Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Islandii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Islandii – lista miejsc w Islandii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowaną przez Islandię 19 grudnia 1995 roku[2].
Obecnie (stan w 2019 roku) na liście znajdują się 3 obiekty: jeden dziedzictwa kulturowego i dwa o charakterze przyrodniczym[2].
Na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Islandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 6 obiektów (stan w roku 2019)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Poniższa tabela przedstawia islandzkie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1152 | Park Narodowy Pingvellir Þingvellir National Park |  (c) Reykholt, CC-BY-SA-3.0 | Suðurland 64°15′13,7″N 21°02′14,1″W/64,253806 -21,037250 | K (iii)(vi) | 2004 | Park narodowy obejmujący ochroną miejsce, gdzie w 930 roku zebrał się po raz pierwszy Althing – parlament gromadzący reprezentantów z całej Islandii[5]. Althing zbierał się w tym miejscu do 1789 roku, ustanawiając prawa i rozstrzygając spory podczas obrad trwających dwa tygodnie[5]. Na terenie parku znajdują się pozostałości Althingu – pozostałości kabin do głosowania z torfu i kamienia[5]. |
| 1267 | Surtsey Surtsey |  | Suðurland 63°18′11″N 20°36′08″W/63,303056 -20,602222 | P (ix) | 2008 | Wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii powstała w wyniku podmorskich erupcji wulkanicznych w latach 1963–1967[6]. Przedmiot badań naukowych skupiających się na procesach kolonizacji nowego lądu przez rośliny i zwierzęta[6]. Zaobserwowano tu moment dotarcia na wyspę pierwszych nasion przyniesionych przez prądy morskie, pojawienie się bakterii, grzybów i pleśni, oraz pierwszych roślin naczyniowych (1965), których w roku 2004 było 60[6]. |
| 1604 | Park Narodowy Vatnajökull Vatnajökull National Park - Dynamic Nature of Fire and Ice |  | Suðurland Austurland Norðurland eystra 64°02′00″N 17°00′00″W/64,033333 -17,000000 | P (viii) | 2019 | Park narodowy utworzony w 2008 roku, wchłonął Park Narodowy Skaftafell i Park Narodowy Jökulsárgljúfur[7]. Zajmuje powierzchnię 12 000 km²[7]. Na terenie parku znajduje się lodowiec Vatnajökull – jeden z największych lodowców Europy[7]. |
Obiekty na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO
Poniższa tabela przedstawia obiekty na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO;
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
- Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na islandzkiej liście informacyjnej UNESCO;
Wpisy transgraniczne
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 5585 | Rezerwat Przyrody Breiðafjörður Breiðafjörður[8] |  | Vestfirðir 65°15′00″N 23°15′00″W/65,250000 -23,250000 | K,P (ii)(v)(x) | 2011 | Płytka zatoka w zachodniej części Islandii, z niewielkimi fiordami i zatoczkami oraz terenem strefy pływów z ok. 3 tys. wysp, wysepek i szkierów[8]. Obszar charakteryzuje się bogatą różnorodnością – występuje tu 230 gatunków roślin naczyniowych i 50 gatunków ptaków[8]. Jest głównym siedliskiem w Islandii bielika, foki pospolitej i szarytki morskiej[8]. |
| 5586 | Mývatn i Laxá Mývatn and Laxá[9] |  | Norðurland eystra 65°35′00″N 17°00′00″W/65,583333 -17,000000 | P (viii)(ix)(x) | 2011 | Obszar Mývatn jest unikalny pod względem geologicznym i biologicznym[9]. Opady zatrzymywane są przez skały wulkaniczne, tworząc podziemnie strumienie, które wypływają na powierzchnię zasilając system rzek i jezior, m.in. system Mývatn i Laxá, ukształtowany przez działalność wulkaniczną[9]. Występuje tu jedna z najliczniejszych na świecie populacji ptaków wodnych[9]. Zanotowano tu występowanie 115 gatunków, w tym 28 gatunków kaczek[9]. |
| 5587 | Pomniki i miejsca związane z Wikingami – Park Narodowy Pingvellir VIKING MONUMENTS AND SITES/Þingvellir National Park |  | Suðurland 64°15′13,7″N 21°02′14,1″W/64,253806 -21,037250 | K (iii) | 2011 | Wpis transgraniczny z Danią, Niemcami i Norwegią[10], obejmuje Park Narodowy Pingvellir[11]. |
| 5588 | Park Narodowy Pingvellir Pingvellir[12] |  | Suðurland 64°15′13,7″N 21°02′14,1″W/64,253806 -21,037250 | P (vii)(viii)(ix)(x) | 2011 | Poszerzenie wpisu z 2004 roku[12]. |
| 5589 | Domy torfowe na Islandii The Turf House Tradition[13] | K (iii)(iv) | 2011 | 14 osad z zabudowaniami torfowymi[13]. | ||
| Austur-Meðalholt | Árnessýsla 63°52′58″N 20°54′58″W/63,882667 -20,916133 | |||||
| Árbær | Reykjavík 64°07′06″N 21°49′11″W/64,118417 -21,819650 | |||||
| Bustarfell | Norður Múlasýsla 65°35′06″N 15°09′31″W/65,585017 -15,158733 | |||||
| Galtastaðir fremri | Suður-Múlasýsla 65°27′02″N 14°26′04″W/65,450667 -14,434550 | |||||
| Glaumbær |  | Skagafjarðarsýsla 65°36′40″N 19°30′17″W/65,611250 -19,504750 | ||||
| Grenjaðarstaður |  | Suður Þingeyjasýsla 65°49′15″N 17°21′03″W/65,820867 -17,350950 | ||||
| Grænavatn | Suður Þingeyjasýsla 65°32′26″N 17°59′48″W/65,540650 -17,996700 | |||||
| Keldur | Rangárvallasýsla 63°49′18″N 20°04′26″W/63,821667 -20,073950 | |||||
| Laufás |  | Suður Þingeyjasýsla 65°53′38″N 18°04′21″W/65,893983 -18,072400 | ||||
| Núpsstaður |  | Vestur Skaftafellssýsla 63°57′37″N 17°04′40″W/63,960233 -17,077750 | ||||
| Tyrfingsstaðir |  | Skagafjarðarsýsla 65°23′26″N 19°07′31″W/65,390533 -19,125183 | ||||
| Þverá | Suður Þingeyjasýsla 65°43′55″N 17°14′45″W/65,731867 -17,245850 | |||||
| Víðimýrarkirkja |  (c) Ed88, CC-BY-SA-3.0 | Skagafjarðarsýsla 65°32′19″N 19°28′14″W/65,538733 -19,470433 | ||||
| Hofskirkja | Austur Skaftafellssýsla 63°54′25″N 16°42′24″W/63,907000 -16,706750 | |||||
| 5817 | System wulkanicznyTorfajökull i Rezerwat Przyrody Fjallbak Torfajökull Volcanic System / Fjallabak Nature Reserve[14] |  (c) David Karnå, CC BY 3.0 | Suðurland 63°56′00″N 19°03′00″W/63,933333 -19,050000 | P (vii)(viii) | 2013 | System wulkaniczny Torfajökull o ogromnej aktywności geotermalnej tworzy unikalne środowisko dla flory i fauny[14]. Część obszaru Torfajökull objęta jest ochroną – znajduje się tu Rezerwat Przyrody Fjallback[14]. |
Przypisy
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b c d UNESCO: Iceland (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ Islandia. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b c UNESCO: Þingvellir National Park (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b c UNESCO: Surtsey (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b c UNESCO: Vatnajökull National Park - Dynamic Nature of Fire and Ice (ang.). [dostęp 2019-12-26].
- ↑ a b c d UNESCO: Breiðafjörður (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b c d e UNESCO: Mývatn and Laxá (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ UNESCO: Tentative Lists: Viking monuments and sites (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ UNESCO: Mývatn and Laxá (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b UNESCO: Þingvellir National Park (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b UNESCO: The Turf House Tradition (ang.). [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b c UNESCO: Torfajökull Volcanic System / Fjallabak Nature Reserve (ang.). [dostęp 2018-11-27].
Media użyte na tej stronie
Tyrfingsstaðir2.JPG
Autor: Navaro, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rear side of old farmhouse at Tyrfingsstaðir, Skagafjörður, Northern Iceland.
Autor: Navaro, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rear side of old farmhouse at Tyrfingsstaðir, Skagafjörður, Northern Iceland.
Vondugil and Háalda 20090721.jpg
(c) David Karnå, CC BY 3.0
Vondugil with the mountain Háalda in the background
(c) David Karnå, CC BY 3.0
Vondugil with the mountain Háalda in the background
Breidafjoerdur 10.jpg
Autor: Christian Bickel, Licencja: CC BY-SA 2.0 de
Inseln des Breiðafjörður. Im Hintergrund der Snæfellsjökull.
Autor: Christian Bickel, Licencja: CC BY-SA 2.0 de
Inseln des Breiðafjörður. Im Hintergrund der Snæfellsjökull.
Bænhúsið á Núpsstað 1.JPG
Bænhúsið á Núpsstað
Bænhúsið á Núpsstað
Glaumbaer-pjt2.jpg
Autor: Pjt56 --- If you use the picture outside Wikipedia I would appreciate a short e-mail to pjt56@gmx.net or a message on my discussion page, Licencja: CC BY-SA 4.0
Glaumbær, Iceland
Autor: Pjt56 --- If you use the picture outside Wikipedia I would appreciate a short e-mail to pjt56@gmx.net or a message on my discussion page, Licencja: CC BY-SA 4.0
Glaumbær, Iceland
Iceland relief map.jpg
Autor:
Location map of Iceland
Autor:
- Iceland_location_map.svg: NordNordWest
- derivative work: Виктор В (talk)
Location map of Iceland
Jökulsarlon027.JPG
Autor: Hansueli Krapf, Licencja: CC BY-SA 3.0
Islandia, Jökulsárlón and Öræfajökull
Autor: Hansueli Krapf, Licencja: CC BY-SA 3.0
Islandia, Jökulsárlón and Öræfajökull
2008-05-25 14 05 41 Iceland-Þingvellir.jpg
Autor: Ten plik został załadowany za pomocą narzędzia Commonist., Licencja: CC BY-SA 3.0
Islandia, a day around Þingvallavatn
Autor: Ten plik został załadowany za pomocą narzędzia Commonist., Licencja: CC BY-SA 3.0
Islandia, a day around Þingvallavatn
Laufas.jpg
Autor: Steve L. Martin, Licencja: CC BY 2.0
The turf houses at Laufas, built between 1866-1877.
Autor: Steve L. Martin, Licencja: CC BY 2.0
The turf houses at Laufas, built between 1866-1877.