Liga Narodowo-Demokratyczna

Liga Narodowo-Demokratyczna (LND) – organizacja podziemna w PRL. Założona i działająca początkowo głównie w Uniwersytecie Warszawskim[1]. Głosiła hasła narodowo-chrześcijańskie oraz antykomunistyczne.

Historia organizacji

Decyzję o stworzeniu tajnej niepodległościowej organizacji narodowej podjęli Przemysław Górny i Józef Kossecki 15 sierpnia 1957 roku na Rusinowej Polanie[2]. Organizacja powstała w 1958 jako „Liga Narodowo-Demokratyczna”. Pierwszym szefem Ligi w latach 1958–1972 był Walenty Majdański. Liga wywodziła się częściowo z rozwiązanego przez władze PRL w styczniu 1957 roku Związku Młodych Demokratów (Przemysław Górny był jednym z przywódców ZMD związanego ze Stronnictwem Demokratycznym), częściowo ze środowisk endeckich (Kossecki był bliskim współpracownikiem dr Jana Bogdanowicza i mecenasa Leona Mireckiego)[1]. Była ona organizacją środowiskową. Skupiała początkowo głównie studentów, potomków przedwojennej szlachty, działaczy narodowych i funkcjonariuszy państwowych II Rzeczypospolitej, zwłaszcza wojskowych.

Wzorem dawnej Ligi Narodowej – do której tradycji nawiązywała – miała strukturę, której kolejne szczeble organizacyjne miały formę stopni wtajemniczenia, przy czym członkowie niższego stopnia nie mieli prawa wiedzieć o istnieniu stopni wyższych – z wyższym stopniem miała kontakt i wiedziała o jego istnieniu tylko osoba kierująca danym stopniem niższym, zaś o działalności stopni niższych wiedzieli tylko członkowie kierownictwa danego stopnia. Tego typu struktura została opracowana przez działaczy narodowych pod zaborami i wykorzystywana była również w czasie rządów sanacji. Jako podstawę doktryny LND przyjęto naukę o cywilizacjach Feliksa Konecznego.

„Będziemy dążyć do odrodzenia moralnego narodu, przez zwalczanie neomaltuzjanizmu, pijaństwa, seksualizmu, nieuczciwości, prywaty i nieodpowiedzialności. Poprawę bytu narodu należy uzyskać przez zmianę ustroju gospodarczego i politycznego. [...] cywilizacja polska, zgodnie z nauką Feliksa Konecznego, musi być cywilizacją łacińską”.

z programu Ligi

„a/ Kształtowanie kadry działaczy politycznych, zdolnych do samodzielnego realizowania programu Ligi w każdych warunkach, w jakich się znaleźli. b/ Rozbudowa sieci organizacyjnej opartej na kolejnych stopniach hierarchii.
c/ Studia nad sytuacją polityczną oraz praca nad dostosowaniem polskiej myśli politycznej do zmienionych warunków.
d/ Stopniowe przenikanie do wszystkich organizacji jawnie działających i do aparatu państwowego. e/ W etapie I-szym wszelkie wystąpienia na zewnątrz muszą być wykluczone i wszystkich członków obowiązuje bezwzględne zachowanie tajemnicy co do szczegółów działalności Ligi”.

z programu Ligi w zakresie zadań LND w pierwszym etapie jej działalności[3]

Wśród organizatorów poszczególnych oddziałów i komórek Ligi byli m.in. Przemysław Górny, Józef Kossecki i Walenty Majdański. Kossecki działał głównie w Polsce południowej. 7 maja 1960 SB aresztowała kilku członków organizacji, zaś w sierpniu dwóch działaczy narodowych nie należących do Ligi. Po ponad 9-miesięcznym śledztwie i po ponad roku od aresztowania, 29 maja 1961 zakończył się tajny proces całej grupy. Kosseckiego i Górnego skazano na 2 lata więzienia, Krzyżewskiego i Klatę na 10 miesięcy, Barańskiego[4] i Kwietnia na 6 miesięcy, a Bogdanowicza i Mireckiego uniewinniono. Po procesie Liga została uznana za rozbitą.

19 lutego 1992 przed Sądem Najwyższym w Warszawie odbył się proces rehabilitacyjny członków Ligi Narodowo-Demokratycznej skazanych w 1961[5].

Przemysław Górny[6] został odznaczony w 2006 przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność opozycyjną.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Jarosław Tomasiewicz, Ugrupowania neoendeckie w Trzeciej Rzeczypospolitej. Toruń 2003, s. s. 47.
  2. ↑ I. Masny, Liga NarodowoDemokratyczna w latach 1957–1960, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2014, 2(24), s. 293.
  3. ↑ Cyt. według.: Akta sprawy Józefa Kosseckiego i innych, Archiwum Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy, sygn. IV K. 51/61, s. 624.
  4. ↑ O działalności opozycyjnej Mariana Barańskiego patrz m.in.: J. Kossecki, Nurt neoendecki. [w:] Wojsko Ludowe, nr 6 (385), 1982, s. 18–22. Por.: J. Kossecki, Komitet Samoobrony Polskiej. [w:] Geografia opozycji politycznej w Polsce w latach 1976–1981. Wyd. MON, Warszawa 1983, s. 157–172. Por.: J. Kossecki, Korzenie polityki. Wyd. RON, Warszawa 1992, s. 157–172.
  5. ↑ Por.: Jan Ordyński, Józef Kossecki uniewinniony. [w:] „Rzeczpospolita”, nr 44 (3082), 21 lutego 1992 r., s. 2. Por. również: Winni służby narodowi. [w:] „Nowy Świat”, 20 lutego 1992.
  6. ↑ O działalności opozycyjnej Przemysława Górnego patrz m.in.: Wojciech Muszyński, „Niepokorny”. [w:] Biuletyn IPN, nr 1-2, 2006.

Bibliografia

  • Andrzej Friszke: Opozycja polityczna w PRL 1945-1980. Londyn: Aneks, 1994. ISBN 1-897962-03-7.
  • Kawęcki Krzysztof, Służba Bezpieczeństwa wobec środowisk narodowych w latach 1956–1959, „Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne”, 2012, 2(9), s. 167–180.
  • Józef Kossecki: Wpływ totalnej wojny informacyjnej na dzieje PRL. Kielce: Zakłady Graficzne „Drogowiec”, 1999.
  • Winni służby narodowi. „Nowy Świat”, 1992-02-20. 
  • Z. Król: Liga Narodowo-Demokratyczna 1958-1960 (Maszynopis pracy licencjackiej.). Warszawa: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, 2007, s. 32.
  • Akta sprawy Józefa Kosseckiego i innych, Archiwum Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy, sygn. IV K. 51/61.
  • Wyrok Izby Karnej Sądu Najwyższego w Warszawie, z dnia 26 maja 1964 r. w sprawie Józefa Kosseckiego i innych, Archiwum Sądu Najwyższego sygn. akt I K. 1063/61. (z pierwszego procesu rehabilitacyjnego członków LND).
  • Akta Sądu Najwyższego w Warszawie, sygn. II KRN 360/91. (z drugiego procesu rehabilitacyjnego członków LND).
  • Archiwum Ligi Narodowo-Demokratycznej.

Linki zewnętrzne