Linia kolejowa nr 12

Linia nr 12
	Skierniewice – Łuków
	Dane podstawowe
Zarządca	PKP PLK
Numer linii	12
Tabela SRJP	604
Długość	161,567 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	3000 V DC
Prędkość maksymalna	100 km/h
	Historia
Lata budowy	1949–1954
Rok elektryfikacji	1971
Przebieg
Legenda
eksploatowana / istniejąca
	Portal Transport szynowy

Linia kolejowa nr 12 Skierniewice – Łuków, Towarowa Obwodnica Warszawy – zelektryfikowana, prawie w całości dwutorowa^[a]^[3] linia kolejowa w środkowo-wschodniej Polsce o długości 161,567 km, łącząca stację Skierniewice ze stacją Łuków pośrodku wschodniej części kraju^[4]^[1]. Linia, popularnie zwana „S-Ł” lub „esełka”^[5], przebiega przez obszar województwa łódzkiego, województwa mazowieckiego i województwa lubelskiego; jest linią zaliczoną do linii o znaczeniu państwowym^[6] i międzynarodowym, należącą do sieci międzynarodowych linii transportu kombinowanego AGTC jako korytarz transportowy linii C-E 20. Wykorzystywana obecnie praktycznie wyłącznie do ruchu towarowego jako południowa obwodnica Warszawskiego Węzła Kolejowego. Linia stanowi kolej obwodową Warszawy przeznaczoną dla kolejowego transportu towarowego.

Plany budowy linii w celu odciążenia Warszawskiego Węzła Kolejowego powstawały w różnych wariantach już w okresie międzywojennym, lecz zrealizowano je dopiero po II wojnie światowej. Linia miała zaspokajać przede wszystkim potrzeby wojskowe, będąc elementem podstawowego ciągu transportowego wschód-zachód, na wypadek wojny z państwami zachodnimi^[7]. Prace przygotowawcze ruszyły jesienią 1949, kiedy przystąpiono do budowy mostu w Górze Kalwarii^[8]. Budowa linii trwała od 1950 roku, a pierwszy odcinek z Pilawy do Łukowa oddano do użytku 23 maja 1953 roku^[9]. Otwarcia całej linii dokonano 1 października 1954^[9]. W latach 1955–1965 dobudowano stopniowo na całej linii drugi tor^[a], co zwiększyło przepustowość^[10]. Przewozy pasażerskie prowadzono wagonami motorowymi SN52 i następnie SN61^[10]. W latach 60. linia S-Ł stała się jedną z najbardziej obciążonych linii kolejowych w kraju^[10]. Do końca 1971 roku linię zelektryfikowano^[11]. W latach 70. wraz z budową nowych łącznic stworzono Towarową Obwodnicę Warszawy^[10]. Ruch pasażerski przejęły od 1972 zespoły EN57^[12]. Linią tą prowadzono m.in. pociągi tranzytowe NRD – ZSRR, głównie na potrzeby żołnierzy radzieckich, do czasu wycofania wojsk rosyjskich z Niemiec w połowie lat 90^[12]. Od lat 80., w związku z kryzysem gospodarczym, a następnie przemianami politycznymi i gospodarczymi, liczba przewozów na linii zaczęła spadać, a stan infrastruktury zaczął się pogarszać^[13].

Przewozy pasażerskie zawieszono najpierw między Pilawą i Skierniewicami (w 2001), a potem na odcinku Pilawa – Łuków (w 2004, przywrócone na krótko w latach 2007–2008 wagonami motorowymi SA134)^[13]. Jedynymi pociągami osobowymi są wznowione od 1 czerwca 2009 kursy pociągów osobowych Kolei Mazowieckich relacji Warszawa Wschodnia – Góra Kalwaria przez Czachówek Południowy^[13]. 1 czerwca 2010 r. Koleje Mazowieckie zawiesiły ruch lokalny na odcinku Góra Kalwaria – Pilawa. Przed zawieszeniem w relacji Pilawa – Warszawa Wschodnia przez Górę Kalwarię kursowały dwie pary pociągów, a w soboty, niedziele i święta trzy pary pociągów.

Historia

Decyzję o budowie linii S-Ł podjął Sejm II RP V kadencji przed II wojną światową w formie ustawy z dnia 23 lutego 1939 r. o budowie normalnotorowej kolei Skierniewice – Łuków (Dz.U. z 1939 r. nr 17, poz. 98)^[14].

Procentowy udział kilometrów torów z ograniczeniami prędkości w całej linii

Wykaz maksymalnych prędkości

Wykaz maksymalnych prędkości^[15]

odcinek linii		pociągi pasażerskie	szyno- busy	pociągi towarowe
tor 1 (N)
km pocz.	km końc.	prędkość maksymalna [km/h]
−0,324	0,077	80	80	80
0,077	3,740	100	100	80
3,740	8,870	60	60	60
8,870	66,422	70	70	60
66,422	72,640	40	40	40
72,640	76,435	60	60	50
76,435	98,613	50	50	50
98,613	100,702	40	40	40
100,702	157,800	50	50	50
157,800	158,950	70	70	70
158,950	160,995	80	80	80

odcinek linii		pociągi pasażerskie	szyno- busy	pociągi towarowe
tor 2 (P)
km pocz.	km końc.	prędkość maksymalna [km/h]
−0,407	0,077	80	80	80
0,077	3,740	100	100	80
3,740	8,870	60	60	60
8,870	13,869	50	50	50
25,866	39,000	70	70	60
39,000	46,780	60	60	60
46,780	67,830	40	40	40
67,830	98,100	50	50	50
98,100	100,702	40	40	40
100,702	157,800	50	50	50
157,800	158,950	70	70	70
158,950	161,160	80	80	80

Uwagi

↑ ^a ^b Z wyjątkiem m.in. mostu przez Wisłę, gdzie linia jest jednotorowa.

Przypisy

↑ ^a ^b Wykaz linii Id-12 (D-29).
↑ Wykazy prędkości na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK: pociągi pasażerskie, autobusy szynowe i EZT, pociągi towarowe.
↑ Id-12 (D29) Wykaz linii. plk-sa.pl, 2020-07-27. [dostęp 2020-09-14]. (pol.).
↑ Linia kolejowa nr 12 Skierniewice – Łuków semaforek.kolej.org.pl.
↑ Gzowski 2010 ↓, s. 21.
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wykazu linii kolejowych o znaczeniu państwowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 552).
↑ Gzowski 2010 ↓, s. 14.
↑ Gzowski 2010 ↓, s. 15.
↑ ^a ^b Gzowski 2010 ↓, s. 16.
↑ ^a ^b ^c ^d Gzowski 2010 ↓, s. 17.
↑ Gzowski 2010 ↓, s. 18.
↑ ^a ^b Gzowski 2010 ↓, s. 19.
↑ ^a ^b ^c Gzowski 2010 ↓, s. 19–20.
↑ Dz.U. z 1939 r. nr 17, poz. 98 – Ustawa z dnia 23 lutego 1939 r. o budowie normalnotorowej kolei Skierniewice – Łuków.
↑ Regulamin sieci 2018-2019, PKP [dostęp 2020-09-18] .

Bibliografia

PiotrP. Gzowski PiotrP., Skierniewice – Łuków. Zarys dziejów wojskowej linii, „Świat Kolei”, 12/2010 .
Linia Skierniewice - Łuków w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
Linia Skierniewice - Łuków w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

[most-3] Z wyjątkiem m.in. mostu przez Wisłę, gdzie linia jest jednotorowa.

[a-1] Wykaz linii Id-12 (D-29).

[wykazy-2] Wykazy prędkości na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK: pociągi pasażerskie, autobusy szynowe i EZT, pociągi towarowe.

[4] Id-12 (D29) Wykaz linii. plk-sa.pl, 2020-07-27. [dostęp 2020-09-14]. (pol.).

[5] Linia kolejowa nr 12 Skierniewice – Łuków semaforek.kolej.org.pl.

[CITEREFGzowski201021-6] Gzowski 2010 ↓, s. 21.

[7] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wykazu linii kolejowych o znaczeniu państwowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 552).

[CITEREFGzowski201014-8] Gzowski 2010 ↓, s. 14.

[CITEREFGzowski201015-9] Gzowski 2010 ↓, s. 15.

[CITEREFGzowski201016-10] Gzowski 2010 ↓, s. 16.

[CITEREFGzowski201017-11] Gzowski 2010 ↓, s. 17.

[CITEREFGzowski201018-12] Gzowski 2010 ↓, s. 18.

[CITEREFGzowski201019-13] Gzowski 2010 ↓, s. 19.

[CITEREFGzowski201019–20-14] Gzowski 2010 ↓, s. 19–20.

[15] Dz.U. z 1939 r. nr 17, poz. 98 – Ustawa z dnia 23 lutego 1939 r. o budowie normalnotorowej kolei Skierniewice – Łuków.

[16] Regulamin sieci 2018-2019, PKP [dostęp 2020-09-18] .

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne