Lipowina
| osada | |
 Pałac w Lipowinie z 1793,(2013) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności | 892 |
| Strefa numeracyjna | 55 |
| Kod pocztowy | 14-500[1] |
| Tablice rejestracyjne | NBR |
| SIMC | 0148808 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Braniewo _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy wiejskiej Braniewo") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |
 54°20′38″N 19°58′54″E/54,343889 19,981667 | |
Lipowina (niem. Lindenau) – osada w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo[2][3], przy drodze wojewódzkiej nr 507.
W latach 1975–1998 osada administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Historia
Pierwotnie wieś czynszowa wzmiankowana w roku 1339. Wieś była własnością rodziny von Kalnein w latach 1567-1704. Od 1739 przeszła na własność Albrechta Zygmunta von Zeigut-Stanisławskiego, generalnego poczmistrza Prus Królewskich (syn warmińskiego wójta krajowego Wacława Stanisławskiego), Stanisławski był także właścicielem m.in. Mołdyt i pałacu) w Królewcu). Około 1835 Lipowina przeszła na własność rodu zu Dohna-Lauck, następnie dobra te były w posiadaniu rodziny von Restorff. Ostatni z rodu Horst von Restorff był właścicielem Lipowiny przed rokiem 1945.
Kościół
Kościół wybudowano tu z kamienia pod koniec XV wieku, z wieżą o drewnianej izbicy z roku 1575 oraz dwiema kaplicami grobowymi Stanisławskich i von Bredow z XVIII wieku. Kościół został zniszczony w 1945 roku.
Parafia w Lipowinie pod koniec XV w. należała do archiprezbiteratu braniewskiego. Współcześnie Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski (ponownie powstała 3 maja 1990) należy do dekanatu braniewskiego.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[4]:
- zespół pałacowy, poł. XVIII:
- pałac, zabytkowy[5]. Pałac Stanisławski wybudowany w stylu barokowym po 1739 r., wtedy to właścicielem miejscowości stał się hrabia Albrecht Zygmunt von Zeigut-Stanisławski (1688-1768). Po śmierci Stanisławskiego pałac znalazł się rękach jego żony, a następnie odziedziczył go jej brat książę Karol Ludwik Holstein-Beck. Ostatnim właścicielem majątku był Horst von Resdorff. Po 1945 pałac użytkowany był przez Stację Hodowli Roślin, spłonął w 1979 r., obecnie w trakcie odbudowy. Obok znajdują się pozostałości parku z 1790 ze stawem i wyspą.
- park
- oficyna
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 666 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31.12.2017 woj. warmińsko-mazurskie. [dostęp 2018-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-05)].
- ↑ UCHWAŁA NR 83/VI/2013 RADY GMINY BRANIEWO z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Braniewo na lata 2013-2016”. [dostęp 2015-02-28].
Bibliografia
- Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1978. (str. 7)
- Tadeusz Oracki, "Słownik biograficzny Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku L-Ż", Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1988. (biografie dwóch Stanisławskich).
- Rzempołuch Andrzej - " Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich", Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn, 1992, ISBN 83-900155-1-X. (str. 36-37)
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 115
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec "Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich" (Wydanie III poszerzone i uzupełnione), wyd. Studio ARTA, Olsztyn 2001, ISBN 83-912840-2-6 (Str. 34-38)
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Braniewo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.46 N
- S: 54.09 N
- W: 19.61 E
- E: 20.40 E