Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu
szkoła ponadpodstawowa
Distinctive emblem for cultural property.svg nr rej. 221 z 23.05.1979[1]
Ilustracja
Budynek stanowiący siedzibę szkoły od 1853
Salus Rei Publicae suprema lex
Dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Garbary 24
61-867 Poznań[2]

Data założenia

1303 / 1573 / 1990

Patron

św. Maria Magdalena

Dyrektor

mgr Jerzy Sokół[3][2]

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu”
Ziemia52°24′12″N 16°56′19″E/52,403333 16,938611
Strona internetowa
Dziedziniec dawnej siedziby szkoły, dziś zajmowanej przez Szkołę Baletową
Świadectwo ucznia Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu z 1846
dr Maria Łowmiańska z uczennicami przed budynkiem VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki w Poznaniu, dzisiejszej siedziby Marynki (Poznań, 1953)
Widok na liceum latem
Widok na liceum jesienią
Widok na liceum zimą

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu (Ad sanctam Mariam Magdalenam[4], nazywane też Marynką[5]) – najstarsza poznańska szkoła ponadpodstawowa, zlokalizowana w zabytkowym budynku przy ul. Garbary 24. Przez niektórych historyków (m.in. prof. Zygmunta Borasa) uważana za najstarszą świecką szkołę polską działającą do dziś.

Historia

Data powstania

Data powstania szkoły jest sporna[6]. Sama szkoła uważa za swój początek założenie w 1303 roku szkoły przy ówczesnej poznańskiej farze – kolegiacie św. Marii Magdaleny (stąd nazwa) za pozwoleniem biskupa Andrzeja Zaremby z 1302 roku[5][6][7]. Patronem tej szkoły był prawdopodobnie św. Tomasz z Akwinu, który patronował całemu podstawowemu szkolnictwu w średniowieczu. Szkoła w okresie renesansu cieszyła się złą sławą. Miało to mieć związek z odbywającymi się w niej wykładami osób związanych z ruchem protestanckim (m.in. Grzegorz Paweł z Brzezin[8]), co prowadziło do incydentów na tle religijnym.

Po sprowadzeniu jezuitów do Poznania powstało Kolegium Jezuickie, które przejęło kościół, szkołę i kilka innych budynków[6]. Szkołę otwarto 25 czerwca 1573[9][10], data ta jest podawana jako oficjalna data założenia w zestawieniu Stowarzyszenia Najstarszych Szkół[11]. Problematyczne jest utożsamienie szkoły z Kolegium, ponieważ szkoła przez pewien czas działała odeń niezależnie do roku 1579, w którym przekazano kolegium budynek szkoły kolegiackiej[12][13].

Po zlikwidowaniu Kolegium Jezuickiego w 1773[9] były jezuita Józef Feliks Rogaliński podjął próbę zabezpieczenia mienia jezuickiego i reorganizacji zajęć dydaktycznych w budynkach Kolegium, zwracając się jednocześnie do Komisji Edukacji Narodowej z projektem utworzenia w Poznaniu Akademii Wielkopolskiej[14]. Wizytator Komisji Antoni Poniński proponował urządzenie szkoły wyższej w budynkach Kolegium, a w Akademii Lubrańskiego szkoły wydziałowej. Mimo zebranych funduszy, wyznaczeniu rektora (Józefa Rogalińskiego), zatrudnieniu wykładowców i rozpoczęciu zajęć w 1774 roku Komisja nie zdecydowała się na utworzenie szkoły wyższej. Po likwidacji Akademii Lubrańskiego w 1780 roku cały jej majątek, bibliotekę i uczniów przeniesiono do gmachu byłego Kolegium Jezuickiego i utworzono w 1781 roku szkołę wydziałową na bazie obu szkół[14][9][7]. Rogaliński złożył dymisję, pozostając emerytowanym profesorem szkoły. Po wkroczeniu wojsk pruskich w 1793 roku utrzymano kadrę szkoły wydziałowej i jej emerytowanych profesorów wywodzących się jeszcze z Kolegium Jezuickiego[15].

XIX i XX wiek

Począwszy od 1802 roku szkołę zaczęto dostosowywać do standardów szkolnictwa pruskiego zgodnie z reskryptem z kwietnia 1799 roku[16]. W 1828 roku w szkole miał gościć Fryderyk Chopin, który dał koncert na terenie byłego Kolegium jezuickiego (dzisiejszy urząd miasta Poznania). W 1834 szkołę podzielono na dwa gimnazja – gimnazjum Fryderyka Wilhelma dla protestantów (dzisiejsze III Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Kantego w Poznaniu) i gimnazjum św. Marii Magdaleny dla katolików[17][9]. Tym samym szkoła otrzymała nazwę, nawiązującą do nieistniejącej już kolegiaty pod wezwaniem Marii Magdaleny lub do współczesnej pojezuickiej kolegiaty o tej samej patronce. W następstwie nieudanego ataku na poznańską cytadelę w 1846 roku i uwięzienia uczniów gimnazjum, którzy należeli do spisku, uległy wobec władzy pruskiej rektor gimnazjum ks. Jakub Prabucki wydał nakaz nauczycielom, by przeprowadzili rewizję w prywatnych mieszkaniach uczniowskich[18]. Nauczyciele, którzy odmówili wykonania tego rozkazu (m.in. August Wannowski, Hipolit Cegielski, Antoni Oppeln-Bronikowski[19]) zostali zwolnieni z pracy. W 1858 władze przeniosły szkołę z ul. Gołębiej (budynek zajmowany jest obecnie przez Szkołę Baletową[5]) do budynku zaprojektowanego przez Friedricha Butzke, znajdującego się przy Placu Bernardyńskim. Po powstaniu styczniowym władze pruskie zamknęły gimnazjum w Trzemiesznie. Rektor Johann Brettner postanowił wówczas zatrudnić w gimnazjum św. Marii Magdaleny jego nauczycieli (m. in. Antoniego Jerzykowskiego) wraz z rektorem[20]. Śmierć rektora Roberta Engera, który opierał się przed wydaleniem uczniów podejrzanych o spiskowanie i wykluczeniem języka polskiego spośród języków wykładowych gimnazjum[21], poprzedziła lata intensywnej germanizacji. W tym okresie znaczna część biblioteki, zawierającej starodruki i rękopisy byłego Kolegium Jezuickiego, uległa rozproszeniu[22]. 23 czerwca 1873 roku odbyły się w szkole obchody rocznicy 300-lecia szkoły[23]. Z powodu niedopuszczenia do głosu polskojęzycznych absolwentów zorganizowano równoległe obchody w Bazarze, w trakcie których uczestnicy wysłuchali przemówienia wychowanka szkoły, Karola Libelta.

Przejęcie szkoły przez polską administrację nastąpiło w 1919 roku, a jej rektorem został dotychczasowy prefekt, ks. Julian Janicki[24]. W 1929 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zezwoliło na rekwizycję wszystkich starych druków i rękopisów biblioteki gimnazjalnej (od XV do XVIII wieku i niektórych druków z lat 1800-1830) przez nowo powstały Uniwersytet im. Adama Mickiewicza[25]. Dnia 6 maja 1939 roku prezydent Ignacy Mościcki odznaczył gimnazjum Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[26][27], co połączono z odsłonięciem w kościele św. Franciszka tablicy pamięci wychowanków szkoły poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.

Po II wojnie światowej grono pedagogiczne oraz uczniowie mieli opinię przeciwników nowych władz[27][28]. Po rzekomym zabójstwie politycznym dokonanym 23 stycznia 1947 przez uczniów na koledze[a], w 1950, szkoła została zamknięta[5][29]. W ciągu tygodnia oskarżonych skazano na karę śmierci[b][28]. W 1997 r. zostali zrehabilitowani[c][28]. W latach 1948-1979 w budynku szkoły przy placu Bernardyńskim działało VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki.

Współczesność

Od 1958 o szkołę walczył Związek byłych uczniów Gimnazjum Św. Marii Magdaleny (dziś Stowarzyszenie Absolwentów Gimnazjum i Liceum św. Marii Magdaleny)[4]. Z prywatnych pieniędzy wyremontowano szkołę. Szkoła, jako Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny, została reaktywowana 1 września 1990[5][4][28]. Nawiązując do średniowiecznych tradycji szkoła utworzyła Bractwo św. Tomasza z Akwinu (dziś już nieistniejące), którego członkami byli uczniowie. Jego celem było propagowanie samoulepszania, dyskusja o edukacji i współczesności. Przewodniczył mu ówczesny wicedyrektor Jerzy Sokół.

Dyrekcja

Akademia Wielkopolska (1774-1781)[30]

Szkoła wydziałowa (1781-1793)

  • 1781-1784 - ks. Jan Paprocki
  • 1784-1793 - ks. Józef Przyłuski

Gimnazjum poznańskie (1793-1815)

  • 1793-1802 - ks. Józef Przyłuski
  • 1802-1807 - E.W.A. Wolfram
  • 1809-1812 - ks. Jan Gorczyczewski
  • 1812-1815 - ks. Ignacy Przybylski

Königliches Marien-Gymnasium (1815-1918)

  • 1815-1824 - Jan Samuel Kaulfuss
  • 1824-1831 - Johann Friedrich Jacob, Michał Stoc
  • 1831-1842 - Michał Stoc
  • 1842-1846 - ks. dr Jakub Prabucki
  • 1846-1866 - dr Johann Brettner
  • 1866-1873 - dr Robert Enger
  • 1873-1878 - dr August Uppenkamp
  • 1878-1883 - dr Hermann Deiters
  • 1883-1895 - Otto Meinertz
  • 1895-1912 - Heinrich Schröer
  • 1912-1919 - Egon Heinrich Huckert

Gimnazjum św. Marii Magdaleny (1919-1950)

  • 1919-1920 - ks. Julian Janicki
  • 1920-1930 - Dezydery Ostrowski
  • 1930-1937 - Benedykt Stanisław Bińkowski
  • 1937-1939 - Jan Duda
  • 1945-1950 - Mieczysław Dubas

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny (1990-)

  • 1990-1994 - mgr Michał Ratajczak
  • 1994-2018 - mgr Lucyna Woch
  • od 2018 - mgr Jerzy Sokół[31]

Miejsce w rankingach

Miejsce w rankingu liceów sporządzanym przez portal WaszaEdukacja.pl

  • 2017 - 4. miejsce w Poznaniu
  • 2018 - 4. miejsce w Poznaniu
  • 2019 - 5. miejsce w Poznaniu
  • 2020 - 3. miejsce w Poznaniu
  • 2021 - 3. miejsce w Poznaniu

Pedagodzy

Absolwenci

Nagrody i odznaczenia

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1939)
  • Zasłużony dla Miasta Poznania (2003)
  • Odznaka Honorowa „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego” (2003)
  • Statuetka Hipolita Cegielskiego „za wysoką jakość kształcenia i wychowania, w hołdzie Jej założycielom i pedagogom” (2009)

Uwagi

  1. ↑ Zabójstwa dokonali należący do konspiracyjnego Związku Młodzieży Wielkopolskiej Zbigniew Kosmowski i Bohdan Dybizbański (pomagali im Leszek Stanisław Kempiński i Marek Harkiewicz). Ofiarą był dh Jan Zdzisław Stachowiak. Zabójstwo zostało dokonane w podziemiach kościoła bernardynów (obok gimnazjum). (zob. Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13).
  2. ↑ Proces odbył się 30 stycznia 1947 przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Poznaniu; Kosmowskiego i Dybizbańskiego rozstrzelano 15 lutego 1947 w więzieniu przy ul. Młyńskiej. (zob. Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13).
  3. ↑ 24 czerwca 1997 Sąd Wojewódzki w Poznaniu ponownie rozpatrzył tę sprawę i uznał wyrok za nieważny. Jako usprawiedliwienie zabójców podaje obawę przed dekonspiracją organizacji mającej na celu walkę o niepodległy byt państwa polskiego. (zob. Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13).

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022.
  2. ↑ a b LO Marii Magdaleny w Poznaniu.
  3. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Liceum.
  4. ↑ a b c d Śmiełowski Teodor: Wskrzeszenie gimnazjum – legendy. Ad Sanctam Mariam Magdalenam w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” nr 1-2/1992 s. 161-163.
  5. ↑ a b c d e Historia na stronie szkoły.
  6. ↑ a b c d Wydarzenia (s. 36). Kronika Miasta Poznania 2/1923. [dostęp 2013-02-01]. (pol.).
  7. ↑ a b Z dziejów Gimnazjum i Liceum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 4-5.
  8. ↑ J. Topolski, "Dzieje Poznania do roku 1793", Warszawa 1988, t. I, s. 515.
  9. ↑ a b c d Młodziejowski Jerzy: Jubileusz „Marii Magdaleny”, „Kronika Miasta Poznania” nr 4/1958, s. 80-86.
  10. ↑ Jubilatka, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 3.
  11. ↑ Stowarzyszenie Najstarszych Szkół w Polsce, www.najstarszeszkoly.edu.pl [dostęp 2017-11-24].
  12. ↑ Por. Rękopis "Annales Collegii Posnaniensis Societatis Iesu", znajdujący się w Bibliotece Jagiellońskiej pod sygnaturą 5198, karta 22.
  13. ↑ Por. Z. Boras, „Szkoła miejska i kolegium jezuickie 1302-1773” w: „Szkoła św. Marii Magdaleny”, red. G. Łukomski, Poznań 2002, s. 39.
  14. ↑ a b Por. "Dzieje domowe albo opis przez dni osobliwszych dziejów i przypadków zdarzonych w Szkołach Wydziałowych Poznańskich 1781-1793", oprac. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2006, ss. 9-10.
  15. ↑ J. Beck, "Das Gymnasium zu Posen in Südpreussischen Zeit (1793-1807)", w: "Zeitschrift der hist. Gesellschaft für die Provinz Posen", nr 2(1886), ss. 343-378.
  16. ↑ M. Przybecki, "Z dziejów staro-klasycznego gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu", Poznań, 1990, ss. 7-9. Na temat reskryptu z 1799 r. por. Wanda Bobkowska "Pruska polityka szkolna na ziemiach polskich w latach 1793-1815", Warszawa 1948, s. 68.
  17. ↑ Feliks Antoniewicz: Przewodnik po Poznaniu, Poznań 1882, s. 36, 37.
  18. ↑ Z. Boras, op.cit., ss. 78-79.
  19. ↑ M. Motty, "Przechadzki po mieście", Poznań 1889 cz. III, ss. 131-133.
  20. ↑ Por. Z. Boras, op. cit., ss. 84-86.
  21. ↑ Z. Boras, op.cit, ss. 90-91. Por. także: M. Przybecki, op. cit., s. 16.
  22. ↑ M. Przybecki, op. cit., s. 18.
  23. ↑ Z. Boras, op.cit., s. 93-94.
  24. ↑ Z. Boras, op. cit., s. 121.
  25. ↑ S. Kubiak, "Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1919-1966", Poznań 1967, s. 74.
  26. ↑ a b c d e Forecki Franciszek, Poszwiński Adam, Śmigielski Henryk: Jednodniówka z okazji zjazdu b. uczniów Gimnazjum św. Marji Magdaleny, s. 1, Poznań 1939.
  27. ↑ a b Nasza Wielkopolska nr 3/2000, s. 1.
  28. ↑ a b c d Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13-14.
  29. ↑ Historia 15 PDH.
  30. ↑ Informacje o rektorach i dyrektorach kierujących szkołą w latach 1782-1950 zaczerpnięto z Z. Boras, op. cit., ss. 47-197. Te informacje skorygowano zgodnie z kroniką "Dzieje domowe albo opis przez dni osobliwszych dziejów i przypadków zdarzonych w Szkołach Wydziałowych Poznańskich", oprac. D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2006.
  31. ↑ Nauczyciele, marynka.edu.pl [dostęp 2018-12-15].
  32. ↑ L. Łukomski, "Twórca filozofii absolutnej: rzecz o Hoene Wrońskim", Kraków 1982, s. 19.
  33. ↑ E. Majkowski, "Józef Hoene-Wroński jako uczeń Szkoły Wydziałowej Poznańskiej 1786-1790", w: "Kronika Miasta Poznania : kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania : organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania", t. 7, nr 1(1929), ss. 53-59.
  34. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw Słynni „Marynkarze” na stronie szkoły.
  35. ↑ Bibliografia Estreichera
  36. ↑ a b c d e f g h Wychowankowie Gimnazjum św. Marii Magdaleny ze służbie narodu, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 6-8.
  37. ↑ a b Bracia Studniarscy – szamotulanie, którzy przysłużyli się nauce – POZNAJ SWOJE MIASTO [dostęp 2020-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-28].
  38. ↑ Wiadomości miejscowe i prowinyonalne. „Postęp”, s. 2, Nr 51 z 4 marca 1906. 
  39. ↑ JTŁ: Franciszek Józef Unrug. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Okręg Wielkopolska. [dostęp 2018-12-27]. (pol.).
  40. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Św. Marji Magdaleny w Poznaniu za rok szkolny 1928/29. Poznań: 1929, s. 40, 44.
  41. ↑ w, Wydział Teologiczny - Pracownicy, teologia.amu.edu.pl [dostęp 2017-12-30].
  42. ↑ Honza Zamojski. monumentalart. [dostęp 2013-02-01].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Poznań outline map.svg
Autor:

Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.

Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa lokalizacyjna Poznania
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Poznan szkola baletowa-2.jpg
Autor: Mateusz.woźniak, Licencja: CC BY 3.0
Dziedziniec szkoły baletowej w Poznaniu
Nens escola.svg
Autor: Snubcube, Licencja: CC BY-SA 3.0
Senyal de nens a l'escola (from File:Nens_escola.png)
Maria Łowmiańska 1953.jpg
Autor: Bmp1407, Licencja: CC0
Maria Łowmiańska w otoczeniu swoich uczennic z Liceum im. Dąbrówki w Poznaniu