Lisewo (powiat chełmiński)
| Artykuł | 53°17′35″N 18°41′25″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°17'38"N, 18°41'19"E, 53°17'44.88"N, 18°41'13.70"E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 153 m |
| wieś | |
 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) | 1759[1] |
| Strefa numeracyjna | 56 |
| Kod pocztowy | 86-230[2] |
| Tablice rejestracyjne | CCH |
| SIMC | 0846151 |
Położenie na mapie gminy Lisewo _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Lisewo") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | |
 53°17′35″N 18°41′25″E/53,293056 18,690278 | |
| Strona internetowa | |
Lisewo (niem. Lissewo[3]) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Lisewo. U schyłku średniowiecza i w początku XVI w. siedziba rodu Lisowskich.
Podział administracyjny
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1028259 | Buczkowizna | część wsi |
| 1028495 | Wybudowanie | część wsi |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lisewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Lisewo.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 1759 mieszkańców[1]. Jest największą miejscowością gminy Lisewo.
Gospodarka
Największym pracodawcą w miejscowości jest Zakład Mięsny Ritter.
Historia
Wieś wzmiankowana w 1293 roku[6]. Znacznie ucierpiała podczas wojny polsko-krzyżackiej w 1414 r. Po 1454 r. była dużą wsią królewską podległą starostwu w Lipienku. Za czasów krzyżackich miejscowość była siedzibą sądu ziemskiego, Lisewo było również miejscem zjazdów rycerstwa z ziemi Chełmińskiej[6][7]. W XIX w. działały tu polskie organizacje – Liga Polska (1848 r.), Towarzystwo Rolnicze (1862 r.), Bank Ludowy (1873 r.), polska biblioteczka, odbywały się amatorskie przedstawienia. W 1906 r. odbył się strajk uczniowski w obronie nauczania religii w języku ojczystym. Patriotyzm podtrzymywała działalność długoletnich proboszczów: ks. Stanisława Machorskiego i ks. Augustyna Łebińskiego. Na przełomie XIX/XX w. powstała parafia ewangelicka skupiająca mniejszość niemiecką, mieszkało też nieco Żydów. Rocznie odbywały się 2 jarmarki.
Położenie
Najbliższą stacją kolejową jest Kornatowo, leżąca w odległości 1,3 km na południowy zachód od Lisewa.
Zabytki
Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisany jest gotycki kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z końca XIII w., przebudowany w XVI w., nr rej.: A/388 z 30.11.1929.
Kościół z charakterystyczną XVI-wieczną wieloboczną wieżą jest również sanktuarium maryjnym. Wewnątrz zwraca uwagę renesansowe epitafium Kostków z 1591 r., barokowe ołtarze boczne i rokokowy główny (przeniesiony z kościoła franciszkanów w Chełmnie).
Zobacz też
- Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Lisewie
- Lisewo
- Lisewo Duże
- Lisewo Kościelne
- Lisewo Malborskie
- Lisewo Małe
- Lisewo-Parcele
- Lisowscy
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 657 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 29 [dostęp 2016-05-22].
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Lisewo, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Chełmno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 53.45 N
- S: 53.16 N
- W: 18.26 E
- E: 18.75 E
Herb gminy Lisewo.
Autor: Margoz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Podwyższenia Krzyża w Lisewie
Autor: Ciacho5, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lisewo, ul. Wybudowanie Wąbrzeskie 1 - rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża, kon. XIII, XV/XVI