Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Argentynie

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Argentynie – lista miejsc w Argentynie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowanej przez Argentynę 23 sierpnia 1978 roku^[2].

Obecnie (stan w 2019 roku) na liście znajduje się 11 obiektów: 6 dziedzictwa kulturowego i 5 o charakterze przyrodniczym^[2].

Na argentyńskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Argentyna zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 9 obiektów (stan w roku 2019)^[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Park Narodowy Los Glaciares

San Ignacio Mini

Nuestra Señora de Santa Ana

Nuestra Señora de Loreto

Santa María la Mayor

Park Narodowy Iguazú

Cueva de las Manos

Półwysep Valdés

Park Prowincjonalny Ischigualasto

Park Narodowy Talampaya

Zespół zabudowań jezuickich, Córdoba

Quebrada de Humahuaca

Casa Curutchet

Park Narodowy Los Alerces

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia argentyńskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

nr ref. – numer referencyjny UNESCO

obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem^[2]

położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne

typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[3]:

• kulturowe (K)
• przyrodnicze (P)
• kulturowo–przyrodnicze (K,P)

rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu

opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
145	Park Narodowy Los Glaciares Los Glaciares National Park	(c) I, Luca Galuzzi, CC BY-SA 2.5	ArSanta Cruz 50°30′53″S 73°13′01″W/-50,514722 -73,216944	PAr (vii)(viii)	1981	Park Narodowy Los Glaciares w Andach Patagońskich obejmujący ochroną lodowce i krajobrazy polodowcowe, m.in. jeziora[4].
275	Misje jezuickie na obszarach zamieszkałych przez Guaranów: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Seora de Loreto i Santa Maria Mayor (Argentyna), ruiny So Miguel das Missoes (Brazylia) Jesuit Missions of the Guaranis: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto and Santa Maria Mayor (Argentina), Ruins of Sao Miguel das Missoes (Brazil)			KAr (iv)	1983 1984	Pozostałości pięciu misji jezuickich z XVII i XVIII w. na terytorium Guaranów[5].
	San Ignacio Mini		ArMisiones 27°15′00″S 55°31′00″W/-27,250000 -55,516667
	Nuestra Señora de Santa Ana		ArMisiones 27°23′00″S 55°34′00″W/-27,383333 -55,566667
	Nuestra Señora de Loreto		ArMisiones 27°19′58″S 55°31′02″W/-27,332778 -55,517222
	Santa María la Mayor		ArMisiones 27°53′16″S 55°20′40″W/-27,887778 -55,344444
303	Park Narodowy Iguazú Iguazu National Park		ArMisiones 25°31′05″S 54°08′00″W/-25,518056 -54,133333	PAr (vii)(x)	1984	Park Narodowy Iguazú na południowym brzegu rzeki Iguaçu z wodospadem Iguazú[6]. Na terenie parku występuje ponad 2 tys. gatunków roślin naczyniowych oraz wiele zwierząt typowych dla tego obszaru, m.in. jaguary[6].
936	Cueva de las Manos, Río Pinturas Cueva de las Manos, Río Pinturas		ArSanta Cruz 47°09′00″S 70°40′00″W/-47,150000 -70,666667	KAr (iii)	1999	Jaskinia z unikalną sztuką naskalną sprzed 13,5–9,5 tys. lat – znajdują się tu m.in. odciski rąk, przedstawienia zwierząt i sceny polowań[7].
937	Półwysep Valdés Península Valdés		ArChubut 42°30′00,0″S 63°56′00,0″W/-42,500000 -63,933333	PAr (x)	1999	Półwysep Valdés na wschodnim wybrzeżu Patagonii – miejsce bytowania słoni morskich i fok; w otaczających półwysep wodach występują wieloryby i orki[8].
966	Parki Przyrody Ischigualasto i Talampaya Ischigualasto/Talampaya Natural Parks			PAr (viii)	2000	Dwa sąsiadujące ze sobą obszary ochrony przyrody, gdzie odkryto najpełniejszy na świecie lądowy zespół skamieniałości triasowych sprzed 245–208 milionów lat[9].
	Park Prowincjonalny Ischigualasto		ArSan Juan 30°04′00″S 68°00′00″W/-30,066667 -68,000000
	Park Narodowy Talampaya	(c) I, HANNAN, CC BY-SA 2.5	ArLa Rioja 29°48′00″S 67°50′00″W/-29,800000 -67,833333
995	Zespół jezuickich obiektów architektonicznych wraz z estancias, Córdoba Jesuit Block and Estancias of Córdoba		ArCórdoba 31°25′14″S 64°11′28″W/-31,420556 -64,191111	KAr (ii)(iv)	2000	Zespół dawnych zabudowań założenia jezuickiego z XVII i XVIII w., obejmujący m.in. uniwersytet, kościół, siedzibę Towarzystwa Jezusowego, kolegium oraz pięć estancias (zabudowań gospodarskich)[10].
1116	Dolina Quebrada de Humahuaca Quebrada de Humahuaca		ArJujuy 23°11′59″S 65°20′56″W/-23,199722 -65,348889	KAr (ii)(iv)(v)	2003	Dolina rzeki okresowej Río Grande, przez którą wiedzie szlak handlowy od 10 tys. lat[11]. W dolinie zachowały się ślady prahistorycznych społeczeństw łowiecko-zbierackich, pozostałości z okresu państwa Inków oraz z czasów walk o niepodległość (XIX–XX w.)[11].
1459	Qhapac Ñan, sieć dróg w Andach Qhapaq Ñan, Andean Road System		ArCatamarca Jujuy La Rioja Mendoza Salta San Juan Tucumán	KAr (ii)(iii)(iv)(vi)	2014	Rozległy system dróg dawnego Imperium Inków o łącznej długości ponad 30 tys. km, oplatający Andy, od obecnej Kolumbii, przez Ekwador, Peru, Boliwię aż do Chile i Argentyny, łączący m.in. tereny powyżej 6000 m n.p.m. z wybrzeżem Oceanu Spokojnego[12].
1321	Dzieła architektury Le Corbusiera The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement		ArBuenos Aires 34°54′41,0″S 57°56′30,3″W/-34,911394 -57,941739	KAr (i)(ii)(vi)	2016	Dzieła architektury Le Corbusiera w siedmiu krajach świata: Argentynie, Belgii, Francji, Indiach, Japonii, Niemczech i Szwjacarii[13]. Na terenie Argentyny jest to Casa Curutchet w La Placie[13].
1526	Park Narodowy Los Alerces Los Alerces National Park	(c) littletroll, CC BY-SA 3.0	ArChubut 42°48′27″S 71°53′56″W/-42,807500 -71,898889	PAr (vii)(x)	2017	Park Narodowy Los Alerces obejmuje ochroną krajobraz polodowcowy i lasy waldiwijskie typu alerce, zdominowanych przez ficroję cyprysowatą[14].

Obiekty na argentyńskiej Liście Informacyjnej UNESCO

Dolina Calchaquí

Park Narodowy Sierra de las Quijadas

La Payunia

Pehuén co - Monte Hermoso

Moisés Ville

ESMA

Tigre

Buenos Aires

La Plata

Cueva de las Manos

Obiekty wpisane na argentyńską Listę Informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na argentyńskiej liście informacyjnej UNESCO:

nr ref. – numer referencyjny UNESCO

obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na argentyńskiej liście informacyjnej^[2]

położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne

typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[3]:

• kulturowe (K)
• przyrodnicze (P)
• kulturowo–przyrodnicze (K,P)

rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną

opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
1582	Dolina Calchaquí Valle Calchaquí		ArCatamarca Salta Tucumán 26°27′00″S 65°58′48″W/-26,450000 -65,980000	KAr (ii)(iii)(iv)(v)(vi)	2001	Dolina rzeki Calchaquí z wieloma wąwozami w południowo-zachodniej Argentynie[15].
2021	Park Narodowy Sierra de las Quijadas Sierra de las Quijadas National Park		ArSan Luis 32°33′03″S 67°03′51″W/-32,550833 -67,064167	PAr (vii)(viii)(ix)	2005	Park Narodowy Sierra de las Quijadas w środkowo-zachodniej Argentynie, obejmuje ochroną obszar basenu sedymentacyjnego San Luis, gdzie zachowało się wiele skamieniałości[16].
5615	La Payunia, zespół wulkanów Llancanelo i Payún Matrú La Payunia, Campos Volcánicos Llancanelo y Payún Matrú	(c) Fer2000, CC-BY-SA-3.0	ArMendoza 36°00′00″S 69°11′24″W/-36,000000 -69,190000	PAr (vii)(viii)	2011	Rezerwat prowincjonalny La Payunia, na którego terenie znajduje się wiele małych wulkanów[17].
5851	Rezerwat prowincjonalny Pehuén co - Monte Hermoso Geological, Paleontological and Archaeological Provincial Reserve Pehuén co - Monte Hermoso		ArBuenos Aires 38°59′53″S 61°28′48″W/-38,998000 -61,480000	K,PAr (iii)(v)(vi)(viii)(ix)	2014	Obszar ukształtowany przez ingresję o wyjątkowych cechach geologicznych, paleontologicznych i archeologicznych[18].
6066	Moisés Ville Moisés Ville		ArSanta Fe 32°26′00″S 61°17′00″W/-32,433333 -61,283333	KAr (ii)(iii)(vi)	2015	Niewielkie miasto z XIX w. założone przez emigrantów żydowskich, którzy uciekli z terenów Rosji przed prześladowaniem[19].
6248	Escuela Superior de Mecánica de la Armada – dawne tajne centrum zatrzymań, tortur i eksterminacji ESMA Site Museum - Former Clandestine Centre of Detention, Torture, and Extermination		ArBuenos Aires 34°32′17″S 58°27′47″W/-34,538000 -58,463000	KAr (iii)(vi)	2017	Escuela Superior de Mecánica de la Armada – tajne centrum zatrzymań, tortur i eksterminacji w latach dyktatury 1976–1983[20].
6288	Miasto Tigre i jego kluby wioślarskie City of Tigre and its rowing clubs		ArBuenos Aires 34°24′54″S 58°34′44″W/-34,415000 -58,579000	KAr (ii)(iii)	2017	Miasto Tigre, ok. 30 km od Buenos Aires, centrum sportów wodnych, od XIX w. główny ośrodek wioślarstwa[21].
6296	Buenos Aires i La Plata – dwie stolice kultury modernizmu, eklektyzmu i imigracji Buenos Aires – La Plata: Two capitals of the Culture of Modernity, Eclecticism and Immigration			KAr (ii)(iv)	2018	Dziedzictwo Buenos Aires i La Platy z okresu pomiędzy końcem XIX w. i pocztkiem XX w.[22]
		ArBuenos Aires Buenos Aires 34°36′12″S 58°22′54″W/-34,603333 -58,381667
		ArLa Plata Buenos Aires 34°55′16″S 57°57′16″W/-34,921111 -57,954444
6297	Cueva de las Manos i związane z nią miejsca w basenie rzeki Pintura Cueva de las Manos and associated sites of the Pinturas river basin		ArSanta Cruz 47°09′00″S 70°40′00″W/-47,150000 -70,666667	KAr (iii)	2018	Poszerzenie istniejącego wpisu[23].

Przypisy