Liczba (językoznawstwo)

Liczba – kategoria gramatyczna dotycząca niektórych części mowy. Służy określaniu pojedynczości lub mnogości przedmiotów, osób^[1]. W różnych językach świata funkcjonuje w różny sposób, w niektórych nie występuje jako kategoria gramatyczna^[1].

Rozróżnienie liczb gramatycznych

• liczba pojedyncza (singularis),
• liczba mnoga (pluralis);
• liczba podwójna (dualis) – np. w języku słoweńskim, litewskim czy arabskim;
• liczba potrójna (trialis) – np. w języku tok pisin oraz bislama;
• liczba kilkukrotna (paucalis) – częściowo występuje w języku arabskim;
• liczba mnoga partytywna;
• liczba mnoga inkluzywna i ekskluzywna (tj. my jako osoba pierwsza wraz z drugą oraz my jako tylko osoby pierwsze) – np. w języku malajskim.

Dystrybutywność a kolektywność

Mnogość obiektów może być ujmowana dystrybutywnie lub kolektywnie.

• singularia tantum – wyrazy występujące jedynie w liczbie pojedynczej, np.:

ryż, powietrze, zawiść, młodzież, sitowie;

• pluralia tantum – wyrazy występujące wyłącznie w liczbie mnogiej, np.: grabie,

skrzypce, spodnie, usta, drzwi.

Liczba w języku polskim

W języku polskim kategoria liczby dotyczy rzeczownika, przymiotnika i czasownika. We współczesnej polszczyźnie standardowej, a także w większości innych języków słowiańskich^[1], występuje liczba pojedyncza i liczba mnoga, dawniej była upowszechniona także liczba podwójna.

Zobacz też

• liczba potrójna
• liczba poczwórna

Przypisy

Bibliografia

• PetrP. Karlík PetrP., RadoslavR. Večerka RadoslavR., ČÍSLO, [w:] PetrP. Karlík, MarekM. Nekula, JanaJ. Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017  (cz.).
• JozefJ. Mistrík JozefJ., Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758  (słow.).