Linia kolejowa nr 18

Linia nr 18
	Kutno – Piła Główna
	Dane podstawowe
Zarządca	PKP PLK
Numer linii	18
Tabela SRJP	430, 345, 365, 404, 405, 416, 420, 425, 430, 430a, 431, A416, A420, A423, A425, A430, A431
Długość	247,418 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	3000 V DC
Prędkość maksymalna	140 (Vk = 160) km/h
Przebieg
Legenda
eksploatowana / istniejąca
	126,216
	0,313

Linia kolejowa nr 18 – pierwszorzędna, prawie w całości dwutorowa, zelektryfikowana linia kolejowa znaczenia państwowego^[2], łącząca stację Kutno ze stacją Piła Główna^[3]^[4]^[5]. Przebiega przez obszar województwa łódzkiego, województwa kujawsko-pomorskiego i województwa wielkopolskiego.

Przebieg

Linia rozpoczyna bieg na rozjazdach 71 (tor nieparzysty) oraz 74 (tor parzysty) na stacji Kutno. W obrębie stacji biegnie równolegle między linią kolejową Warszawa Zachodnia – Kunowice oraz linią kolejową Kutno – Brodnica. Linia biegnie w kierunku północno-zachodnim przez Nowe Ostrowy, Rutkowice oraz Kaliska. Później biegnie w kierunku północnym przez Czerniewice do Włocławka, a następnie ponownie w kierunku północno-zachodnim w bliskim sąsiedztwie Wisły przez Lubanie, Aleksandrów Kujawski do Torunia, gdzie spotyka się z linią kolejową Poznań Wschód – Skandawa.

Linia przebiega południową częścią stacji Toruń Główny, skąd odgałęzia się linia kolejowa Nieszawka – Toruń Towarowy TrB, która biegnie w kierunku południowym, równolegle do linii kolejowej Poznań Wschód – Skandawa. Linia kolejowa Kutno – Piła Główna kieruje się natomiast w stronę zachodnią i przechodzi przez Solec Kujawski do wschodniej części Bydgoszczy. Odtąd biegnie równolegle do Brdy. Przebiega przez stację Bydgoszcz Wschód, gdzie styka się z linią kolejową Kowalewo Pomorskie – Bydgoszcz Wschód. Dalej biegnie przez Bydgoszcz Główną, skąd odchodzi od niej linia kolejowa Bydgoszcz Główna – Czyżkówko, biegnąca niemalże równolegle do niej aż do posterunku Czyżkówko.

Linia kieruje się w stronę zachodnią, w sąsiedztwie najpierw Kanału Bydgoskiego, później Noteci. Przechodzi przez Nakło nad Notecią, gdzie krzyżuje się z linią kolejową Oleśnica – Chojnice. Na dalszym odcinku mija Osiek nad Notecią, Białośliwie i Kaczory kierując się do Piły. Przed stacją Piła Główna biegnie między linią kolejową Tczew – Kostrzyn oraz linią kolejową Poznań Główny PoD – Piła Główna, przechodzi przez Gwdę i kończy bieg na rozjazdach 544 oraz 545, gdzie spotyka się z linią kolejową do Kostrzyna.

Linia jest podzielona na 7 odcinków^[3]:

A: Kutno – Włocławek (od 0,313 do 54,807)
B: Włocławek – Włocławek Brzezie (od 54,807 do 59,956)
C: Włocławek Brzezie – Toruń Główny (od 59,956 do 109,058)
D: Toruń Główny – Bydgoszcz Wschód (od 109,058 do 152,300)
E: Bydgoszcz Wschód – Bydgoszcz Główna (od 152,300 do 160,058)
F: Bydgoszcz Główna – Czyżkówko (od 160,058 do 162,578)
G: Czyżkówko – Piła Główna (od 162,578 do 247,731)

Historia

Odcinek linii kolejowej Piła Główna – Nakło nad Notecią – Bydgoszcz Główna jest jednym z najstarszych na ziemiach polskich. Powstał już w 1851 roku jako część Pruskiej Kolei Wschodniej Krzyż – Piła – Bydgoszcz – Tczew, której celem było połączenie Berlina z Prusami Wschodnimi. Toruń i Włocławek uzyskały połączenie kolejowe 10 lat później w wyniku budowy Kolei Warszawsko-Bydgoskiej.

Do końca lat 20. XX wieku, czyli do wybudowania najkrótszego połączenia Poznania z Warszawą (przez Konin), wszystkie pociągi łączące zachodnią Europę z Warszawą kursowały na odcinku Poznań – Warszawa przez Gniezno, Inowrocław, Toruń i Kutno. Do zakończenia magistrali węglowej (Śląsk – port w Gdyni, 1930 r.) linia stanowiła też ważną drogę wywozu polskiego węgla do portów bałtyckich.

W 1984 roku linię zelektryfikowano na odcinku Kutno – Toruń – Bydgoszcz, a w 1989 roku zakończono elektryfikację odcinka Bydgoszcz – Piła.

19 sierpnia 1980 roku na odcinku między Toruniem Głównym a Aleksandrowem Kujawskim miała miejsce największa w historii powojennej Polski katastrofa kolejowa pod Otłoczynem.

W drugiej połowie 2012 roku ruszyła modernizacja linii na odcinku Bydgoszcz – Toruń, która zakończyła się na początku marca 2014 roku. W trakcie dwuletnich prac wyremontowano zostało 92 km torów i 18 przejazdów kolejowo-drogowych. Zamontowano 54 nowych rozjazdów na stacjach Toruń Główny, Cierpice, Solec Kujawski, Bydgoszcz Łęgnowo, Bydgoszcz Wschód oraz Bydgoszcz Leśna. Wymienione zostały również urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz systemy zasilające.

Po zakończeniu prac pociągi przyspieszyły do 120 km/h, a czas podróży między miastami skrócił się do około 40 minut. Rewitalizacja odcinka Toruń – Bydgoszcz realizowana była w ramach projektu POIiŚ 7.1 – „Polepszenie jakości usług przewozowych poprzez poprawę stanu technicznego linii kolejowej nr 18 Kutno–Piła na odcinku Toruń–Bydgoszcz”. Dzięki umowie podpisanej przez PKP PLK projekt otrzymał unijne dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w wysokości 147 354 791,84 PLN. Całkowita kwota inwestycji wynosiła 225 985 848,73 PLN^[6]^[7]. 12 czerwca 2016 roku otwarto nowy przystanek Cierpice Kąkol^[8].

W czerwcu 2016 roku została podpisana umowa z firmą Torpol na remont odcinka Włocławek – Aleksandrów Kujawski. Wymianie uległo 14 km torów, rozjazdy, przebudowano perony w Lubaniu, Turznie Kujawskim i Nieszawie Waganiec. Dzięki pracom prędkość pociągów pasażerskich wzrosła ze 120 do 140 km/h^[9]^[10].

W czerwcu 2017 roku PKP PLK podpisało z Torpolem umowę na modernizację linii na odcinku Ostrowy – Otłoczyn^[11].

2 października 2020 roku doszło do rozmycia nasypu, w wyniku czego ruch pociągów między Zielonczynem a Nakłem nad Notecią został wstrzymany^[12]. Ruch po jednym torze został przywrócony 25 października 2020 w godzinach wieczornych (22.30)^[13].

Charakterystyka techniczna

Linia, w zależności od odcinka, jest klasy C3 lub D3, maksymalny nacisk osi wynosi od 196 do 221 kN dla lokomotyw oraz wagonów, a maksymalny nacisk liniowy wynosi 71 kN. Sieć trakcyjna, w zależności od odcinka, jest typu YzC120-2C, YC120-2C, YC150-2CS150, YC120-2CS150, C150-C150, 2C120-2C-1 lub 2C120-2C-1; obciążalność prądowa wynosi od 1700 do 2540 A; jest dostosowana do maksymalnej prędkości od 110 do 140 km/h, a minimalna odległość między odbierakami prądu wynosi 20 m. Linia wyposażona jest w elektromagnesy samoczynnego hamowania pociągów^[14].

Na linii zostały wprowadzone ograniczenia w związku z niezachowaną skrajnią budowli linii kolejowej – nieodpowiednia odległość parkanów, poręczy, filaru wiaduktu, semaforów, żurawi wodnych, peronów oraz tarcz Tm od osi toru^[15].

Linia dostosowana jest do prędkości od 40 km/h do 140 km/h, a jej prędkość konstrukcyjna wynosi 160 km/h. Obowiązują następujące prędkości maksymalne dla pociągów:

Wykaz maksymalnych prędkości (km/h)^[1]
Pociągi pasażerskie	Autobusy szynowe i EZT	Pociągi towarowe	od	do	Pociągi pasażerskie	Autobusy szynowe i EZT	Pociągi towarowe
Tor nieparzysty (kierunek: Piła Główna)			kilometraż		Tor parzysty (kierunek: Kutno)
100	100	60	0,313	0,362	odcinek jednotorowy
100	100	60	0,362	3,100	100	100	60
120	120	100	3,100	4,435	120	120	100
120	120	100	4,435	20,600	120	120	100
120	120	100	20,600	55,630	120	120	100
110	110	100	55,630	56,190	110	110	100
120	120	100	56,190	61,398	120	120	100
140	140	100	61,398	61,435	120	120	100
140	140	100	61,435	90,360	140	140	100
120	120	100	90,360	90,412	140	140	100
120	120	100	90,412	91,977	120	120	100
120	120	100	91,977	96,579	80	80	70
120	120	100	96,579	107,420	120	120	100
120	120	100	107,420	108,220	120	120	100
60	60	60	108,220	108,630	60	60	60
40	40	40	108,630	109,780	40	40	40
40	40	40	109,780	109,910	120	120	100
120	120	100	109,910	152,750	120	120	100
120	120	100	152,750	152,805	100	100	100
100	100	100	152,805	152,950	100	100	100
100	100	100	152,950	153,000	120	120	100
120	120	100	153,000	154,300	120	120	100
100	100	100	154,300	154,750	120	120	100
120	120	100	154,750	159,380	120	120	100
120	120	100	159,380	159,420	90	90	50
90	90	70	159,420	160,563	90	90	50
90	90	70	160,563	160,591	120	120	70
120	120	70	160,591	160,600	120	120	70
120	120	40	160,600	163,000	120	120	70
120	120	40	163,000	163,300	100	100	70
120	120	70	163,300	164,489	100	100	70
100	100	70	164,489	203,700	100	100	70
100	100	70	203,700	228,302	100	100	70
100	100	70	228,302	239,302	70	70	70
100	100	70	239,302	247,731	100	100	70

Infrastruktura

Rozgałęzienia

Wykaz połączeń z innymi liniami^[3]^[5]
Punkt	numer	kierunek	status
Punkt	Linia
Kutno	3	Kunowice (GP)	czynna
	3	Warszawa Zachodnia	czynna
	33	Brodnica	czynna
Aleksandrów Kujawski	245	Ciechocinek	czynna
Toruń Główny	353	Poznań Wschód	czynna
	353	Skandawa (GP)	czynna
	734	Nieszawka	czynna
Bydgoszcz Wschód	201	Gdynia Port	czynna
	201	Nowa Wieś Wielka	czynna
	209	Kowalewo Pomorskie	czynna
Bydgoszcz Główna	131	Tczew	czynna
	131	Chorzów Batory	czynna
	356	Poznań Wschód	częściowo czynna
	745	Czyżkówko	czynna
Czyżkówko	745	Bydgoszcz Główna	czynna
Nakło nad Notecią	281	Oleśnica	czynna
Nakło nad Notecią	281	Chojnice	czynna
Piła Główna	203	Kostrzyn (GP)	czynna
	354	Piła Główna	czynna
	354	Poznań Główny PoD	czynna
	405	Piła Główna	czynna
	405	Ustka	czynna
	999	Piła Północ	czynna

Posterunki ruchu i punkty ekspedycyjne

Na linii znajduje się 48 różnych punktów eksploatacyjnych, w tym 21 stacji kolejowych (z czego 2 stacje techniczne), 25 przystanków (z czego 3 są jednocześnie ładowniami), jedna bocznica szlakowa oraz jeden posterunek odgałęźny.

Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych^[4]^[16]^[17]^[18]^[19]^[20]^[21]^[22]^[23]^[24]
Rodzaj i nazwa	Zdjęcie	Liczba peronów	Liczba krawędzi peronowych	Infrastruktura	Dawne nazwy
stacja Kutno ♿︎		4	6	Przejście pod torami Przejście w poziomie szyn Kasy biletowe Biletomaty (IC, KM, ŁKA) Punkt gastronomiczny Kiosk Parking Informacja dla podróżnych	Kutno (1861–1923) Kutno Osobowe (1924)
stacja Ostrowy ♿︎		1	2	Przejście w poziomie szyn	Krośniewice (1862–1915) Krosniewice (1915–1918) Krośniewice (1918–1939) Krosniewice (1939–1942) Kranzwerder (1943–1945) Krośniewice (1945–1950) Krośniewice Kutnowskie (1951–1967)
przystanek Rutkowice ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn Kasy biletowe
stacja Kaliska Kujawskie ♿︎		3	3	Przejście w poziomie szyn Parking Informacja dla podróżnych	Chodecz (1890–1915) Chodetsch (1915–1918) Chodecz (1918–1939) Chodetsch (1939–1941) Lubenstadt (1942–1945) Chodecz (1945–1983)
przystanek Wiktorowo ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Czerniewice ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn
przystanek Gołaszewo Kujawskie ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
przystanek Warząchewka ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Włocławek ♿︎		2	3	Przejście pod torami Kasy biletowe Biletomaty (PR, IC) Sieć Wi-Fi Kiosk Parking Informacja dla podróżnych	Włocławek (1862–1915) Wloclawek (1915–1918) Włocławek (1918–1939) Leslau (1939–1945)
przystanek Włocławek Zazamcze ♿︎		2	2	Przejście pod torami
stacja techniczna przystanek służbowy Włocławek Brzezie		2	2
przystanek Brzezie ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
przystanek posterunek odstępowy Lubanie ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn	Lubanie (1923–1942) Liebingen (1943–1945)
stacja Nieszawa Waganiec ♿︎		3	3	Przejście w poziomie szyn Parking Informacja dla podróżnych	Nieszawa (1862–1942) Nessau (1943–1945) Nieszawa (1945–1982) Waganiec (1983–1985)
przystanek Turzno Kujawskie ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Aleksandrów Kujawski ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn Kasy biletowe Parking Informacja dla podróżnych	Białe Błota (1862–1866) Trojanowo (1867–1873) Aleksandrowo (1874–1889) Aleksandrów Przygraniczny (1890–1914) Alexandrow (1914–1918) Aleksandrów (1918–1938) Aleksandrów Kujawski (1938–1939) Alexandrow (1939–1942) Weichselstädt (1943–1945)
stacja Otłoczyn ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn	Ottlotshin (1861–1920) Otłoczyn (1920–1939) Ottloschin (1939–1940) Ottlotschin (1941–1942) Krügershauland (1943–1945)
przystanek posterunek bocznicowy szlakowy Brzoza Toruńska ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn	Balkau (1915–1920) Brzozy (1920–1939) Balkau (1939–1945) Brzozy (1945–1956)
przystanek Toruń Czerniewice ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Toruń Główny ♿︎		4	6	Przejście pod torami/na poziomie szyn Kasy biletowe Biletomaty (AR, PR, IC) Przechowalnia bagażu	Thorn (1861–1900) Thorn Hauptbahnhof (1901–1909) Thorn Vorstadt (1909–1915) Thorn Hauptbahnhof (1916–1920) Toruń Dworzec Główny (1920–1922) Toruń Przedmieście (1923–1936) Toruń Główny (1937–1939) Thorn Hauptbahnhof (1939–1945)
przystanek Toruń Kluczyki ♿︎		3	4	Przejście w poziomie szyn
stacja Cierpice		2 (były)	3 (były)		Cierpitz (1861–1869) Schirpitz (Cierpitz) (1870–1900) Schirpitz (1901–1909) Schirpitz (Kr. Thorn) (1910–1920) Cierpice (1920–1939) Schirpitz (1939–1944) Schirpitz (Kr. Thorn) (1944–1945)
przystanek Cierpice Kąkol ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn System dynamicznej informacji pasażerskiej
przystanek posterunek odstępowy Przyłubie ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn Informacja dla podróżnych	Weichselthal (1861–1920) Przyłubie Kraińskie (1920–1939) Weichselthal (1939–1941) Weichseltal (1942–1945) Przyłubie Krajeńskie (1953–1957)
stacja Solec Kujawski ♿︎		2	3	Przejście pod torami Kasy biletowe	Schulitz (1861–1920) Solec nad Wisłą (1920–1922) Solec Kujawski (1923–1939) Schulitz (1939–1945)
przystanek ładownia posterunek odgałęźny Bydgoszcz Łęgnowo ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn Sieć Wi-Fi Parking Informacja dla podróżnych	Brahnau (1861–1920) Czersk Polski (1920–1922) Łęgnowo (1923–1939) Brahnau (1939–1945) Łęgnowo (1945–1949) Łęgnowo Bydgoskie (1950–1957)
stacja Bydgoszcz Wschód ♿︎		2	3	Przejście nad torami	Karlsdorf (1861–1909) Karlsdorf bei Bromberg (1910–1920) Kapuścisko Małe (1920–1935) Bydgoszcz Wschód (1936–1939) Bromberg Ost (1939–1945)
przystanek Bydgoszcz Bielawy ♿︎		2	2	Kładka
przystanek ładownia posterunek odgałęźny Bydgoszcz Leśna ♿︎		2	2	Przejście pod torami Kasy biletowe	Brenkenhof (1940–1945)
stacja Bydgoszcz Główna ♿︎		7	9	Przejście pod torami Kasy biletowe Biletomaty (AR, PR, IC) Kiosk Punkt gastronomiczny Parking Informacja dla podróżnych	Bromberg (1851–1909) Bromberg Staatsbahnhof (1910–1920) Bydgoszcz (1920–1939) Bromberg (1939–1941) Bromberg Hauptbahnhof (1942–1945) Bydgoszcz (1945–1946)
posterunek odgałęźny Czyżkowko	(c) Jarosław Szczepaniak, CC BY-SA 3.0
przystanek Bydgoszcz Zachód ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn Informacja dla podróżnych
stacja techniczna Prądy
przystanek Bydgoszcz Osowa Góra ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
przystanek Pawłówek ♿︎	(c) Jarosław Szczepaniak, CC BY-SA 3.0	2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Zielonczyn ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn Informacja dla podróżnych	Strelau (1851–1920) Strzelewo (1920–1939) Strelau (1939–1945) Strzelewo (1945–1957)
przystanek Ślesin ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Nakło nad Notecią ♿︎		2	4	Przejście pod torami Kasy biletowe Parking Informacja dla podróżnych	Nakel (1851–1909) Nakel Staatsbahnhof (1910–1920) Nakło (1920–1922) Nakło nad Notecią (1923–1939) Nakel (1939–1945)
przystanek Anieliny ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
przystanek ładownia posterunek odgałęźny Samostrzel ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn	Walden (1851–1920) Samostrzel (1920–1939) Walden (1939–1945)
przystanek Jadwiżyn ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn
stacja Wyrzysk Osiek ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn Informacja dla podróżnych	Netzhal (1851–1920) Osiek n. Notecią (1920–1939) Netzhal (1939–1941) Wirsitz-Netzhal (1942–1945) Wyrzysk Osiek n. Notecią (1945–1946)
przystanek Krostkowo ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn
stacja Białośliwie ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn Kasy biletowe Parking Informacja dla podróżnych	Weissenhöhe (1851–1909) Weissenhöhe Staatsbahnhof (1910–1919) Białośliwie (1919–1939) Weussenhöhe (1939–1945)
przystanek Miasteczko Krajeńskie ♿︎		2	3	Przejście w poziomie szyn Informacja dla podróżnych
stacja Kaczory ♿︎		2	2	Przejście w poziomie szyn	Erpel (1851–1900) Erpel (Posen) (1901–1919) Kaczory (1919–1939) Erpel (1939–1941) Erpel (Kr. Kolmar) (1942–1945)
bocznica szlakowa Bocznica PolDróg
stacja Piła Główna ♿︎		6	10	Przejście pod torami Kasy biletowe Biletomaty (PR, IC) Kiosk Punkt gastronomiczny Parking Informacja dla podróżnych	Schneidemühl (1851–1943) Schneidemühl Hauptbahnhof (1944) Schneidemuhl Personenbahnhof (1944–1945) Piła (1945–1967)

Ruch pociągów

Linia jest wykorzystywana zarówno przez pociągi regionalne i dalekobieżne^[25]^[26]^[27], jak i pociągi towarowe. Na odcinku Bydgoszcz – Toruń pociągi PR kursują w ramach oferty BiTCity, natomiast na odcinku Toruń – Włocławek w ramach oferty WiTCity. Od 13 grudnia 2015 roku na odcinku znajdującym się na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (Rutkowice – Wyrzysk Osiek) w pociągach tego przewoźnika obowiązuje specjalna oferta cenowa w ramach taryfy województwa kujawsko-pomorskiego.

Galeria

Nieczynny tor bocznicy zakładu Stomil
Widok ze Zbocza Łęgnowskiego
Przejazd kolejowo-drogowy przy przystanku Toruń Kluczyki
Kilometr 158,200 linii kolejowej, widok w kierunku Bydgoszczy Leśnej
Most kolejowy na nowym Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy
Nastawnia BW stacji Bydgoszcz Wschód
Widok z estakady tramwajowej na Bydgoszczy Wschód
Most kolejowy na Słodowie nad rzeką Zgłowiączką
Skrzyżowanie linii kolejowych nr 131, 356 oraz 18 w Bydgoszczy na 162,300 km linii
Linia w okolicy al. S. Wyszyńskiego w Bydgoszczy (Para torów po lewej)
Linia przy ul. Przemysłowej w Bydgoszczy
Linia w okolicy osiedla Zawiszy w Bydgoszczy
Pomnik katastrofy kolejowej pod Otłoczynem