Linia próżniowa

(c) Polimerek, CC-BY-SA-3.0

Linia próżniowa do „wysokiej próżni” – zdjęcie wykonane w CBMiM PAN

(c) Polimerek, CC-BY-SA-3.0

Linia azotowo-próżniowa

Kran próżniowy dwudrożny

Linia próżniowa – szklany sprzęt laboratoryjny służący do wykonywania rozmaitych czynności wymagających stosowania próżni. Dzięki stosowaniu linii próżniowej można do jednej pompy próżniowej niezależnie podłączyć kilka elementów aparatury.

Najważniejszą częścią każdej linii próżniowej jest długa rura szklana, do której są przymocowane kraniki robocze, do których podłącza się inne elementy aparatury. Rura ta jest przyłączona z jednej strony do pompy próżniowej, przy czym zazwyczaj między pompą i linią montuje się jeszcze wymrażacz. Wymrażacz z jednej strony zabezpiecza pompę przed agresywnymi chemicznie oparami z aparatury, a z drugiej umożliwia utrzymywanie stałego podciśnienia w całym układzie.

Linie próżniowe stosuje się do wielu rozmaitych czynności m.in. do transferu ultra suchych rozpuszczalników i substancji, które nie mogą kontaktować się z powietrzem, do prowadzenia destylacji próżniowej, do prowadzenia reakcji, które wymagają warunków próżniowych, itd., itp.

Linie próżniowe dzieli się zazwyczaj na:

• Linie do „wysokiej próżni” (high vacuum HV) – są one wykonane z elementów (kraników, szlifów, rur), które umożliwiają utrzymywanie próżni na poziome 10⁻⁴ atm. Do linii takich aparaturę podłącza się zazwyczaj bezpośrednio przez połączenia szlifowe, bez pośrednictwa węży. Linie takie są bardzo często obsługiwane przez wysokowydajne pompy dyfuzyjne, oraz precyzyjne próżniometry.
• Linie próżniowo-azotowe, które składają się z dwóch równoległych rur. W jednej rurze panuje próżnia, zaś w drugiej niewielkie nadciśnienie gazu obojętnego (np. azotu). Stanowiska robocze składają się z kraników dwudrożnych, których przekręcenie o 180° umożliwia szybkie przełączanie się z azotu na próżnię. Na końcu kraników są zwykle oliwki, na które zakłada się węże łączące linię z innymi elementami aparatury. W liniach próżniowo azotowych nie utrzymuje się zwykle zbyt wysokiej próżni, lecz w zakresie 10⁻³-10⁻² atm.
• Czasami spotyka się też linie kombinowane, w których występuje najpierw część wysokopróżniowa, a następnie próżniowo-azotowa.