Linia kolejowa nr 2

Linia kolejowa nr 2

Warszawa Zachodnia – Terespol
Dane podstawowe
Zarządca	PKP PLK
Numer linii	2
Tabela SRJP	613, 540
Długość	214,227[1] km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	3000 V DC
Prędkość maksymalna	160[2] km/h
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   447 ↑ Grodzisk M. 1 ↑ Katowice -2,619 Warszawa Zachodnia W-wa 634 ul. Towarowa Warszawa Ochota Tunel średnicowy W-wa ul. Żelazna W-wa Aleja Jana Pawła II 0,000 Warszawa Centralna W-wa ul. Emilii Plater Warszawa Śródmieście Linia M1 metra w Warszawie W-wa ul. Marszałkowska W-wa ul. Krucza W-wa ul. Bracka W-wa ul. Nowy Świat W-wa ul. Smolna Tunel Średnicowy Warszawa Powiśle W-wa ul. Kruczkowskiego W-wa ul. Solec W-wa 7 ul. Wyb. Kościuszkowskie rzeka Wisła W-wa 61 ul. Wyb. Szczecińskie Warszawa Stadion W-wa ul. Zamoyskiego W-wa 637 ul. Targowa 4,254 Warszawa Wschodnia 7 ← Dorohusk W-wa Al. Tysiąclecia w budowie 4,407 9 → Gdańsk Główny 4,950 902 ← Warszawa Antoninów T2P Warszawa Antoninów 7,463 506 ← Warszawa Gocławek 10,051 901 → W-wa Wsch Towarowa 546 → W-wa Wsch Towarowa W-wa ul. Chełmżyńska W-wa ul. Żołnierska ↖ 448 546 ↗ W-wa ul.Marsa 11,753 Warszawa Rembertów 12,496 449 → Zielonka W-wa ul. 1 Praskiego Pułku 16,385 Warszawa Wesoła 18,183 Warszawa Wola Grzybowska Su-ek Al. J. Piłsudskiego 19,980 Sulejówek Su-ek ul. Z. Krasińskiego 21,567 Sulejówek Miłosna J-fin ul. Stołeczna H-ów ul. Warszawska 25,664 Halinów A2 Cisie ul. Mostowa 28,813 Cisie Dębe W 2 E30ul. Warszawska 31,317 Dębe Wielkie Dębe W ul. Kościelna 32,661 Nowe Dębe Wielkie droga we wsi Chrośla 35,800 Wrzosów 50 ul. Kołbielska w Mińsku Mazowieckim i Stojadłach 39,085 521 Mińsk M-R101 i 102 13 ← Pilawa 522 40,595 Mińsk Mazowiecki M.Maz rzeka Srebrna M.Maz 802 ul. Siennicka M.Maz ul. Klonowa 43,087 Mińsk Mazowiecki Anielina 46,143 Barcząca rzeka Mienia 23 Baza Lotnicza 50,422 Mienia Cegłów ul. A. Mickiewicza Cegłów ul. J. Piłsudskiego 53,784 Cegłów 58,685 Mrozy Mrozy ul. Armii Krajowej Mrozy ul. Tulipanowa 63,805 Grodziszcze Mazowieckie 68,760 Sosnowe rzeka Kostrzyń 72,128 Koszewnica Kotuń podg 77,895 Kotuń rzeka Świdnica St.Op ul. Seminaryjna 85,345 Sabinka 2 E30 N.Iga ul. Polna rzeka Muchawka Siedlce ul. Ignacego Daszyńskiego 89,863 Siedlce Zachodnie Siedlce ul. Wesoła Siedlce ul. L.Kaczyńskiego (w. obw.) 92,240 55 → Sokołów Podlaski Sied-e wiadukt, ul. Warszawska 803 Siedlce ul. Partyzantów 92,694 Siedlce 158 Siedlce kładka ul. Składowa-Kolejowa Sied-e wiadukt łukowski ul. Łukowska 31 → Siemianówka Siedlce ul. Targowa 95,415 Siedlce Wschodnie 161 96,786 520 → Ujrzanów p.odg 96,721 Doły podg 2 E30 63 (obwodnica) 97,308 Białki Siedleckie 156 100,333 Kosiorki 161 102,854 Borki Kosy 160 107,324 Dziewule 160 109,931 Radomyśl 165 ↑ woj. mazowieckie 111,950 169 ↓ woj. lubelskie 112,678 Krynka Łukowska 168 118,4 Trzaskoniec p.odg 168 118,402 523 ← Poważe podg 12 ← Poważe podg Skierniewice 26 ← Radom Łuków ul. Jana Pawła II 120,448 Łuków 164 806 Łuków ul. Międzyrzecka 30 ← Lublin Północ 122,500 Łuków Zapowiednik 162 Łuków ul. Wschodnia 128,072 Matysy 162 131,354 Szaniawy podg 157 131,554 Szaniawy 157 136,956 Brzozowica 158 142,253 Misie 152 19 Międzyrzec Podlaski ul. Radzymińska Kanał Wieprz-Krzna 813 Międzyrzec P. ul. Partyzantów 148,657 Międzyrzec Podlaski 152 Międzyrzec Podlaski ul. Kościuszki 154,248 Sitno 157,400 Szachy 151 Kanał Drelowski 160,254 Sokule podg 149 160,482 Sokule 149 167,990 Porosiuki 146 812 Biała Podlaska ul. Lubelska Biała Podlaska ul.Łomaska 172,863 Biała Podlaska 146 175,229 Biała Podlaska Rozrządowa 145 Biała Podlaska ul. Sidorska 180,822 Ogrodniki 145 183,633 Perkowice 141 rzeka Zielawa rzeka Lutnia 188,896 Chotyłów 142 Chotyłów 1 → Kobylany Towarowe Piszczac 1 → Piszczac 3 193,209 Bór → Piszczac 2 194,808 Dobrynka → Grabówka 195,431 Mętraki 147 197,83 Magdalenka 145 199,92 Małaszewicze Południowe 146 201,575 Małaszewicze 146 204,090 Kobylany 137 → Chotyłów 1 Kobylany Towarowe 2 E30 Terespol ul. Błotków 698 Terespol ul. Wojska Polskiego 209,280 Terespol 135 209,990 453 → granica z Białorusią Terespol ul. J.I. Kraszewskiego 211,657 ↑ Polska 211,657 1097,790 rz. Bug, Granica Państwa 139.7 1097,790 ↓ Białoruś 459 (BY) ↓ Brześć
Portal Transport szynowy

Linia kolejowa nr 2 Warszawa Zachodnia – Terespol – zelektryfikowana, dwutorowa linia kolejowa we wschodniej Polsce o długości 214,227 km. Fragment międzynarodowej linii E20, która jest częścią II Paneuropejskiego Korytarza Transportowego Zachód – Wschód łączącego Berlin z Moskwą.

Obecnie linia jest dostosowana do parametrów 160 km/h dla pociągów pasażerskich i 120 km/h dla pociągów towarowych na odcinku Warszawa Rembertów – Biała Podlaska (w około 80% trasy). W 2016 roku został ogłoszony przetarg na dostosowanie odcinka Biała Podlaska – Granica Państwa do wymienionych wcześniej parametrów.

Historia

Królestwo Polskie

Linia została wybudowana w latach 1866–1867 z inicjatywy przedsiębiorcy i bankiera Leopolda Kronenberga. Była to – po Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej i Kolei Warszawsko-Petersburskiej – trzecia linia, która powstała na terenie Królestwa Polskiego, uruchomiona 27 września 1866^[3]. Od początku funkcjonowała pod nazwą Kolej Warszawsko-Terespolska (ros. Варшавско-Тереспольская железная дорога). Z racji umiejscowienia na prawym brzegu Wisły uzyskano koncesję na szeroki tor, na którym była oparta kolej carskiej Rosji. Linię połączono łącznicą z Koleją Petersburską^[4].

Parowóz Kolei Warszawsko-Terespolskiej w 1866 roku

W styczniu 1871^[5] zbudowano linię łączącą Terespol z Brześciem, a w latach następnych znacząco rozbudowano sieć połączeń kolejowych na terenach przyszłej II Rzeczypospolitej, co dało bezpośrednie połączenie z Moskwą i Kijowem. W 1891 r. Kolej Warszawsko-Terespolska została wykupiona przez rząd, a w 1896 r. Kolej Warszawsko-Terespolska została połączona z Koleją Nadwiślańską w Koleje Nadwiślańskie (ros. Priwislinskie żeleznyje dorogi)^[3].

Pisarz Stefan Żeromski pracował jako dróżnik przy stacji w Mińsku Mazowieckim^[6].

II Rzeczpospolita

Podczas I wojny światowej, w okresie okupacji niemieckiej, linię przekuto na tor o normalnej szerokości. Po odzyskaniu niepodległości zarząd nad linią przejęło PKP. W 1933 otwarto linię średnicową, która połączyła Dworzec Terespolski (obecnie Warszawa Wschodnia) z nowo wybudowanym Dworcem Głównym (zniszczonym w czasie II wojny światowej). Dziś linia średnicowa jest fragmentem linii kolejowej nr 2 (w części dalekobieżnej) i linii kolejowej nr 448 (w części podmiejskiej).

Elektryfikacja

Odcinek linii z Warszawy do Mińska Mazowieckiego został zelektryfikowany jeszcze przed wojną, w 1937. W przedsięwzięciu tym brały udział dwie angielskie firmy. Umowy z nimi zostały obwarowane specjalnymi klauzulami wymuszającymi zatrudnianie polskich specjalistów i robotników, a także wykorzystanie elementów sieci trakcyjnej produkowanych w kraju. Początek ruchu pociągów elektrycznych datuje się na 15 grudnia 1937; pozostałą część linii nadal obsługiwano trakcją parową. W dalszą drogę pociągiem elektrycznym można było wybrać się dopiero po wojnie. W 1975, na fali elektryfikacji polskiej kolei, do sieci podłączono Mrozy, 22 grudnia 1977 Siedlce i Łuków, potem Białą Podlaską 20 grudnia 1979. Elektryfikacja tej linii kolejowej była w tym czasie priorytetem w związku z igrzyskami olimpijskimi w Moskwie. Ostatecznie cała linia została zelektryfikowana do Terespola 15 grudnia 1980.

Modernizacja

Linia z racji swojego międzynarodowego charakteru jest stale modernizowana. Główny cel tych modernizacji to dostosowanie linii do standardów unijnych i wymogów umów AGC i AGTC, umożliwiających jazdę pociągów pasażerskich z prędkością 160 km/h, a towarowych 120 km/h z naciskiem na oś 221 kN^[7].

Odcinek Warszawa Rembertów – Mińsk Mazowiecki został przebudowany w latach 1998–2000 w ramach programu PHARE (PL 9606), dotacji budżetowych oraz kredytów EBI i EBOR. Koszt inwestycji to 19,5 mln Euro^[8].

W 2000 z wykorzystaniem unijnego funduszu spójności (2000/PL/16/P/PT/002) rozpoczęto modernizację 52-kilometrowego odcinka Mińsk Mazowiecki – Siedlce. W ramach projektu w 2003 zakończono modernizację odcinka Mińsk Mazowiecki – Mrozy, polegającą na przebudowie torów i sieci trakcyjnej oraz zmianie na przystanek stacji Mienia. Zmodernizowano także stację Mrozy. W grudniu 2004 zakończono prace na odcinku Mrozy – Siedlce (m.in. wybudowano przystanek Siedlce Zachodnie oraz wyposażono linię w samoczynną sygnalizację przejazdową). W 2007 oddano do użytku przejście dla pieszych pod torami w Mińsku Mazowieckim. Cały odcinek wyposażono w samoczynną blokadę liniową. Całkowity koszt inwestycji na odcinku Warszawa – Siedlce to 210,5 mln euro.

W Mińsku Mazowieckim powstało Lokalne Centrum Sterowania, które kieruje ruchem na odcinku Warszawa Rembertów – Siedlce.

W roku 2006 rozpoczęto I etap modernizacji odcinka Siedlce – Terespol o długości 121 km (2001/PL/16/P/PT/012). Całą inwestycję podzielono na dwa etapy. Pierwszy polega na przebudowie podtorza, nawierzchni, sieci trakcyjnej oraz obiektów inżynieryjnych; drugi na przebudowie urządzeń sterowania ruchem oraz modernizacji stacji na całym odcinku. Całkowity koszt I etapu to 217,1 mln euro, wkład budżetu państwa wynosi 25%. Realizacja I etapu inwestycji została zakończona w 2009 roku.

Na odcinku Mińsk Mazowiecki – Siedlce zamontowano 62 urządzenia UOZ-1 do odstraszania zwierząt. Na minutę przed przejazdem pociągu urządzenie automatycznie emituje 60-sekundową sekwencję dźwięków, składającą się z ostrzegawczego głosu sójki, ujadania psów w nagonce, rżenia konia oraz odgłosów uśmiercanych zająca i świni^[9].

6 czerwca 2010 roku odbył się pierwszy kurs z pasażerami (ogólnodostępny) z prędkością 160 km/h; był to pociąg osobowy przyspieszony Kolei Mazowieckich relacji Siedlce – Warszawa Zachodnia obsługiwany przez elektryczny zespół trakcyjny Stadler FLIRT ER75-007.

W roku 2013 rozpoczęto II etap modernizacji odcinka Siedlce – Terespol. W ramach II etapu zostaną wybudowane nowe perony, systemy informacji pasażerskiej na stacjach Siedlce, Łuków, Łuków Zapowiednik i Międzyrzec Podlaski^[10]. W ramach inwestycji zostanie wybudowane lokalne centrum sterowania w Łukowie^[11]. Szacowany koszt inwestycji to 691,14 mln PLN^[12].

W 2013 roku podpisano umowę na budowę i instalację systemu ERTMS/GSM-R na odcinku od km 5,988 do granicy państwa. Realizacja projektu jest przewidziana na lata 2012–2015^[13]. W kwietniu 2015 roku podpisano umowę na dofinansowanie tego projektu ze środków unijnych^[14].

W 2015 roku – poprzez wydłużenie do 180 m żeberka ochronnego – została rozbudowana stacji Sulejówek Miłosna. Ma to umożliwić postój pociągów Szybkiej Kolei Miejskiej bez blokowania torów głównych dodatkowych stacji^[15].

W 2016 niedaleko od przystanku Misie zainstalowano czujniki dSAT. Czujniki te umieszczone są na torach i wykrywają awarie taboru kolejowego. Nie wymagają zatrzymywania pociągów i w związku z tym nie powodują opóźnień. Pracują bezkontaktowo przy pełnej prędkości pociągu. Zastosowano w nich specjalne czujniki podczerwieni oraz czujniki światłowodowe, które zdalnie badają stopień przegrzania łożysk i hamulców wagonów^[16].

16 sierpnia 2017 PKP PLK podpisały z Trakcją PRKiI umowę na modernizację i przebudowę stacji Biała Podlaska, Małaszewicze i Terespol oraz przystanku Biała Podlaska Rozrządowa^[17].

5 stycznia 2018 PKP PLK podpisały umowę z przedsiębiorstwem Thales umowę na instalację systemu ERTMS na odcinku Sulejówek Miłosna – Terespol^[18].

Czas jazdy

Najkrótszy czas jazdy pociągów danej kategorii w wybranych relacjach (deklarowany w rozkładzie jazdy)

O – pociąg osobowy (z wyłączeniem przyspieszonych), P – pociąg pospieszny lub przyspieszony, x – brak połączenia bezpośredniego

* Wydłużenie czasu podróży pociągów osobowych jest związane z urealnieniem czasu przejazdu przez modernizowaną stację Warszawa Rembertów oraz zwiększeniem rezerwy czasowej na tym odcinku, gdyż z powodu przedłużającej się modernizacji linii 448 cały ruch na tej stacji przebiega na głowicy wschodniej przez jeden rozjazd, w związku z czym pociągi często muszą oczekiwać kilka dodatkowych minut na wolną drogę, szczególnie w przypadku kumulacji opóźnień. Niezależnie od tego sam wyjazd ze stacji Rembertów w kierunku wschodnim jest wydłużony, gdyż pociągi muszą przejechać całą stację po trapezie z prędkością nie większą niż 40 km/h, aby ominąć wycięty odcinek toru, w którym odgałęziać będzie się linia 448 w kierunku Zielonki. Jest to szczególnie uciążliwe, gdy istnieje konieczność przepuszczenia pociągu pospiesznego, który zamiast pojechać na wprost z prędkością 120 km/h także musi przejechać przez układ zwrotnicowy z prędkością 40 km/h. Często zdarza się także przepuszczanie jadącego z naprzeciwka pociągu SKM S2 – powodem jest wspomniane wcześniej wąskie gardło. Sytuacja ta ma miejsce od początku jesieni 2015, kiedy to zostały rozpoczęte prace związane z montażem rozjazdu kierującego z linii kolejowej nr 2 na linię nr 448. Jest to rozjazd o promieniu 1200 m, pozwalający na jazdę z prędkością 100 km/h na kierunek zwrotny.

Maksymalne prędkości Pociągi pasażerskie mogą rozwijać maksymalną prędkość 160 km/h w obu kierunkach na odcinku od przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ulicy Chełmżyńskiej do stacji Biała Podlaska (z wyjątkiem okolic stacji Mińsk Mazowiecki i Siedlce, gdzie w torach głównych zasadniczych linii nr 2 obowiązuje prędkość 120 km/h). Jest to możliwe dzięki odpowiedniej geometrii torów (m.in. wyczuwalny przechył toru na łuku w Sabince, mający za zadanie zredukować siłę odśrodkową) i budowie rozjazdów, pozwalającej na przejazd składu po torze zasadniczym bez zmiany prędkości. Na pozostałych odcinkach linii prędkość maksymalna nie przekracza 140 km/h, a w wielu miejscach jest ograniczana nawet do 20 km/h, między innymi za stacją Terespol (z powodu zabudowania monitorów radiometrycznych do prześwietlania pociągów) czy do 60 km/h na wyjeździe ze stacji Warszawa Centralna (ze względu na mały promień łuku). Prędkość jest także ograniczona w torze nr[19] 1 stacji Mińsk Mazowiecki na odcinku poszerzenia międzytorza przed peronem wyspowym tej stacji; "esowanie" tego toru ma promień nie pozwalający jechać szybciej niż 100 km/h (normy dotyczące przyspieszenia bocznego oraz oddziaływania na szyny w łuku przez tabor).

Procentowy udział kilometrów torów z ograniczeniami prędkości w całej linii

Ważniejsze stacje

• Warszawa Centralna – piąty największy dworzec kolejowy w Polsce i trzeci w Warszawie^[20] (pod względem liczby pasażerów). Posiada kategorię A.
• Warszawa Wschodnia – czwarty pod względem wielkości dworzec kolejowy w Polsce i drugi w Warszawie^[20]; pełni głównie funkcję przesiadkową. Większość pociągów z Warszawy w kierunku zachodnim (do miast na zachód od Wisły) zaczyna bieg na tej stacji. Tutaj także od linii nr 2 odchodzą linie do Gdańska i Lublina.
• Warszawa Rembertów – znacząca stacja węzłowa i towarowa. Linia nr 2 zbiega się tu z linią kolejową nr 448; odchodzi tu także linia do Białegostoku.
• Sulejówek Miłosna – stacja końcowa warszawskiej SKM. Zarządzana zdalnie z Mińska Mazowieckiego. Miejsce wyprzedzania przez pociągi kwalifikowane.
• Mińsk Mazowiecki – dworzec kategorii B, stacja początkowa i końcowa dla wielu składów Kolei Mazowieckich (najwięcej na tej linii poza Warszawą Wschodnią, licząc pociągi w jednym kierunku). W obrębie stacji znajdują się ZNTK Mińsk Mazowiecki SA.
• Mrozy – stacja osobowa i towarowa. Miejsce wyprzedzania pociągów (jak Sulejówek-Miłosna). Jadąc od stacji Mrozy w stronę Mińska Mazowieckiego pociąg może zjechać (w miejscowości Mienia) do 23 Bazy Lotniczej.
• Siedlce – znacząca stacja węzłowa w drugim pod względem wielkości mieście na linii. Stacja początkowa i końcowa dla wielu składów Kolei Mazowieckich (najwięcej na tej linii poza Warszawą Wschodnią, licząc pociągi we wszystkich kierunkach). Dworzec kategorii C
• Łuków – znaczący węzeł kolejowy posiadający niezależne połączenia ze Skierniewicami, Radomiem i Lublinem. Stacja końcowa dla ostatnich pociągów Kolei Mazowieckich. Dalsze przewozy obsługuje Polregio.
• Biała Podlaska – dworzec kolejowy w trzecim pod względem liczby mieszkańców (po Warszawie i Siedlcach) mieście na linii.
• Małaszewicze – stacja osobowa i towarowa z „suchym portem” do przeładunku towarów między wagonami o różnym rozstawie kół; terminale paliwowe i lokomotywownia.
• Terespol – stacja końcowa komunikacji wewnętrznej i kolejowe przejście graniczne.

Ruch pociągów

Według sieciowego rozkładu jazdy linię obsługują następujące pociągi^[21] (nie licząc pociągów korzystających jedynie z fragmentu Warszawa Centralna – Warszawa Rembertów lub stacji Rembertów jako węzła):

Koleje Mazowieckie

Linię w granicach województwa mazowieckiego obsługują pociągami osobowymi i osobowymi przyśpieszonymi Koleje Mazowieckie. Stacjami i przystankami na których zatrzymują się wszystkie pociągi są: Halinów, Mińsk Mazowiecki, Cegłów, Mrozy, Kotuń, Siedlce, Łuków oraz wszystkie przystanki między Siedlcami a Łukowem. W Warszawie wszystkie pociągi zatrzymują się na stacjach i przystankach Kolei Średnicowej, w zależności od tego z której jej nitki korzystają. Pozostałe przystanki na trasie mają różną liczbę pociągów Kolei Mazowieckich przejeżdżających bez zatrzymania.

Polregio

Polregio obsługuje linię pociągami osobowymi relacji Łuków – Terespol, w tym Terespol – Łuków – Lublin, a także Siedlce – Czeremcha.

Warszawska Szybka Kolej Miejska

Warszawska Szybka Kolej Miejska korzysta ze stacji Sulejówek Miłosna, Warszawa Rembertów, oraz z krótkiego fragmentu linii między tymi stacjami.

PKP Cargo

Na odcinku Warszawa – Terespol bocznice niewykorzystywane przez przewoźników pasażerskich znajdują się na stacjach:

• Warszawa Rembertów (przesypownia kruszywa)
• Mińsk Mazowiecki (plac rozładunkowy oraz torowisko na terenach Fabryki Urządzeń Dźwigowych)
• Mrozy (plac rozładunkowy)
• Siedlce (liczne torowiska na terenie miasta)
• Łuków
• Dziewule (tor do odstawiania składów)
• Biała Podlaska
• Małaszewicze (suchy port dla przeładunku towarów pomiędzy pociągami o różnym rozstawie kół).

Przypisy

Bibliografia

• J Śniechowski. Zarys rozwoju kolejnictwa polskiego w zaborze rosyjskim. „Inżynier Kolejowy”. 1926. nr 8-9. 
• Praca zbiorowa: 60 lat elektryfikacji PKP. oprac. Feliks Frontczak. Warszawa: Centralna Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych, 1996. ISBN 83-90408-80-6.
• „Raport Roczny PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.”. 2006. Warszawa. ISSN 1643-7500.. 
• Strona Zakładu Infrastruktury Kolejowej w Siedlcach. [dostęp 2008-01-09].
• PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Oddział Regionalny w Warszawie. [dostęp 2008-01-10].
• Modernizacja ciągu transportowego Kunowice – Poznań – Warszawa – Terespol. spoti.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-11)].