Liga Panameña de Fútbol

Liga Panameña de Fútbol
Liga Cable Onda
Państwo

 Panama

Oficjalny skrót

LPF

Dyscyplina

piłka nożna

Data założenia

1988

Poprzednia nazwa

ANAPROF
(1988–2009)

Prezes

Álvaro Vargas

Sponsor tytularny

Cable Onda

Rozgrywki
Liczba drużyn

10

Niższy poziom ligowy

Liga de Ascenso

Puchary

Copa Panamá

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Plaza Amador
(1988)

Obecny zwycięzca

Plaza Amador
(Apertura 2021)

Najwięcej zwycięstw

Tauro
(15)

Strona internetowa

Liga Panameña de Fútbol (ze względów sponsorskich Liga Cable Onda) – najwyższa klasa rozgrywkowa piłki nożnej mężczyzn w Panamie. Występuje w niej dziesięć klubów, z których najlepszy zostaje mistrzem Panamy.

Rozgrywki są toczone systemem ligowo-pucharowym; po zakończeniu regularnego sezonu sześć najlepszych klubów kwalifikuje się do fazy play-off – dwa najlepsze bezpośrednio do półfinałów, a cztery kolejne do ćwierćfinałów. Zwycięzca play-offów zdobywa tytuł mistrzowski. W ciągu roku rozgrywane są dwa niezależne półroczne sezony – wiosną Apertura, natomiast jesienią Clausura, lecz awanse i spadki zespołów odbywają się podobnie jak w europejskich ligach co rok. Najlepsze panamskie kluby kwalifikują się do rozgrywek Ligi CONCACAF.

W latach 1988–2009 nosiła nazwę ANAPROF (skrót od nazwy Asociación Nacional Pro Fútbol).

Aktualny skład

Liga Panameña 2020
KlubMiastoZałożenieStadionPojemność
AlianzaPanama1963 Rommel Fernández45 000 miejsc
Árabe Unido Colón1994 Armando Dely Valdés4 500 miejsc
Atlético ChiriquíDavid2002 San Cristóbal2 500 miejsc
Costa del EstePanama2008 Maracaná5 500 miejsc
Independiente La ChorreraLa Chorrera1982 Agustín „Muquita” Sánchez3 040 miejsc
Plaza AmadorPanama1955 Maracaná5 500 miejsc
San FranciscoLa Chorrera1971 Agustín „Muquita” Sánchez3 040 miejsc
Sporting San MiguelitoSan Miguelito1989Javier Cruz2 400 miejsc
TauroPanama1984 Rommel Fernández45 000 miejsc
Universitario Penonomé2018Virgilio Tejeira2 500 miejsc

Historia i format

Futbol pojawił się w Panamie już w drugiej połowie XIX wieku za sprawą angielskich marynarzy, pracujących przy Przesmyku Panamskim. Za kolebkę panamskiej piłki uznaje się miasto Aspinwall (obecnie Colón), jednak niebawem popularność tego sportu rozprzestrzeniła się również na teren stołecznego miasta Panama. Mimo iż po amerykańskich wpływach w tym regionie częściej uprawianą dyscypliną został baseball, to dzięki obcokrajowcom z Europy, Indii, Ameryki Środkowej i Karaibów napływających do dążącego do oddzielenia od Kolumbii państwa panamskiego futbol cały czas miał swoich zwolenników. W 1890 roku powstał klub sportowy Panama Athletic Club, zrzeszający głównie graczy baseballu, lecz posiadający również sekcję piłki nożnej – był to zarazem pierwszy zespół piłkarski w Panamie. Kolejny, o nazwie Colón Sport Club, powstał w 1894 roku w mieście Colón.

Pomysł utworzenia ogólnokrajowej ligi piłkarskiej powstał około 1918 roku z inicjatywy społeczności karaibskiej w Panamie, po serii meczów pomiędzy drużynami Standard Oval i American Cable. Pierwsze regionalne rozgrywki, noszące nazwę Isthmian League, zostały założone w 1921 roku; ich pierwszym zwycięzcą został Standard Oval. W takiej postaci mistrzostwa Panamy były rozgrywane przez kilka kolejnych lat, zaś w 1925 roku ich następcą zostały rozgrywki Liga Nacional de Football. Brało w nich udział sześć drużyn – El Cable, Cecilia, Hottspurs, Coronel Bolognesi, El Panamá i Panamá Hardware – a premierową edycję wygrała ostatnia z wymienionych drużyn. W międzyczasie, w 1926 roku, za sprawą kapłanów salezjańskich, w Panamie powstał jeszcze jeden turniej piłkarski, o nazwie Liga Menor, jednak prym wciąż wiodła Liga Nacional.

W 1933 roku w Colónie Justiniano Cárdenas założył rozgrywki Liga Atlántica de Football, w których brały udział wyłącznie kluby z tego miasta. Podobna sytuacja miała miejsce w mieście Panama, gdzie w tamtejszej Liga Nacional de Football występowały jedynie stołeczne zespoły. Pierwsze spotkanie pomiędzy zwycięzcami obydwóch turniejów odbyło się w 1934 roku, natomiast w 1937 roku obydwie ligi połączyły się w jedne rozgrywki. Stopniowo do ogólnokrajowych mistrzostw Panamy dołączały drużyny z innych prowincji kraju – Chiriquí (w 1945 roku), Herrera (1946), Panama (1948), Veraguas (1949), Coclé (1952), Los Santos (1972), Bocas del Toro (1974), Kuna Yala (1986) i Darién (1987), jednak liga ta wciąż miała charakter amatorski.

13 stycznia 1988 sześciu entuzjastów futbolu – Giancarlo Gronchi, Jan Domburg, Edgar Plazas, Jorge Zelasny, Ángel Valero i Juan Carlos Delgado – założyło pierwszą profesjonalną ligę panamską, o wymyślonej przez dziennikarza Edmundo Vargasa nazwie Asociación Nacional Pro-Fútbol (w skrócie ANAPROF). Jej celem było stworzenie na dłuższy czas bazy profesjonalnych panamskich piłkarzy oraz poprawienie w ten sposób wyników osiąganych przez reprezentację Panamy. W pierwszej edycji rozgrywek, podczas premierowego sezonu noszących nazwę sponsora (Copa Bayer), wzięło udział sześć klubów założycielskich: CD Plaza Amador, Deportivo La Previsora (obecnie San Francisco FC), AFC Euro Kickers, Tauro FC, Deportivo Perú AFC i Chirilanco FC. Historyczne, pierwsze spotkanie zostało rozegrane 26 lutego 1988 na Estadio Revolución pomiędzy Plaza Amador i Tauro; zakończyło się ostatecznie wynikiem 1:1, a premierowego gola zdobył Carlos Maldonado z Tauro (później z rzutu karnego wyrównał Virgilio Reid). Pierwszym profesjonalnym mistrzem Panamy został prowadzony przez kolumbijskiego trenera Carlosa Collazosa zespół Plaza Amador, zaś napastnik tego klubu, Miguel Tello, z trzynastoma bramkami na koncie wywalczył tytuł króla strzelców.

W 1994 roku, w wyniku złego zarządzania, w lidze panamskiej nastąpił rozłam – powstały nowe rozgrywki, LINFUNA, oficjalnie uznawane przez FIFA. Cały czas większą popularnością cieszył się ANAPROF, w którym występowały lepsze drużyny, co z kolei przyciągało na stadiony kibiców. Dzięki temu 18 czerwca 1995 rozgrywane na Estadio Rommel Fernández spotkanie pomiędzy San Francisco i Tauro zostało po raz pierwszy transmitowane w telewizji. Po długich negocjacjach, w 1996 roku LINFUNA i ANAPROF na powrót połączyły się w jedną ligę. Przez następne kilka lat rozgrywki przechodziły kilka reform dotyczących ich formatu, między innymi liczby występujących w nich zespołów. Najważniejsza ze zmian nastąpiła w 2001 roku, kiedy to władze ligi zdecydowały się powrócić do systemu wiosna-jesień, a także, wzorem innych latynoskich krajów, wprowadzić dwa niezależne od siebie turnieje – wiosenny Apertura i jesienny Clausura. Ich zwycięzcy mierzyli się pod koniec każdego roku, a zwycięzca tej konfrontacji zostawał automatycznie mistrzem Panamy.

Od 2007 roku mistrzostwo kraju zdobywa automatycznie zwycięzca zarówno Apertury, jak i Clausury, co oznacza, iż najlepsza drużyna w kraju jest wyłaniana co pół roku, a nie co rok. Od 2009 roku rozgrywki noszą nazwę Liga Panameña de Fútbol (LPF), zaś w 2010 roku ponownie wprowadzono system jesień-wiosna, by w 2020 roku powrócić do systemu wiosna-jesień.

Za cztery czołowe i najbardziej utytułowane drużyny ligi panamskiej są uważane Tauro FC, San Francisco FC, CD Árabe Unido i CD Plaza Amador. Mecze derbowe pomiędzy dwoma najpopularniejszymi klubami – Tauro i Plaza Amador – noszą nazwę El Superclásico Nacional.

Triumfatorzy

SezonMistrzFinałWicemistrzKról strzelcówTrener mistrza
ZawodnikKlubGoleTrenerKlub
1988Plaza Amador (1)brakSan FranciscoPanama Miguel TelloPlaza Amador13Kolumbia Carlos CollazosPlaza Amador
1989Tauro (1)brakSan FranciscoKolumbia Alonso PachecoSan Francisco18Urugwaj Miguel MansillaTauro
1990Plaza Amador (2)brakTauroPanama José ArdinesEuro Kickers26Salwador Milton PalaciosPlaza Amador
1991Tauro (2)brakEuro KickersPanama José Ardines (2)Euro Kickers13Urugwaj Miguel Mansilla (2)Tauro
1992Plaza Amador (3)brakSporting ColónPanama José Ardines (3)Euro Kickers20Kolumbia Carlos Collazos (2)Plaza Amador
1993Euro Kickers (1)brakProjusaPanama José Ardines (4)Euro Kickers12Panama Orlando MuñozEuro Kickers
1994/1995San Francisco (1)1–0TauroPanama José Ardines (5)Euro Kickers20Panama Leopoldo LeeSan Francisco
1995/1996San Francisco (2)1–1 (4–2 k)Plaza AmadorPanama José Ardines (6)Euro Kickers20Panama Leopoldo Lee (2)San Francisco
1996/1997Tauro (3)1–0Euro KickersPanama Patricio GuevaraTauro22Urugwaj Miguel Mansilla (3)Tauro
1997/1998Tauro (4)1–0Árabe UnidoPanama Luis CalamarisSan Francisco21Urugwaj Miguel Mansilla (4)Tauro
1998/1999Árabe Unido (1)3–0TauroPanama Luis Calamaris (2)San Francisco18Peru Eleazar HerreraÁrabe Unido
1999/2000Tauro (5)2–0Plaza AmadorPanama Víctor René MendietaTauro15Panama Alfredo PoyatosTauro
2000/2001Panamá Viejo (1)4–3 (pd)TauroPanama Alberto CerezoÁrabe Unido16Anglia Gary StempelPanamá Viejo
Panama Luis ParraTauro
Apertura 2001Árabe Unido (2)3–0San FranciscoPanama Ricardo PhillipsPanamá Viejo13Kolumbia Richard ParraÁrabe Unido
Clausura 2001Árabe Unido (3)0–0 (3–2 k)Plaza AmadorPanama Roberto BrownSan Francisco13Kolumbia Richard Parra (2)Árabe Unido
Apertura 2002Árabe Unido (4)2–0San FranciscoPanama Gabriel de los RíosAlianza7Kolumbia Richard Parra (3)Árabe Unido
Clausura 2002Plaza Amador (4)2–1TauroPanama Anel CanalesTauro10Argentyna Sergio GiovagnoliPlaza Amador
0–1 (4–1 k)
Apertura 2003Tauro (6)2–2Árabe UnidoPanama Anel Canales (2)San Francisco11Kolumbia Gonzalo SotoTauro
4–1
Clausura 2003Tauro (7)5–1AlianzaKolumbia Héctor NazarithTauro9Kolumbia Gonzalo Soto (2)Tauro
Kolumbia Wilson ZuñigaAlianza
Apertura 2004Árabe Unido (5)1–0Plaza AmadorPanama Jorge Dely ValdésÁrabe Unido12Paragwaj Julio Carlos GómezÁrabe Unido
Clausura 2004Árabe Unido (6)1–1San FranciscoPanama Víctor René Mendieta Jr.San Francisco16Paragwaj Julio Carlos Gómez (2)Árabe Unido
5–3Panama Alberto ZapataAlianza
Apertura 2005Plaza Amador (5)3–1Árabe UnidoPanama Jorge Dely Valdés (2)Árabe Unido11Panama Ricardo BuitragoPlaza Amador
Clausura 2005San Francisco (3)2–0Atlético VeragüensePanama Jorge Dely Valdés (3)Árabe Unido13Anglia Gary Stempel (2)San Francisco
Apertura 2006San Francisco (4)3–0Plaza AmadorPanama Luis TejadaPlaza Amador11Anglia Gary Stempel (3)San Francisco
Clausura 2006Tauro (8)2–0Árabe UnidoPanama César MedinaAlianza12Panama Rubén GuevaraTauro
Apertura 2007Tauro (9)2–0San FranciscoPanama Edwin AguilarTauro14Urugwaj Miguel Mansilla (5)Tauro
Clausura 2007San Francisco (5)0–0 (4–2 k)Árabe UnidoPanama Orlando RodríguezÁrabe Unido9Anglia Gary Stempel (4)San Francisco
Panama Gabriel TorresChepo
Apertura 2008San Francisco (6)3–1 (pd)TauroPanama César Medina (2)Alianza12Anglia Gary Stempel (5)San Francisco
Clausura 2008Árabe Unido (7)3–2 (pd)TauroPanama Orlando Rodríguez (2)Árabe Unido18Kolumbia Richard Parra (4)Árabe Unido
Apertura 2009San Francisco (7)0–0 (5–4 k)ChorrilloPanama Edwin Aguilar (2)Tauro17Panama Rubén Guevara (2)San Francisco
Apertura 2009 (2)Árabe Unido (8)3–2TauroPanama Armando PoloSporting San Miguelito12Kolumbia Richard Parra (5)Árabe Unido
Clausura 2010Árabe Unido (9)1–0San FranciscoKolumbia Johan de ÁvilaSan Francisco10Kolumbia Richard Parra (6)Árabe Unido
Apertura 2010Tauro (10)1–0San FranciscoPanama Gabriel RíosAtlético Chiriquí8Panama Juan Carlos CubillaTauro
Clausura 2011San Francisco (8)3–2 (pd)ChorrilloPanama Brunet HaySporting San Miguelito9Argentyna Leonardo PipinoSan Francisco
Apertura 2011Chorrillo (1)4–1Plaza AmadorPanama César Medina (3)Alianza8Urugwaj Miguel Mansilla (6)Chorrillo
Panama Delano WelchChepo
Clausura 2012Tauro (11)2–1ChepoPanama Luis RenteríaTauro11Kolumbia Sergio AnguloTauro
Apertura 2012Árabe Unido (10)4–1ChepoPanama Jorman AguilarRío Abajo10Kolumbia Jair PalaciosÁrabe Unido
Clausura 2013Sporting San Miguelito (1)4–1San FranciscoPanama Ricardo ClarkeSporting San Miguelito10Panama José Anthony TorresSporting San Miguelito
Apertura 2013Tauro (12)1–0San FranciscoPanama Ernesto SinclairIndependiente La Chorrera8Panama Rolando PalmaTauro
Clausura 2014Chorrillo (2)1–0Río AbajoPanama Carlos SmallSporting San Miguelito10Panama Julio Medina IIIChorrillo
Apertura 2014San Francisco (9)1–0Sporting San MiguelitoPanama José GonzálezÁrabe Unido8Anglia Gary Stempel (6)San Francisco
Panama Yairo YauSporting San Miguelito
Clausura 2015Árabe Unido (11)2–1Independiente La ChorreraPanama Johnny RuizSan Francisco10Kolumbia Sergio GuzmánÁrabe Unido
Apertura 2015Árabe Unido (12)1–1 (3–0 k)ChorrilloPanama Sergio MorenoChorrillo9Kolumbia Sergio Guzmán (2)Árabe Unido
Panama Armando Polo (2)Árabe Unido
Clausura 2016Plaza Amador (6)1–0ChorrilloKolumbia Manuel MurilloAtlético Nacional10Kolumbia Jair Palacios (2)Plaza Amador
Apertura 2016Árabe Unido (13)2–0Plaza AmadorPanama Enrico SmallÁrabe Unido16Kolumbia Sergio Guzmán (3)Árabe Unido
Clausura 2017Tauro (13)1–0Árabe UnidoPanama Jorlian SánchezSporting San Miguelito9Panama Rolando Palma (2)Tauro
Apertura 2017Chorrillo (3)5–1Árabe UnidoPanama Rolando BlackburnChorrillo11Kolumbia Richard Parra (7)Chorrillo
Clausura 2018Independiente La Chorrera (1)1–0TauroPanama José FajardoIndependiente La Chorrera15Panama Donaldo GonzálezIndependiente La Chorrera
Apertura 2018Tauro (14)2–1 (pd)Costa del EstePanama Edwin Aguilar (3)Tauro15Urugwaj Saúl MaldonadoTauro
Clausura 2019Independiente La Chorrera (2)1–1 (4–1 k)San FranciscoPanama Enrico Small (2)Tauro10Wenezuela Francisco PerloIndependiente La Chorrera
Kolumbia Cristian ZúñigaSan Francisco
Apertura 2019Tauro (15)2–0Costa del EsteKolumbia Cristian Zúñiga (2)San Francisco8Urugwaj Saúl Maldonado (2)Tauro
Apertura 2020przerwane ze względu na pandemię COVID-19
Clausura 2020Independiente La Chorrera (3)3–1San FranciscoPanama Alfredo StephensIndependiente La Chorrera7Wenezuela Francisco Perlo (2)Independiente La Chorrera
Apertura 2021Plaza Amador (7)2–1UniversitarioPanama Jair CatuyUniversitario11Panama Jorge Dely ValdésPlaza Amador
Legenda:
  • pd – po dogrywce
  • k – seria rzutów karnych

W kolumnie „mistrz” w nawiasie podano, który w swojej historii tytuł mistrzowski zdobył dany klub.
W kolumnie „zawodnik” w nawiasie podano, który w swojej karierze tytuł króla strzelców zdobył piłkarz.
W kolumnie „trener” w nawiasie podano, który w swojej karierze tytuł mistrza zdobył trener.

Brak nawiasu w kolumnach „zawodnik” lub „trener” oznacza pierwszy tytuł.

Klasyfikacja medalowa

#KlubTytułyTytuły (lata)
Simple gold cup.svgSimple silver cup.svgMistrzostwa (lata)Wicemistrzostwa (lata)
1.Tauro15919891991199719982000A2003C2003C20061990199519992001C2002A2008C2008A2009
A2007A2010C2012A2013C2017A2018C2018A2019
2.Árabe Unido1371999A2001C2001A2002A2004C2004C2008A20091998A2003A2005C2006C2007C2017A2017
C2010A2012C2015A2015A2016
3.San Francisco91219951996C2005A2006C2007A2008A2009C201119881989A2001A2002C2004A2007C2010A2010
A2014C2013A2013C2019C2020
4.Plaza Amador77198819901992C2002A2005C2016A202119962000C2001A2004A2006A2011A2016
5.Chorrillo34A2011C2014A2017A2009C2011A2015C2016
6.Independiente La Chorrera31C2018C2019C2020C2015
7.Euro Kickers12199319911997
8.Sporting San Miguelito11C2013A2014
9.Panamá Viejo10A2001
10.Chepo02C2012A2012
Costa del Este02A2018A2019
12.Sporting Colón011992
Projusa011993
Alianza01C2003
Atlético Veragüense01C2005
Río Abajo01C2014
Universitario01A2021

Pogrubioną czcionką zaznaczono kluby, które aktualnie występują w lidze.

Bibliografia

Najwyższe klasy rozgrywek ligowych piłki nożnej w Ameryce Północnej (CONCACAF)
Ameryka Północna
Ameryka Centralna
Karaiby
  • Anguilla
  • Antigua i Barbuda
  • Aruba
  • Bahamy
  • Barbados
  • Bermudy[B]
  • Bonaire
  • Brytyjskie Wyspy Dziewicze
  • Curaçao
  • Dominika
  • Dominikana
  • Grenada
  • Gujana[C]
  • Gujana Francuska[C][D]
  • Gwadelupa[D]
  • Haiti
  • Jamajka
  • Kajmany
  • Kuba
  • Martynika[D]
  • Montserrat
  • Portoryko
  • Saint Kitts i Nevis
  • Saint Lucia
  • Saint-Martin[D]
  • Saint Vincent i Grenadyny
  • Sint Maarten[D]
  • Surinam[C]
  • Trynidad i Tobago
  • Turks i Caicos
  • Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych
  1. ↑ Kanada i Stany Zjednoczone posiadają wspólną najwyższą ligę
  2. ↑ Państwa Ameryki Północnej, ale stowarzyszone w CFU (Karaiby)
  3. ↑ a b c Państwa Ameryki Południowej, ale stowarzyszone w CONCACAF i CFU
  4. ↑ a b c d e Pełnoprawne członkowie CONCACAF, ale nie stowarzyszone w FIFA

Media użyte na tej stronie