Linia kolejowa nr 3

Linia nr 3

Warszawa Zachodnia – Kunowice
Dane podstawowe
Zarządca	PKP PLK
Numer linii	3
Tabela SRJP	300, 300a, 315, 390, 430, 600, 606, A301, A302, A303, A308, A601, B170, B180, M101, M102, M103, M151[1]
Długość	475,583[2] km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	3000 V DC
Prędkość maksymalna	160[3] km/h
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   ↑ 23 2 448 ↑ 2,515 W-wa Zachodnia R10 2 ↙ W-wa Zachodnia R19 8 ↙ Kraków Główny 3,082 Warszawa Zachodnia 447 ↘ 3,365 W-wa Zachodnia R110 W-wa 7 Al. Prymasa Tysiąclecia 46 ← Warszawa Czyste 447 ↗ ← 8 → 1 ↘ ← 510 → 6,804 podg. Warszawa Włochy W-wa 719 ul. B. Chrobrego Warszawa Włochy ↖ 447 457 ↘ W-wa Włochy R51 7,022 Warszawa Włochy R21 447 ↘ Grodzisk Maz. 1 ↘ Katowice 8,370 W-wa Włochy R51 8,993 Warszawa Ursus Płn. ← 19 → 507 ← W-wa Gł. Tow. 10,719 Warszawa Gołąbki 10,840 Warszawa Gołąbki R3 10,891 Warszawa Gołąbki R4 J-ce S8 E67 E77 Gorenje Polska O. Maz. 719 ul. Konotopska 15,384 Ożarów Mazowiecki O. M. 718 ul. Ceramiczna 21,369 bsz. Płochocin POLMOS POLMOS → 21,978 Płochocin Pł-cin 700 ul. Fabryczna rzeka Utrata W-wska Obw. Turystyczna Błonie 720 ul. Nowakowskiego rzeka Rokitnica Błonie 579 ul. Grodziska 28,684 Błonie Thyssenkrupp Materials 31,118 Witanów 34,318 Boża Wola 38,534 Seroki 41,942 Teresin Niepokalanów Polskie Młyny ProLogis Poland XXXVII 47,008 Piasecznica S-czew 92 Obw. Sochaczewa ProLogis Poland LVII PKP Energetyka PUTK Koleje Mazowieckie ← Plecewice JW w Bielicach → S-czew 705 ul. Licealna 54,315 Sochaczew ← Sochaczew Muzeum S-czew 705 50 92 Boryszew ERG rzeka Pisia 58,725 Kornelin 705 rzeka Sucha 62,781 Nowa Sucha (Leonów) ↑ ↓ 65,157 Kęszyce rzeka Rawka 67,470 Jasionna Łowicka 71,377 Bednary R6 15 ↘ 72,327 Bednary rzeka Struga 75,783 Mysłaków rzeka Skierniewka 76,893 podg. Arkadia 533 → Placencja 15 ↘ Łódź Kaliska 11 ↗ Skierniewice 78,870 Łowicz Główny ŁG1 R1 531 → Łowicz Przedm. rzeka Zwierzyniec 532 → Łowicz Przedm. 80,649 Łowicz Główny 80,876 Łowicz Główny R63 rzeka Bzura Łowicz 92 ul. Poznańska Łowicz 584 ul. Płocka 86,938 Niedźwiada Łowicka 87,800 Słudźwia rzeka Słudwia 93,380 Jackowice Jackowice Wąskotorowe Sierpów Wąskotorowy → 99,700 Zosinów 107,106 Żychlin Cukrownia Dobrzelin Janów 583 115,866 Złotniki Kutnowskie Sokół A1 E75 PCC Intermodal 120,610 Stara Wieś Bocznica Wojskowa 162 → 122,050 Sklęczki Kutno 60 ul. Bitwy pod Kutnem rzeka Ochnia 16 ↗ Łódź Widzew 125,651 Kutno R26 ↙ 33 125,903 Kutno 126,216 Kutno R71 ↙ 18 126,276 Zmiana liczby torów na 1 126,327 Zmiana liczby torów na 2 ↙ 16 921 ↓ 126,403 Kutno R74 Kutno Zachód Techniczne Kutno Zachód 33 ↙ Brodnica Lokomotywownia Kutno Azory Lokom. 18 ↙ Piła Główna 92 134,608 Nowe Kutnowskie 91 ← Krośniewice, Ozorków → 138,780 Krzewie Krzewie Wąskotorowe rzeka Miłonka ← Ostrowy Wąskotorowe Krzewata → ← Krośniewice ↑ ↓ ← Dzierzbice Kutnowskie 148,264 Turzynów rzeka Rgilewka Łódzka Mag. Rowerowa Kopalnia Soli „Kłodawa” 263 157,620 Kłodawa 163,818 Zamków R5 544 ↙ Borysławice 163,832 podg. Zamków 163,837 Zamków R6 740 ↘ Ponętów ← 131 → 737 ↗ Ponętów 165,689 Barłogi R2 166,107 Barłogi 809 ↖ Borysławice 166,812 Barłogi R27 rzeka Rgilewka 172,000 ↑ IZ Warszawa ↓ IZ Poznań Koło 92 Koło 270 ul. Wrocławska Dąbie Kolskie ↑ ← Sompolno Koło Wąskotorowe 175,657 Koło Koło Wąskotorowe ↙ Ruchenna ENERGO rzeka Wiercica 181,750 Budki Nowe 187,834 Kramsk rzeka Sakłak 195,127 Patrzyków 266 Kanał Grójecki Kanał Warta-Gopło ↖ Zespół bocznic Konin 25 ul. Przemysłowa 388 ← Kazimierz Biskupi 204,496 Konin Konin 264 Wiadukt Briański ↓ Zespół bocznic 206,557 Konin Zachód 211,636 Kawnice 216,161 Spławie 221,612 Cienin Kościelny 224,497 Cienin 92 rzeka Meszna Słupca 466 ul. H. Sienkiewicza 232,800 Słupca Ampol-Merol Mostostal Wechta Agencja Rezerw Materiałowych ↖ JW nr 3293 ↖ Terminal Strzałkowo ↙ Zespół bocznic 236,869 Strzałkowo 92 rzeka Struga 240,819 Wólka 245,213 Otoczna 248,407 Gutowo Wielkopolskie rzeka Struga 252,953 Sokołowo Wrzesińskie R1 807 ↘ Września 253,293 podg. Sokołowo Wrzesińskie Sok. 15 Bitwy pod Sokołowem ← 281 → Zalew Wrzesiński P. Mł. 92 ul. Wrzesińska 808 ↑ Września 262,729 Podstolice rzeka Moskawa 268,403 Nekla 274,380 Gułtowy rzeka Cybina S5 E261 281,277 Kostrzyn Wielkopolski rzeka Kopel 285,790 Paczkowo Centrum Logistyczno-Inwestycyjne 290,744 Swarzędz R5 352 ↘ Poznań Starołęka 291,618 Swarzędz STANJAN Lech Gawłowicz ↓ 805 352 ↘ 804 → N. W. Poznańska 293,800 Poznań Antoninek R52 394 → Poznań Krzesiny Szlak pieszy E11 rzeka Cybina 394 ← Kobylnica 294,112 podg. Poznań Antoninek Owens Illinois Produkcja Polska 294,954 Poznań Antoninek Instytut Pojazdów Szynowych „TABOR” 353 ↑ Granica Państwa 356 ↖ Bydgoszcz Główna Zespół bocznic → 298,997 Poznań Wschód Zaniemyśl, ŚKP → 299,817 Poznań Wschód R41 Pozn. 196 ul. Podwale rzeka Cybina rzeka Warta 301,577 Poznań Garbary Park Cytadela EuroVelo 2 – Szlak Stolic 351 ↑ Szczecin Główny Szlak pieszy E11, Trakt K-C 304,034 Poznań Główny R23 272 ↘ 304,656 Poznań Główny Pozn. 196433 ul. Hetmańska 272 ↘ Kluczbork 801 ↗ Poznań Starołęka 271 → Wrocław Główny 309,155 Poznań Górczyn Pozn. 196 Wiadukt Kos. Gór. 310,582 Poznań Górczyn R39 311,502 Poznań Junikowo Zespół bocznic ↑ 312,209 bst. Rudnicze 312,846 Poznań Junikowo 314,525 Poznań Plewiska S11 rzeka Wirynka 318,278 Palędzie rzeka Wirynka 323,501 Dopiewo A2 E30 rzeka Samica Stęszewska 329,408 Otusz Buk 306 334,137 Buk 338,585 Wojnowice Wielkopolskie 307 rzeka Mogilnica Górna rzeka Mogilnica Zachodnia Nordzucker Polska 376 → Kościan 343,376 Opalenica 307 307 ↖ 4 Reg. Baza Logistyczna 351,149 Porażyn 357,090 Sątopy 308 ← Duszniki Wielkopolskie Nowy Tomyśl Wąskotorowy 362,041 Nowy Tomyśl N. T. 305 ul. Kolejowa rzeka Szarka rzeka Czarna Woda 366,964 Jastrzębsko 371,895 Chrośnica 373,100 ↑ IZ Poznań ↓ IZ Z. Góra 302 359 ↗ Leszno 373 ↑ Międzychód rzeka Obra 379,335 Zbąszyń Podmokle Wielkie → 359 ↗ 380,113 Zbąszyń R72 Zakład Robót Komunikacyjnych „DOM” ← Dąbrówka Wielkopolska 382,666 Chlastawa R3 819 → Kosieczyn ↑ ↓ 382,754 podg. Chlastawa 382,864 Chlastawa R6 820 ↘ Dąbrówka Zbąska 367 ↑ Gorzów Wlkp ← Boleń 820 ↘ 385,628 Zbąszynek 982 ↗ Zbąszynek R463 385,995 Zbąszynek R54 820 ↑ PKP Energetyka 358 → Granica Państwa 820 ↗ Chlastawa 387,663 Dąbrówka Zbąska R2 387,742 podg. Dąbrówka Zbąska ← Chlastawa Boleń rzeka Obra Leniwa 396,495 Szczaniec 402,084 Kupienino 303 S3 E65 407,344 Świebodzin 384 → Sulechów 92 412,489 Wilkowo Świebodzińskie Kanał Niesulicki 417,822 Mostki 92 420,589 Bucze 375 ← Międzyrzecz 427,562 Toporów 428,299 Toporów R28 rzeka Pliszka 434,253 Drzewce 138 443,423 Torzym 92 451,135 A2 E30 rzeka Ilanka Rzepin 134 ul. Ośniańska ↑ 364 821 ↑ Rzepin 139 ul. Słowackiego 460,392 Rzepin RzA R3 981 ↘ Rzepin RzB R102 460,781 Rzepin ← Steinpol Meble Zespół bocznic → ↖ 364 462,371 Rzepin R75 822 ← Drzeńsko ← 273 → 472,731 podg. Kunowice 472,936 Kunowice 386 ↓ Cybinka 475,925 Słubice Słubice 29 Łęgi koło Słubic 478,098 Granica ↑ ↓ 490 ↓ Frankfurt (Oder)
Portal Transport szynowy

Linia kolejowa nr 3 Warszawa Zachodnia – Kunowice – zelektryfikowana, w większości dwutorowa, magistralna linia kolejowa o znaczeniu państwowym, łącząca stację Warszawa Zachodnia z Granicą Państwa^[2].

Linia stanowi drugą co do długości linię kolejową w Polsce (krótsza o 17,889 km od linii kolejowej Chorzów Batory – Tczew) oraz fragment międzynarodowej linii kolejowej E 20 (Berlin – Kunowice – Poznań – Kutno – Sochaczew – Warszawa – Terespol – Moskwa).

Przebieg

Tor parzysty linii rozpoczyna się na rozjeździe 10 na stacji Warszawa Zachodnia i w tym miejscu styka się z linią kolejową Warszawa Zachodnia – Terespol. Dalej biegnie przez peron 5 torem 6 na podanej stacji^[4]; później od linii odgałęzia się linia kolejowa Warszawa Zachodnia – Warszawa Czyste T201,2S, która przechodzi pod linią. Następnie linia jedzie pod wiaduktem linii kolejowej Warszawa Zachodnia – Kraków Główny, nad torem linii kolejowej Warszawa Zachodnia – Grodzisk Mazowiecki i od tego momentu znajduje się między torami linii nr 447.

Linia przechodzi przez peron 2 torem 2Ł na przystanku Warszawa Włochy^[4], a na rozjeździe 21 bieg rozpoczyna tor nieparzysty linii – od tego miejsca linia jest dwutorowa. Tor parzysty wraz z linią kolejową Warszawa Włochy – Warszawa Włochy T3Ł przechodzi nad torem linii nr 447 oraz linią kolejową Warszawa Zachodnia – Katowice i spotyka się z torem nieparzystym – odtąd tory biegną równolegle, obok siebie.

Między przystankami Warszawa Ursus Północny i Warszawa Gołąbki linia przebiega wiaduktem nad linią kolejową Warszawa Główna Towarowa – Józefinów oraz torem linii kolejowej Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gołąbki. Następnie przechodzi pod fragmentem ekspresowej obwodnicy Warszawy, dalej przez Ożarów Mazowiecki, Płochocin, Błonie, Sochaczew, a na stacji Bednary odgałęzia się linia kolejowa Bednary – Łódź Kaliska. Potem biegnie przez peron 1 na stacji Łowicz Główny, gdzie dochodzą linia kolejowa Łowicz Główny ŁG1 – Łowicz Przedmieście oraz linia kolejowa Skierniewice – Łowicz Główny, by później przejść nad Bzurą i pod Autostradą Bursztynową do peronu 2 na stacji Kutno, gdzie styka się z linią kolejową Łódź Widzew – Kutno, linią kolejową Kutno – Piła Główna oraz linią kolejową Kutno – Brodnica^[4].

Od Kutna linia dochodzi do posterunku odgałęźnego Zamków, skąd odgałęziają się linia kolejowa Zamków – Borysławice oraz linia kolejowa Ponętów – Zamków; dalej biegnie pod wiaduktem linii kolejowej Chorzów Batory – Tczew i dociera do stacji Barłogi, gdzie spotyka się z linią kolejową Barłogi – Borysławice oraz linią kolejową Ponętów – Barłogi. Potem przebiega przez Kłodawę, Koło, Konin i Strzałkowo do posterunku odgałęźnego Sokołowo Wrzesińskie, skąd odchodzi linia kolejowa Sokołowo Wrzesińskie – Września. Dalej biegnie wiaduktem nad linią kolejową Oleśnica – Chojnice, a na stacji Podstolice styka się z linią kolejową Września – Podstolice. Podane linie są eksploatowane przez pociągi podmiejskie i dalekobieżne w celu dojazdu do stacji Września.

Linia przebiega przez Neklę, następnie pod wschodnią obwodnicą Poznania, po czym przez Kostrzyn do Swarzędza, gdzie odgałęzia się linia kolejowa Swarzędz – Poznań Starołęka wschodząca w skład Towarowej Obwodnicy Poznania. Na wysokości posterunku odgałęźnego Poznań Antoninek odchodzi linia kolejowa Poznań Antoninek – Nowa Wieś Poznańska, a potem biegnie pod linią kolejową Poznań Krzesiny – Kobylnica do peronu 3 na stacji Poznań Wschód^[4], gdzie schodzą się linia kolejowa Poznań Wschód – Skandawa oraz linia kolejowa Poznań Wschód – Bydgoszcz Główna. Linia przecina Wartę i dociera do peronów 1 i 2 na stacji Poznań Główny, gdzie schodzą się linia kolejowa Kluczbork – Poznań Główny, linia kolejowa Wrocław Główny – Poznań Główny oraz linia kolejowa Poznań Główny – Szczecin Główny.

Linia nr 3 biegnie dalej nad linią nr 271 oraz torem linii kolejowej Poznań Starołęka PSK – Poznań Górczyn do stacji Poznań Górczyn. Następnie przechodzi pod zachodnią obwodnicą Poznania oraz Autostradą Wolności, po czym przez Buk, Opalenicę, Nowy Tomyśl i Zbąszyń, gdzie spotyka się z linią kolejową Leszno – Zbąszyń. Dalej przebiega do posterunku odgałęźnego Chlastawa, skąd odgałęziają się linia kolejowa Chlastawa – Kosieczyn i linia kolejowa Chlastawa – Dąbrówka Zbąska oraz biegnąc równolegle do linii kolejowej Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski dochodzi do stacji Zbąszynek.

Linia przechodzi pod wiaduktem linii kolejowej Zbąszynek – Gubin, po czym pod drogą ekspresową S3, przez Świebodzin, Torzym, ponownie pod Autostradą Wolności i dochodzi do peronów 1 i 2 na stacji Rzepin, gdzie zbiegają się linia kolejowa Wierzbno – Rzepin, linia kolejowa Jerzmanice Lubuskie – Rzepin RzB oraz linia kolejowa Rzepin RzB – Drzeńsko^[4]. Potem przechodzi pod linią nr 822 i linią kolejową Wrocław Główny – Szczecin Główny, po chwili przez Kunowice i Słubice. Linia kończy bieg na granicy polsko-niemieckiej, w miejscu dawnego przejścia granicznego Kunowice-Frankfurt na Odrze.

Linia jest podzielona na 20 odcinków^[2]:

• A: Warszawa Zachodnia – Warszawa Włochy (od 2,515 do 6,804)
• B: Warszawa Włochy – Warszawa Gołąbki (od 6,804 do 10,719)
• C: Warszawa Gołąbki – Bednary (od 10,719 do 72,327)
• D: Bednary – Łowicz Główny (od 72,327 do 80,649)
• E: Łowicz Główny – Kutno (od 80,649 do 125,903)
• F: Kutno – Zamków (od 125,903 do 163,832)
• G: Zamków – Barłogi (od 163,832 do 166,107)
• H: Barłogi – Konin (od 166,107 do 204,496)
• J: Konin – Sokołowo Wrzesińskie (od 204,496 do 253,293)
• K: Sokołowo Wrzesińskie – Podstolice (od 253,293 do 262,729)
• L: Podstolice – Swarzędz (od 262,729 do 291,618)
• M: Swarzędz – Poznań Antoninek (od 291,618 do 294,112)
• N: Poznań Antoninek – Poznań Wschód (od 294,112 do 298,997)
• O: Poznań Wschód – Poznań Główny (od 298,997 do 304,656)
• P: Poznań Główny – Poznań Górczyn (od 304,656 do 309,197)
• R: Poznań Górczyn – Chlastawa (od 309,197 do 382,754)
• S: Chlastawa – Zbąszynek (od 382,754 do 385,628)
• T: Zbąszynek – Dąbrówka Zbąska (od 385,628 do 387,742)
• U: Dąbrówka Zbąska – Rzepin (od 387,742 do 460,781)
• W: Rzepin – Kunowice (GP) (od 460,781 do 478,098)

Historia

XIX wiek

Pierwszy projekt połączenia Poznania z Frankfurtem nad Odrą powstał w maju 1842 r., kiedy to marszałek sejmu prowincjonalnego Stanisław Poniński, burmistrz Poznania Eugeniusz Naumann i Karol Marcinkowski wystosowali odezwę do ziemian i mieszczan poznańskich w powyższej sprawie. Powołano specjalną komisję, a Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego szczegółowo opisywała postępy przy realizacji projektu. Nie doszedł on jednak do skutku z uwagi na odkładanie decyzji przez rząd pruski^[5].

Od połowy lat 40. XIX w. trwały prace nad projektem budowy mostu na Odrze w okolicach Frankfurtu – zamysłem było połączenie Frankfurtu z Rzepinem, a dalej ze Śląskiem oraz Szczecinem. W latach 60. XIX w. padła także propozycja przebiegu linii przez Świebodzin; 20 kwietnia 1864 r. król Wilhelm I udzielił koncesji na budowę linii przez miasto. Prace na odcinku Mostki – Zbąszyń rozpoczęły się w lutym 1868 r. Odcinek oficjalnie oddano do użytku 25 czerwca 1870 r. i pierwotnie był jednotorowy. W 1871 r. zbudowano wspomniany most na Odrze, który był przygotowany pod budowę drugiego toru. Tor został ułożony w 1899 r., a dodatkowy tor do Poznania powstał 30 lat później^[6].

Dwudziestolecie międzywojenne

Po traktacie wersalskim podpisanym 28 czerwca 1919 r., w wyniku określenia granic między Polską a Niemcami, postanowiono zbudować nowoczesny technicznie dworzec i osiedle kolejarskie – Zbąszynek. W 1921 r. zbudowano 111 km dodatkowego toru z Kutna przez Konin do Strzałkowa^[6]. W latach 1925–1930 zmieniono przebieg linii na odcinku Chlastawa – Dąbrówka Zbąska. Pierwotny odcinek linii, wybudowany w 1870 r., pozostał czynny (powstał tymczasowy posterunek odgałęźny Boleń) do czasów przebudowy linii kolejowej Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski jako tymczasowy przebieg linii do Gorzowa Wielkopolskiego^[7]. 15 maja 1930 r. Warszawa otrzymała bezpośrednie, regularne połączenie z Poznaniem, a 14 września 1930 r. ukończono prace na dworcu w Zbąszynku, umożliwiając tym samym uruchomienie połączenia z Berlinem oraz Europą Zachodnią^[6].

Zmieniono także przebieg linii na odcinku Poznań Górczyn – Poznań Główny, dzięki czemu umożliwiono wjazd przez nieistniejący już posterunek odgałęźny Poznań Główny Ppd na wybudowaną w 1919 r., a zlikwidowaną w 1997 r. stację Poznań Główny Towarowy^[8][9]. Pierwotny przebieg linii to częściowo rozebrane bocznice stacji Poznań Górczyn odgałęziające się na wschodniej głowicy stacji w kierunku ulicy Hetmańskiej^[10].

II wojna światowa

Podczas II wojny światowej linia służyła przede wszystkim do przewozu wojska, sprzętu, amunicji i innego zaopatrzenia w jedną stronę, a rannych, urlopowiczów, jeńców i łupy wojenne w drugą stronę. Linia z tego względu była przeciążona i zdarzały się na niej liczne, niekiedy groźne wypadki – około 1942 r. w okolicach Świebodzina doszło do zderzenia pociągu pośpiesznego przewożącego wojskowych z tyłem pociągu z cysternami zjeżdżającego na bocznicę kolejową. W wyniku tego zdarzenia część cystern zapaliła się, a załoga lokomotywy, kolejarze, podróżni i wojskowi przebywających w wagonach spłonęli żywcem^[6].

Stacja Kutno i szlak na odcinku Nowe Kutnowskie – Kutno uległy przebudowie w 1943 r., kiedy to Dyrekcja Kolei Rzeszy dokonała korekty przebiegu linii w związku z rozbudową lokomotywowni wachlarzowej Kutno Azory^[11]. Przebieg dawnej linii wyznacza dziś linia kolejowa Kutno – Kutno Azory Lokomotywownia, której kilometraż pokrywa się częściowo z linią kolejową nr 3, stanowiąc dojazd do lokomotywowni Kutno Azory^[2]. Stacja Września uległa natomiast dwóm przebudowom: w czasie II wojny światowej oraz w 1977 r. Podczas pierwszej przebudowy w czasie II wojny światowej zmieniono przebieg linii (dzisiejszej linii kolejowej Września – Podstolice) w związku z wydłużeniem południowej głowicy stacji Września. Stary przebieg trasy wyznacza dziś ulica Jagodowa we Wrześni^[12].

Przesuwająca się w stronę Niemiec Armia Czerwona odbudowywała zniszczone mosty oraz tory kolejowe, a dodatkowo układała równolegle obok toru normalnego (1435 mm) tor szeroki (1524 mm) w celu uniknięcia przeładunków. Tor szeroki omijał Poznań od strony południowej i prowadził do Berlina. Po konferencji poczdamskiej tor szeroki został rozebrany, gdyż sprawiał wiele trudności przy skrzyżowaniach z torem normalnym oraz utrudniał obsługę węzłów kolejowych. Do przebudowy linii kolejowej częściowo użyto torów pozyskanych z linii kolejowej Sulechów – Świebodzin^[6].

Lata powojenne

Do 1994 r. linia kolejowa stanowiła główną arterię transportową łączącą Związek Radziecki z Niemiecką Republiką Demokratyczną. Była to jedyna linia bloku wschodniego wykorzystywana do regularnego ruchu pasażerskiego z Europą Zachodnią. Podczas drugiej przebudowy węzła Września dokonano zmiany przebiegu linii poprzez budowę odcinka Sokołowo Wrzesińskie – Podstolice (w 1977 r.) oraz korektę przebiegu za stacją Podstolice w kierunku Nekli. Pozostałościami korekty przebiegu linii są czynne linie Sokołowo Wrzesińskie – Września i Września – Podstolice^[2] oraz działki ewidencyjne po starym przebiegu linii od Podstolic do Nekli^[13]. Linia była wielokrotnie naprawiana, przebudowywana i została całkowicie zelektryfikowana w maju 1984 r^[6].

Charakterystyka techniczna

Linia w całości jest klasy D3, maksymalny nacisk osi wynosi 221 kN dla lokomotyw oraz wagonów, a maksymalny nacisk liniowy wynosi 71 kN. Sieć trakcyjna jest przystosowana, w zależności od odcinka, do maksymalnej prędkości od 140 km/h do 200 km/h; obciążalność prądowa wynosi od 1700 A do 2730 A, a minimalna odległość między odbierakami prądu wynosi 7 m^[14]. Linia wyposażona jest w elektromagnesy samoczynnego hamowania pociągów^[14] oraz dwukierunkową samoczynną blokadę liniową – trzystawna na odcinku Warszawa Zachodnia – Warszawa Gołąbki i czterostawna na odcinku Warszawa Gołąbki – Kunowice (GP)^[15].

Linia dostosowana jest, w zależności od odcinka, do prędkości od 60 km/h do 160 km/h, a jej prędkość konstrukcyjna wynosi 160 km/h. Obowiązują następujące prędkości maksymalne dla pociągów:

Linia znajduje się w Wykazie linii, na których nie jest dostępna zdolność przepustowa lub dostępna zdolność przepustowa jest ograniczona i są na niej przeprowadzane regularne, nocne, 4-godzinne przerwy techniczne^[16]. Planowane jest poprawienie przepustowości na odcinku Warszawa – Kutno poprzez: przebudowę blokady liniowej (srk) na odcinku Warszawa Włochy – Warszawa Gołąbki, przebudowę układu torowego punktów Warszawa Gołąbki i Ożarów Mazowiecki oraz rozbudowę układu torowego do czterotorowego na linii wlotowej do Warszawy^[17].

Infrastruktura

Rozgałęzienia

Posterunki ruchu i punkty ekspedycyjne

Na linii znajdują się 92 różne punkty eksploatacyjne, w tym 35 stacji kolejowych, 48 przystanków i 9 posterunków odgałęźnych.

Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych^{[19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29]}

Rodzaj i nazwa	Zdjęcie	Liczba peronów	Liczba krawędzi peronowych	Infrastruktura	Dawne nazwy
stacja Warszawa Zachodnia ♿︎		8	16	przejście pod torami kasy biletowe biletomaty (IC, KM, ŁKA) przechowalnia bagażu parking sieć Wi-Fi punkt gastronomiczny kiosk informacja dla podróżnych	Warschau Vorbahnhof (1915 – 1918) Przystanek nr 6 (1918 – 1924) Warszawa Zachodnia (1925 – 1939) Warschau West (1939 – 1944) Warschau West Personenbahnhof (1944 – 1945)
posterunek odgałęźny przystanek Warszawa Włochy ♿︎		2	3	przejście pod torami kasy biletowe biletomat KM punkt gastronomiczny informacja dla podróżnych	Włochy (1885 -1957)
przystanek Warszawa Ursus Północny ♿︎		2	2	przejście pod torami	Ursus Północny (1970 – 1978)
posterunek odgałęźny przystanek Warszawa Gołąbki		1	2	kładka	Gołąbki (1914 – 1978)
stacja Ożarów Mazowiecki ♿︎		1	2	kładka kasy biletowe biletomat KM parking informacja dla podróżnych	Ożarów (1902 – 1940) Ozarow (1939 – 1940) Ozarow bei Warschau (1941 – 1945) Ożarów (1945 – 1989)
posterunek bocznicowy Płochocin Polmos
przystanek Płochocin ♿︎		2	2	przejście pod torami kasy biletowe parking informacja dla podróżnych
stacja Błonie ♿︎		2	4	przejście pod torami kasy biletowe biletomat KM parking informacja dla podróżnych	Błonie (1902 – 1915) Blonie (1915 – 1918) Błonie (1918 – 1939) Blonie (1939 – 1945)
przystanek Witanów		2	2	przejście na poziomie szyn
przystanek Boża Wola ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn biletomat KM	Boża Wola (1910 – 1939) Boza Wola (1939 – 1946)
przystanek Seroki ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Teresin Niepokalanów ♿︎		2	3	przejście pod torami biletomat KM	Teresin (1902 – 1922) Szymanów (1923 – 1939) Szymanow (1939 – 1945) Szymanów (1945 – 1998)
przystanek Piasecznica ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Sochaczew ♿︎		2	3	przejście pod torami kasy biletowe biletomat KM parking informacja dla podróżnych
przystanek Kornelin ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
przystanek Nowa Sucha ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Leonów (1902 – 2018)
przystanek Kęszyce ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
przystanek Jasionna Łowicka ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Bednary ♿︎		2	4	przejście na poziomie szyn
przystanek Mysłaków ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Łowicz Główny ♿︎		2	4	kładka kasy biletowe biletomaty (IC, KM, ŁKA) sieć Wi-Fi parking informacja dla podróżnych	Łowicz (1845 – 1861) Łowicz Aleksandrowski (1861 – 1902) Lowicz Nord (1915 – 1918) Łowicz Dworzec Aleksandrowski (1918 – 1922) Łowicz (1923 – 1939) Lowicz (1939 – 1941) Lowitsch (1942 – 1945) Łowicz (1945 – 1950)
przystanek Niedźwiada Łowicka ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Jackowice ♿︎		2	2	przejście pod torami
przystanek Zosinów ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Żychlin ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn przejście pod torami	Pniewo (1861 – 1922) Żychlin (1923 – 1939) Zychlin (1939 – 1942) Zichlin (1942 – 1945)
przystanek Złotniki Kutnowskie ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Wielka (1948 – 1966)
stacja techniczna Stara Wieś				nastawnia bocznice kolejowe:
przystanek Sklęczki ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Kutno ♿︎		4	6	przejście pod torami przejście na poziomie szyn kasy biletowe biletomaty (IC, KM, ŁKA) punkt gastronomiczny kiosk parking informacja dla podróżnych	Kutno (1861 – 1923) Kutno Osobowe (1924)
przystanek Nowe Kutnowskie ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Polkowice (1921 – 1955) Polkowice Kutnowskie (1955 – 1962)
stacja Krzewie ♿︎		2	4	przejście pod torami	Krzewie (1921 – 1942) Krosswitz (1943 – 1945)
przystanek Turzynów ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Turzynow (1939 – 1942) Dittau (1943 – 1946)
przystanek Kłodawa ♿︎		2	4	przejście pod torami parking informacja dla podróżnych	Kłodawa (1921 – 1939) Klodawa (1939 – 1942) Tonningen (1943 – 1945)
posterunek odgałęźny Zamków				nastawnia
stacja Barłogi ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Barłogi (1921 – 1939) Barlogi (1939 – 1942) Barloh (1943 – 1945)
stacja Koło ♿︎		2	3	przejście pod torami dojście od dworca, od ulicy kasy biletowe sieć Wi-Fi parking informacja dla podróżnych	Koło (1921 – 1939) Kolo (1939) Warthbrücken (1939 – 1946)
przystanek Budki Nowe ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Kramsk		2	4	przejście na poziomie szyn przejście pod torami	Kramsk (1921 – 1942) Kramshöhe (1943 – 1945)
stacja Konin ♿︎		2	4	przejście na poziomie szyn przejście pod torami kasy biletowe biletomaty (IC, KW, Polregio) sieć Wi-Fi kiosk punkt gastronomiczny parking informacja dla podróżnych
przystanek Konin Zachód		2	2	przejście na poziomie szyn przejście pod torami
przystanek Kawnice ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Kawnica (1948 – 1952)
przystanek Spławie ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Spławie (1921 – 1943) Gohlen (1943 – 1946)
przystanek Cienin Kościelny ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn
stacja Cienin	(c) Marcin-m38 at pl.wikipedia, CC BY 2.5	2	4	przejście pod torami przejście na poziomie szyn	Cienin (1923 – 1942) Schottenwalde (1943 – 1945)
przystanek Słupca	(c) Marcin-m38 at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0	2	2	przejście podziemne przejście na poziomie szyn kasy biletowe parking informacja dla podróżnych	Słupca (1921 – 1943) Grenzhausen (1943 – 1946)
stacja Strzałkowo		2	4	przejście pod torami przejście na poziomie szyn parking informacja dla podróżnych	Stralkowo (1888 – 1910) Strzałkowo (1919 – 1939) Stralkowo (1939 – 1942) Stralkau (1942 – 1945)
przystanek Wólka ♿︎	(c) Marcin-m38 z polskiej Wikipedii, CC BY 2.5	2	2	przejście na poziomie szyn	Wulka (1941 – 1946)
przystanek Otoczna ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Otoschno (1888 -1919) Otoczna (1919 – 1943) Breitenlehm (1943 – 1946)
przystanek Gutowo Wielkopolskie ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Gutowo (1888 -1890) Kleparz (1890 – 1906) Guthof (1906 – 1923) Gutowo Wielkopolskie (1923 – 1939) Guthof (1939 – 1946)
posterunek odgałęźny Sokołowo Wrzesińskie				nastawnia
stacja Podstolice		1	2	przejście na poziomie szyn	Tirschdorf (1887 – 1919) Podstolice (1919 – 1939) Tirschdorf (1939 – 1946)
posterunek bocznicowy przystanek Nekla ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn kasy biletowe parking informacja dla podróżnych
przystanek Gułtowy ♿︎	(c) Railwayman2016, CC BY-SA 3.0	2	2	przejście na poziomie szyn	Gultowy (1890 – 1919) Gułtowy (1919 – 1943) Gulten (1943 – 1946)
stacja Kostrzyn Wielkopolski ♿︎		2	3	przejście pod torami	Kostschin (1887 – 1919) Kostrzyn (1919 – 1939) Kostschin (1939 – 1945)
przystanek Paczkowo ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Hartmannsfeld (1891 – 1901) Osthausen (1901 – 1919) Paczkowo (1919 -1939) Osthausen (1939 – 1946)
stacja Swarzędz ♿︎		2	3	przejście pod torami	Schwersenz (1887 -1919) Swarzędz (1919 – 1939) Schwaningen (1939 – 1946)
posterunek odgałęźny ładownia Poznań Antoninek
przystanek Poznań Antoninek ♿︎		2	2	przejście pod torami dojście od ulicy	Antoninhof (1907 – 1919) Antoninem (1919 – 1939) Antoninhof (1939 – 1945) Posen Seehof (1943 – 1945)
stacja Poznań Wschód ♿︎		3	5	przejście pod torami dojście od ulicy	Glowno (1872 – 1909) Glowno Staatsbahnhof (1910 – 1915) Glowno (1916 – 1919) Głowna (1919 – 1925) Poznań Wschodni (1926 – 1939) Posen Ost (1939 – 1945)
przystanek Poznań Garbary ♿︎		2	2	przejście pod torami dojście od ulicy kasy biletowe biletomat KW sieć Wi-Fi informacja dla podróżnych	Posen Gerberdamm (1884 – 1919) Tama Garbarska (1919 – 1922) Poznań Tama Garbarska (1923 – 1939) Posen Gerberdamm (1939 – 1945)
stacja Poznań Główny ♿︎		10	15	przejście pod torami przejście na poziomie szyn dojście od ulicy, od dworca kasy biletowe biletomaty (IC, KW, Polregio) przechowalnia bagażu sieć Wi-Fi kiosk punkt gastronomiczny parking informacja dla podróżnych	Posen Central Bahnhof (1879 – 1900) Posen Zentralbahnhof (1901 – 1909) Posen (1910 – 1916) Posen Hauptbahnhof (1916 – 1919) Poznań (1919 – 1939) Posen Hauptbahnhof (1939 – 1945)
stacja Poznań Górczyn		1	2	przejście pod torami	Gurczyn (1870 – 1900) St. Lazarus (1901 – 1919) Św. Łazarz (1919 – 1926) Poznań Św. Łazarz (1927 – 1939) Posen St. Lazarus (1939 – 1941) Posen West (1942 – 1945)
bocznica stacyjna Rudnicze				bocznice kolejowe
przystanek Poznań Junikowo ♿︎		2	2	dojście od ulicy
stacja Palędzie		2	4	przejście pod torami	Dombrowska (1870 – 1919) Palędzie (1919 – 1939) Brandrode (1939 – 1945)
przystanek Dopiewo ♿︎		2	2	przejście pod torami dojście od ulicy	Dopiewo (1893 – 1943) Wanenfeld (1943 – 1946)
przystanek Otusz ♿︎		2	2	dojście od ulicy	Otusz (1870 – 1900) Otusch (1900 – 1919) Otusz (1919 – 1939) Otusch (1939 – 1942) Ottenhaus (1942 – 1946)
stacja Buk		2	4	przejście pod torami przejście na poziomie szyn	Buk (1870 – 1941) Buchenstadt (1942 – 1945)
przystanek Wojnowice Wielkopolskie ♿︎		2	2	dojście od ulicy	Kriegerau (1939 – 1946) Wojnowice (1946 – 1963)
stacja Opalenica ♿︎		2	4	przejście pod torami kasy biletowe informacja dla podróżnych	Opalenica (1870 – 1900) Opalenitza Staatsbahnhof (1901 – 1919) Opalenitza (1939 – 1941) Oppenbach (1942 – 1945)
posterunek bocznicowy przystanek Porażyn ♿︎		2	2	dojście od ulicy	Eichenhorst (1870 – 1919) Porażyn (1919 – 1939) Eichenhorst (1939 – 1945)
przystanek Sątopy ♿︎		2	2	dojście od ulicy	Sontop (1901 – 1919) Sątopy (1919 – 1939) Sontop (1939 – 1946)
stacja Nowy Tomyśl		2	4	przejście pod torami przejście na poziomie szyn kasa biletowa parking informacja dla podróżnych	Neutomischel (1870 – 1900) Neutomischel Staatsbahnhof (1901 – 1919) Nowy Tomyśl (1919 – 1939) Neutomischel (1939 – 1945)
przystanek Jastrzębsko ♿︎		2	2	dojście od ulicy	Friedenhorst (1870 – 1919) Jastrzębiec (1919 – 1923) Jastrzębsko (1923 – 1939) Friedenhorst (1939 – 1946)
posterunek bocznicowy przystanek Chrośnica ♿︎		2	2	dojście od ulicy	Chroschnitz (1885 – 1909) Kroschnitz (Kr. Meseritz) (1910 – 1919) Chrośnica (1920 – 1939) Kroschnitz (1939 – 1945)
stacja Zbąszyń ♿︎		3	4	przejście pod torami dojście od ulicy kasy biletowe parking informacja dla podróżnych	Bentschen (1870 – 1919) Zbąszyń (1919 – 1939) Bentschen (1939 – 1945)
posterunek odgałęźny Chlastawa				nastawnia
stacja Zbąszynek ♿︎	(c) Railwayman2016, CC BY-SA 3.0	4	6	przejście pod torami kasy biletowe informacja dla podróżnych	Neu Bentschen (1930 – 1946)
posterunek odgałęźny Dąbrówka Zbąska				nastawnia
stacja Szczaniec ♿︎		2	3	przejście na poziomie szyn dojście od ulicy	Stentsch (1870 – 1945)
przystanek Kupienino ♿︎		2	2	dojście do ulicy	Koppen (1899 – 1946) Kupienin (1946 – 1947)
stacja Świebodzin ♿︎	(c) t.przechlewski, CC BY 3.0	3	4	przejście pod torami dojście od ulicy	Schwiebus (1870 – 1945) Świebodzin Wielkopolski (1945 – 1967)
przystanek Wilkowo Świebodzińskie ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Wilkau (bei Schwiebus) (1909 – 1946) Wilków (1946 – 1947)
przystanek Mostki ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn dojście od ulicy	Möschten (1936 – 1946)
stacja Toporów ♿︎		2	4	przejście pod torami	Topper (1882 – 1945)
przystanek Drzewce ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Neu Cunersdorf (1870 -1906) Leichholz (1906 -1946) Debrznica (1946 – 1947) Drzewce Lubuskie (1947 – 1948)
posterunek odgałęźny ładownia przystanek Torzym ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn dojście od ulicy	Sternberg (1870 – 1900) Sternberg (Neumark) (1901 – 1945) Toruń Lubuski (1945 – 1946)
stacja Boczów ♿︎		2	4	przejście na poziomie szyn	Bottschow (1855 – 1945)
stacja Rzepin ♿︎		4	6	przejście pod torami przejście na poziomie szyn dojście od ulicy, od dworca kasy biletowe sieć Wi-Fi parking informacja dla podróżnych	Reppen (1870 – 1945) Rypin Lubuski (1945 – 1946)
posterunek odgałęźny Kunowice				nastawnia
przystanek Kunowice ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn	Blankensee (1870 – 1898) Blankensee bei Frankfurt (O) (1898 – 1901) Kunersdorf (Kr. West-Sternberg) (1902 – 1909) Kunersdorf (Kr. Weststernberg) (1910 – 1939) Kunersdorf (1940 – 1945) Kunowsko (1945 – 1946)
przystanek Słubice ♿︎		2	2	przejście na poziomie szyn

Modernizacja

Linia z racji swojego międzynarodowego charakteru (E20) jest stale modernizowana. Celem modernizacji w latach 1998–2007 było dostosowanie parametrów linii do standardów unijnych i wymogów umów AGC (Umowa europejska o głównych międzynarodowych liniach kolejowych) i AGTC (Europejska umowa o głównych międzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących), które umożliwiły jazdę pociągów pasażerskich z prędkością 160 km/h, a towarowych 120 km/h z naciskiem na oś 225 kN.

Zakres modernizacji linii objął m.in.:

• wykonanie na szlakach i stacjach robót w zakresie wymiany szyn i podkładów oraz odwodnienia,
• modernizację sieci trakcyjnej,
• modernizację przejazdów kolejowo-drogowych w zakresie nawierzchni oraz, tam gdzie jest to konieczne, budowy dróg równoległych,
• modernizację obiektów inżynieryjnych,
• modernizację urządzeń łączności i urządzeń sterowania ruchem kolejowym.

Źródła finansowania: Phare, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Fundusz Spójności (ISPA/FS), Budżet państwa oraz ze środków własnych.

Na odcinku Rzepin – Granica Państwa

W roku 2000 wdrożone zostały, poprzez podpisanie Memorandum Finansowego, działania związane z uruchomieniem projektu. Realizacja zasadniczych prac modernizacyjnych przygranicznego odcinka tj. Rzepin – Granica Państwa o długości 15 km została zakończona w czerwcu 2004 r.

Zakres projektu obejmował^[30]:

• budowę przystanku osobowego w Słubicach,
• przebudowę stacji Kunowice,
• wymianę nawierzchni na 15 km linii kolejowej,
• przebudowę 15 km samoczynnej blokady liniowej oraz urządzeń elektroenergetycznych,
• modernizację urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
• przebudowę sieci trakcyjnej na całym odcinku.

Zgodnie z podpisaną w dniu 8 grudnia 2003 r. zmianą do Memorandum Finansowego w ramach projektu realizowana jest umowa na zaprojektowanie i wybudowanie dwóch przejść dla zwierząt.

Wartość projektu: 24,2 mln €^[31]

Źródła finansowania:

• Fundusz Spójności (75%),
• Budżet państwa (25%).

Całkowity koszt projektu zaplanowano na 24 195 902 €, natomiast Komisja Europejska zatwierdziła koszty kwalifikowane w wysokości 23 033 384 €, w tym udział funduszu Spójności wyniósł 75%, tj. 17 275 038 €, a pozostałe wydatki zostały pokryte z budżetu państwa^[32].