Liparophyllum

Liparophyllum
Ilustracja
Liparophyllum exaltatum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

bobrkowate

Rodzaj

Liparophyllum

Nazwa systematyczna
Liparophyllum Hook.f.
London J. Bot. 6: 472 (1847)[3]
Typ nomenklatoryczny

L. gunnii J. D. Hooker[4]

Liparophyllumrodzaj roślin należący do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae). Obejmuje 8 gatunków[3]. Występują one w Australii i na Tasmanii[5], a jeden gatunek (L. gunnii) rośnie także w Nowej Zelandii[6]. Rośliny te zasiedlają różne siedliska mokradłowe i wodne[5][7]. Niektóre gatunki mają nasiona wyposażone w ciałka mrówcze, dzięki czemu rozprzestrzeniane są one przez mrówki[8].

Przynajmniej część gatunków uprawianych jest jako ozdobne rośliny w ogrodach wodnych[9][10].

Nazwa rodzaju utworzona została z greckich słów liparos i phyllon znaczących odpowiednio „tłusty, lśniący” i „liść”, w nawiązaniu do nieco gruboszowatych liści[6].

Morfologia

Liparophyllum latifolium
Pokrój
Zielne rośliny wieloletnie lub roczne[7].
Liście
Skrętoległe, z pochwiastą nasadą. U L. gunnii siedzące i równowąskie, u pozostałych gatunków ogonkowe, z blaszką jajowatą do elipsoidalnej, całobrzegą, karbowaną lub ząbkowaną[7].
Kwiaty
Skupione na wzniesionym kwiatostanie składającym się z kilku lub wielu kwiatów (wówczas kwiatostan wiechowaty z kilkoma kwiatami na każdym poziomie), czasem kwiaty są gęsto skupione w formie główek (L. capitatum i L. congestiflorum). Działek kielicha jest 5, złączonych u nasady. Płatków korony także jest 5, zrośnięte są one w dolnej części, od wewnątrz są silnie frędzlowate, całobrzegie lub piłkowane na brzegu. Mają barwę żółtą lub białą. Pręcików jest 5 międzyległych płatkom korony, przyrośniętych do rurki korony w miejscu, gdzie rozchyla się na wolne łatki. Pylniki o strzałkowatej nasadzie, dwukomorowe. Zalążnia górna, jednokomorowa, z dwoma łożyskami ściennymi i 5–10 zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza z dwułatkowym znamieniem[7].
Owoce
Torebki otwierające się czterema klapkami, przyrośnięte nasadą lub na 1/4 długości do trwałego kielicha. Nasiona kuliste do elipsoidalnych o wymiarach od 0,7 do 3 mm[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Jeden z pięciu rodzajów z rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae) z rzędu astrowców (Asterales)[2][11]. Pierwotnie rodzaj opisano jako monotypowy – obejmujący wyłącznie gatunek Liparophyllum gunnii (będący siłą rzeczy jego typem nomenklaturowym). W wyniku analiz filogenetycznych, których wyniki opublikowano w 2009, okazało się, że gatunek ten tworzy z kilkoma innymi grupę siostrzaną względem rodzaju grzybieńczyk Nymphoides. W grupie tej znalazło się kilku przedstawicieli rodzaju Villarsia i jeden z rodzaju grzybieńczyk – N. exigua. Wszystkie one zostały w efekcie włączone do rodzaju Liparophyllum. Bazalną pozycję względem pary Nymphoides+Liparophyllum zajmują kolejno: Villarsia i Ornduffia[7].

Wykaz gatunków[3]
  • Liparophyllum capitatum (Nees) Tippery & Les
  • Liparophyllum congestiflorum (F.Muell.) Tippery & Les
  • Liparophyllum exaltatum (Sims) Tippery & Les
  • Liparophyllum exiguum (F.Muell.) Tippery & Les
  • Liparophyllum gunnii Hook.f.
  • Liparophyllum lasiospermum (F.Muell.) Tippery & Les
  • Liparophyllum latifolium (Benth.) Tippery & Les
  • Liparophyllum iolifolium (F.Muell.) Tippery & Les

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. a b c Liparophyllum Hook.f.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-02].
  4. Liparophyllum. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-02].
  5. a b Liparophyllum Hook.f.. W: Atlas of Living Australia [on-line]. [dostęp 2022-01-02].
  6. a b Rowan Hindmarsh-Walls: Plant of the month – Liparophyllum gunnii. W: Trilepidea [on-line]. 2020. [dostęp 2022-01-02].
  7. a b c d e f Nicholas P. Tippery, Donald H. Les. A New Genus and New Combinations in Australian Villarsia (Menyanthaceae). „Novon A Journal for Botanical Nomenclature”. 19, 3, s. 404-411, 2009. DOI: 10.3417/2007181. 
  8. David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 532. ISBN 978-1-107-11502-6.
  9. Liparophyllum exaltatum. W: Local Plant Directory [on-line]. Yarra Ranges Council. [dostęp 2022-01-02].
  10. Warren and Gloria Sheather: Liparophyllum exaltatum. Australian Plants Society, 2020. [dostęp 2022-01-02].
  11. Genus: Nymphoides (ang.). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2021-07-04].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Liparophyllum latifolium - Flickr - Kevin Thiele.jpg
Autor: Kevin Thiele from Perth, Australia, Licencja: CC BY 2.0
KRT3179
Liparophyllum exaltatum plant3 SWR NC - Flickr - Macleay Grass Man.jpg
Autor: Harry Rose from Dungog, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Native, warm season, perennial, tufted herb with a stout, more or less erect underground stem and fleshy roots. Leaves are emergent, erect, longer than broad (between 2-8 cm long) and more or less fleshy. The stalks are much longer than the blades. Flowerheads are open panicles with bright yellow flowers, 20-35 mm in diameter. Flowering occurs from October to April. Grows in stationary or slow flowing water to a depth of 50 cm. This sample was in a very damp area next to a drain running around the golf course at South West Rocks.