Liceum Warszawskie

Liceum Warszawskie – państwowa męska szkoła średnia w Warszawie, najlepsza szkoła średnia w Królestwie Polskim, która istniała od 1804 do 1831 roku.

Pałac Kazimierzowski

Jeden z raportów dziennych Samuela Lindego, wieloletniego dyrektora Liceum Warszawskiego, dotyczących aresztowanych uczniów tegoż liceum. Miejsce przechowywania: AGAD, Warszawa

Zarys historii

Szkoła – Königlich-Preußisches Lyzäum zu Warschau – została stworzona przez władze pruskie dla młodzieży z zamożnych klas społecznych zamieszkującej Warszawę, wówczas stolicę regencji pruskiej Prusy Nowowschodnie, powstałej po III rozbiorze Polski. Ukrytym celem była germanizacja polskiej młodzieży i wychowanie jej w wierności do korony pruskiej (w podobnym celu stworzono Korpus kadetów w Kaliszu, stolicy regencji Prusy Południowe). Szkoła posiadała charakter humanistyczny: uczono w niej łaciny, greki, polskiego, niemieckiego i francuskiego, filozofii, etyki itd., ale także przedmiotów matematyczno-przyrodniczych i technicznych, muzyki, jazdy konnej i tańca. Posiadała według systemu pruskiego 6 klas licealnych i dwie niższe przygotowawcze. W wyższych 6 klasach nauka odbywała się do roku 1807 w języku niemieckim, potem nastąpiła reorganizacja Liceum według wzorów szkolnictwa francuskiego.

W pierwszych latach istnienia Liceum duży procent jego wychowanków stanowiła warszawska młodzież wyznania ewangelickiego – będąc dwujęzyczna dawała sobie świetnie radę z wykładowym językiem niemieckim. Mniejszy procent stanowiła katolicka młodzież pochodzenia niemieckiego, również dwujęzyczna, oraz dwujęzyczna młodzież z małżeństw mieszanych – na ogół z matki pochodzenia niemieckiego. Rzadziej występuje młodzież żydowska lub neoficka.

Do roku 1817 szkoła mieściła się w wynajętej od saskich Wettinów prawej (północnej) oficynie pałacu Saskiego, w roku 1817 przeniesiono ją do Pałacu Kazimierzowskiego. Do roku 1817 profesorowie szkoły dysponowali mieszkaniami służbowymi w pałacu, zaprzyjaźniły się tam wówczas rodziny dyrektora Liceum, Samuela Bogumiła Lindego i profesora języka francuskiego, Mikołaja Chopina, ojca Fryderyka (zachował się rysunek Fryderyka przedstawiający Lindego w czasie wykładu). Długoletnim dyrektorem uczelni był Samuel Bogumił Linde, który w pierwszych dwóch latach działania szkoły skutecznie zwalczał germanizacyjne zakusy władz pruskich. Wykładali tam również: Dawid Chrystian Beicht profesor historii, geografii i niemieckiego, Feliks Bentkowski (profesor języka polskiego i niemieckiego, literatury polskiej, później bibliotekarz Liceum), Franciszek Salezy Dmochowski, profesor polskiego, Kajetan Garbiński i Fryderyk Karol Hauke, matematycy, Stanisław Janicki, matematyk, Rafał Skolimowski, matematyk i historyk, Dominik Krysiński, wykładowca fizyki i ekonomii, ks. pastor Jerzy Tetzner, wykładowca niemieckiego i religii ewangelickiej, Zygmunt Vogel, nauczyciel rysunku i malarstwa, po którym funkcję przejął Aleksander Kokular, i Michał Szubert.

Władze carskie rozwiązały szkołę w roku 1831, po upadku powstania listopadowego i stworzyły zamiast niej tzw. I Gimnazjum Gubernialne z siedzibą w Pałacu Kazimierzowskim.

Wybrani absolwenci Liceum

Do sławnych lub bardziej znanych wychowanków Liceum Warszawskiego należeli m.in.:

Bibliografia

• Stanisław Szenic, Cmentarz Powązkowski 1851-1890, Warszawa 1982
• „”, Ongiś, Warszawa 1975
• Eugeniusz Szulc, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, Warszawa 1989
• Jadwiga i Eugeniusz Szulcowie, Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie, Warszawa 1989
• Polski Słownik Biograficzny