934–1943 na terenie obecnej Republiki Libii.
Historia
W wyniku wojny włosko-tureckiej (1911-1912) terytoria obecnej Libii przeszły pod panowanie Włoch, które utworzyły na jej terenie kolonię, Włoską Afrykę Północną. W 1927 roku wydzielono z niej Cyrenajkę i Trypolitanię, zaś 1 stycznia 1934 roku Włochy dekretem królewskim utworzyły z tych terytoriów nową kolonię – Libię Włoską[2][1]. Włosi osiedlali w Libii osadników oraz prowadzili italianizację miejscowej ludności.
Po zajęciu przez Włochy Trypolisu w 1911 roku w kraju wybuchło powstanie kierowane przez bohatera narodowego Libii Umara al-Muchtara. Do zdławienia powstania premier Włoch Benito Mussolini skierował Rodolfa Grazianiego, który kierował w Libii siłami zbrojnymi. Walki partyzanckie koncentrujące się głównie w rejonie Gór Zielonych (Al-Dżabal al-Achdar) w Cyrenajce trwały do roku 1935. W celu zdławieniu powstania Włosi utworzyli w Libii obozy koncentracyjne, w których przetrzymywano łącznie 125 000 osób, głównie mężczyzn mogących stanowić kadrę partyzantki. Pomimo sytuacji w kraju, kontynuowana była polityka osadnictwa i w latach 40. XX wieku w Libii mieszkało już około 110 tysięcy Włochów, którzy stanowili 12% ogółu ludności.
W czasie II wojny światowej Libia stała się miejscem walk między wojskami alianckimi i Państw Osi. Uczestniczyli w nich również Polacy (m.in. pod Tobrukiem). Po zakończeniu wojny Włochy zrzekły się praw do Libii, która początkowo przeszła pod zarząd brytyjski (Trypolitania i Cyrenajka) oraz francuski (Fazzan). 24 grudnia 1951 roku na mocy decyzji podjętej na wcześniejszej IV Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ Libia stała się państwem niepodległym[3]. Jego pierwszym władcą został król Muhammad Idris al-Mahdi.
Demografia
Rok | Włosi | Udział | Populacja | Źródło |
---|---|---|---|---|
1936 | 112.600 | 13,26% | 848.600 | Enciclopedia Geografica Mondiale K-Z, De Agostini,1996 |
1939 | 108.419 | 12,37% | 876.563 | Guida Breve d’Italia Vol. III, C.T.I., 1939 |
1962 | 35.000 | 2,1% | 1.681.739 | Enciclopedia Motta, Vol. VIII, Motta Editore, 1969 |
1982 | 1.500 | 0,05% | 2.856.000 | Atlante Geografico Universale, Fabbri Editori, 1988 |
2004 | 22.530 | 0,4% | 5.631.585 | L’Aménagement Linguistique dans le Monde |
Znani libijscy Włosi
- Franco Califano (ur. 1938), piosenkarz
- Emanuele Caracciolo (1912-1944), filmowiec
- Claudio Gentile (ur. 1953), piłkarz i trener
- Victor Magiar (ur. 1957), pisarz
- Miriam Meghnagi, piosenkarz
- Herbert Pagani (1944-1988), piosenkarz
- Gianni Pilo (ur. 1939), pisarz
- Rossana Podestà (ur. 1934), aktorka
- Valeria Rossi (ur. 1973), piosenkarz
- Gabriele de Paolis (1924-1984), generał
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Bożena Bankowicz: Leksykon historii XX wieku. books.google.pl, 1996. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).
- ↑ Krzysztof Michalski: Tożsamość w czasach zmiany: rozmowy w Castel Gandolfo. books.google.pl, 1995. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).
- ↑ Maria Pasztor, Dariusz Jarosz: NIE TYLKO FIAT: Z dziejów stosunków polsko-włoskich 1945–1989. [w:] Część I. 1944–1958 [on-line]. books.google.pl, 2018. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).
Media użyte na tej stronie
Paszport obywatela polskiego z roku 1930 - strona z wizą (wydaną w Syrakuzach, Sycylia) i stemplem kontroli granicznej kolonialnych władz Włoch w Trypolisie (Libia).
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Map of the Fascist Project of an enlarged Italian Empire after the "dreamed" victory of the Axis in WWII. Mussolini in 1941/1942 hoped to get - from a future peace conference - an enlarged Italian Empire in Africa (shown within the green lines and points) with the annexation of Egypt, Sudan, British Somaliland, Djibouti and sections of eastern Kenya.
Administrative subdivision of Italian Libya, from "Atlantino storico" (1938) by prof. Arcangelo Ghisleri (1855-1938).