Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Japonii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Japonii – lista miejsc w Japonii, wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972^[1] i ratyfikowaną przez Japonię 30 czerwca 1992 roku^[2].

Obecnie (stan w 2021 roku) na liście znajduje się 25 obiekty: 20 dziedzictwa kulturowego i 5 o charakterze przyrodniczym^[2].

Na japońskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Japonia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 5 obiektów (stan w roku 2021)^[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Hōryū-ji

Zamek Himeji

Yaku-shima

Góry Shirakami

Kioto

Shirakawa-gō i Gokayama

Pomnik Pokoju w Hiroszimie

Itsukushima

Nara

Nikkō

Gusuku

Góry Kii

Shiretoko

Iwami Ginzan

Hiraizumi

Fudżi

Tomioka

Dzieła architektury Le Corbusiera

Święta wyspa Okinoshima

Ukryte stanowiska chrześcijańskie w regionie Nagasaki

Kofuny

Stanowiska archeologiczne z okresu Jōmon

Amami Ōshima

Tokunoshima

Okinawa

Iriomote

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[a][b]

Poniższa tabela przedstawia japońskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście^[c] wraz z jej angielskim oryginałem^[2];

Położenie – miasto, prefektura; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa^[4]:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na listę;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
660	Zabytki buddyjskie zespołu świątynnego Hōryū-ji Buddhist Monuments in the Horyu-ji Area		JpPrefektura Nara 34°36′53,1″N 135°44′03,0″E/34,614739 135,734172	KJp (i)(ii)(iv)(vi)	1993	Zespół świątynny Hōryū-ji obejmuje ok. 48 zabytków buddyjskich, niektóre z nich pochodzą z przełomu VII i VIII w. i należą do najstarszych zachowanych na świecie budowli drewnianych[5]. Przykład adaptacji chińskiej architektury buddyjskiej do kultury japońskiej[5].
661	Zamek Himeji Himeji-jō		JpPrefektura Hyōgo 34°50′21″N 134°41′38″E/34,839167 134,693889	KJp (i)(iv)	1993	Doskonale zachowany kompleks pałacowy w Himeji – przykład XVII–wiecznej japońskiej architektury pałacowej, obejmujący 86 budowli rozwiniętego systemu obronnego[6].
662	Yakushima Yakushima		JpPrefektura Kagoshima 30°21′31″N 130°31′43″E/30,358611 130,528611	PJp (vii)(ix)	1993	Wyspa Yaku-shima na styku krain zoogeograficznych Palearktyki i krainy orientalnej z bogatą florą (1900 gatunków i podgatunków), starymi okazami kryptomerii japońskiej i jedynym w regionie pierwotnym lasem wilgotnym ciepłej strefy umiarkowanej[7].
663	Shirakami-Sanchi Shirakami-Sanchi		JpAkita Prefektura Aomori 40°30′23,1″N 140°00′55,8″E/40,506417 140,015500	PJp (ix)	1993	Północna część wyspy Honsiu z ostatnimi połaciami dziewiczych lasów chłodnej strefy umiarkowanej – lasów bukowych z dominującym bukiem karbowanym; lasy zamieszkują niedźwiedzie japońskie, serau kędzierzawe i 87 gatunków ptaków[8].
688	Zespół zabytkowy dawnego Kioto (miasta Kioto, Uji i Ōtsu) Historic Monuments of Ancient Kyoto (Kyoto, Uji and Otsu Cities)		JpPrefektura Kioto Prefektura Shiga 34°58′50″N 135°46′10″E/34,980556 135,769444	KJp (ii)(iv)	1994	Kioto, wzniesione w 784 roku, wzorowane było na stolicach dawnych Chin i jest doskonałym przykładem rozwoju drewnianej architektury japońskiej i sztuki ogrodowej[9].
734	Zabytkowe wioski Shirakawa-go i Gokayama Historic Villages of Shirakawa-go and Gokayama		JpPrefektura Gifu Prefektura Toyama 36°16′15,4″N 136°53′54,8″E/36,270944 136,898556 36°25′32,0″N 136°56′08,6″E/36,425556 136,935722	KJp (iv)(v)	1995	Wioski w odizolowanym regionie górskim z charakterstycznymi domami budowanymi w stylu gasshō-zukuri[10].
775	Pomnik Pokoju w Hiroszimie (Katedra Genbaku) Hiroshima Peace Memorial (Genbaku Dome)		JpPrefektura Hiroszima 34°23′44″N 132°27′13″E/34,395556 132,453611	KJp (vi)	1996	Pomnik Pokoju w Hiroszimie – Katedra Genbaku – to jedyny budynek, który ostał się po wybuchu pierwszej bomby atomowej 6 sierpnia 1945 roku[11].
776	Sanktuarium shintō w Itsukushima Itsukushima Shinto Shrine		JpPrefektura Hiroszima 34°17′46,6″N 132°19′10,0″E/34,296286 132,319444	KJp (i)(ii)(iv)(vi)	1996	Chram shintō z XIII w. na wyspie Itsukushima na Morzu Wewnętrznym – święte miejsce shintō[12].
870	Zespół zabytkowy miasta Nara Historic Monuments of Ancient Nara		JpPrefektura Nara 34°40′32″N 135°50′22″E/34,675556 135,839444	KJp (ii)(iii)(iv)(vi)	1998	Liczne zabytki dawnej stolicy Japonii – Nary (710–784): świątynie buddyjskie, sanktuaria shintō i ruiny pałacu cesarskiego[13].
913	Świątynie i sanktuaria w Nikko Shrines and Temples of Nikko		JpPrefektura Tochigi 36°45′23″N 139°35′58″E/36,756389 139,599444	KJp (i)(iv)(vi)	1999	Budowle sakralne w Nikko związane z historią siogunów Tokugawa[14].
972	Region Gusuku oraz pokrewne zabytki Królestwa Riukiu Gusuku Sites and Related Properties of the Kingdom of Ryukyu		JpPrefektura Okinawa 26°12′31″N 127°40′58″E/26,208611 127,682778	KJp (ii)(iii)(vi)	2000	Liczne obiekty świadczące o historii i kulturze Królestwa Riukiu w okresie XII–XVII w., m.in. ruiny zamków i miejsca kultu religijnego[15].
1142	Święte miejsca i drogi pielgrzymkowe w regionie gór Kii Sacred Sites and Pilgrimage Routes in the Kii Mountain Range		JpPrefektura Wakayama Prefektura Nara Prefektura Mie 33°50′13″N 135°46′35″E/33,836944 135,776389	KJp (ii)(iii)(iv)(vi)	2004	Trzy święte miejsca – Yoshino i Omine, Kumano i Kōya-san – przykłady symbiozy dwóch tradycji religijnych: sintoizmu i buddyzmu[16].
1193	Shiretoko Shiretoko	(c) 663highland, CC BY 2.5	JpHokkaido 44°06′00″N 145°11′00″E/44,100000 145,183333	PJp (ix)(x)	2005	Półwysep Shiretoko w północno-wschodniej części Hokkaido, przykład współistnienia ekosystemów morskich i lądowych, a także nadzwyczajnej produktywności ekosystemów pod znaczącym wpływem tworzącego się sezonowo lodu morskiego na najniższej szerokości półkuli północnej; występuje tu wiele gatunków zagrożonych i endemicznych, m.in. puchacz japoński i uchatek grzywiasty[17].
1246	Kopalnia Srebra w Iwami Ginzan Iwami Ginzan Silver Mine and its Cultural Landscape	(c) Photo by 663highland, CC BY-SA 4.0	JpPrefektura Shimane 35°06′26″N 132°26′15″E/35,107222 132,437500	KJp (ii)(iii)(v)	2007 2010	Dawna kopalnia srebra Iwami Ginzan czynna w okresie od XVI do XX wieku z zachowanymi wytapialniami, rafineriami oraz siecią transportową[18].
1277	Hiraizumi–świątynie, ogrody i stanowiska archeologiczne związane z buddyzmem Czystej Krainy Hiraizumi – Temples, Gardens and Archaeological Sites Representing the Buddhist Pure Land		JpPrefektura Iwate 39°00′04″N 141°06′28″E/39,001111 141,107778	KJp (ii)(vi)	2011	Dawny ośrodek administracyjny północnego królestwa Japonii (XI–XII w.) z zachowanymi pozostałościami budynków i święta góra Kinkei-san związane z buddyzmem Czystej Krainy, który przyczynił się do powstania unikalnej japońskiej sztuki projektowania krajobrazu[19].
1362	Wyspy Ogasawara Ogasawara Islands		JpTokio 27°43′06″N 142°05′59″E/27,718333 142,099722	PJp (ix)	2011	30 wysp w trzech archipelagach charakteryzujących się bogatą florą i fauną z licznymi gatunkami endemicznymi[20]. Odnotowano tu 441 taksonów roślin występuje tu m.in. zagrożona wyginięciem rudawka bonińska oraz 195 zagrożonych gatunków ptaków[20].
1418	Góra Fudżi – obiekt kultu i źródło artystycznej inspiracji Fujisan, sacred place and source of artistic inspiration		JpPrefektura Shizuoka Prefektura Yamanashi 35°21′45″N 138°43′50″E/35,362500 138,730556	KJp (iii)(vi)	2013	Stratowulkan z ośnieżonym szczytem – Fudżi – święta góra – inspiracja artystów i cel pielgrzymek do licznych sanktuariów i świątyń[21].
1449	Dawny ośrodek jedwabnictwa w Tomioka Tomioka Silk Mill and Related Sites		JpPrefektura Gunma 36°15′19″N 138°53′16″E/36,255278 138,887778	KJp (ii)(iv)	2014	Zabytkowy zespół z 1872 roku obejmujący farmę jedwabników, przędzalnię jedwabiu naturalnego i szkoły jedwabnictwa[22].
1484	Miejsca związane z rewolucją przemysłową w epoce Meiji: hutnictwem, przemysłem stoczniowym i przemysłem wydobywczym Sites of Japan’s Meiji Industrial Revolution: Iron and Steel, Shipbuilding and Coal Mining		JpKiusiu Prefektura Yamaguchi Prefektura Shizuoka Prefektura Iwate	KJp (ii)(iv)	2015	23 obiekty w południowo-zachodniej Japonii związane z rewolucją przemysłową w okresie Meiji – świadectwo gwałtownego uprzemysłowienia kraju od połowy XIX do początku XX wieku, przykład pierwszego udanego przeniesienia zachodniej industrializacji do kraju spoza kręgu cywilizacji zachodnioeuropejskiej[23].
1321	Dzieła architektury Le Corbusiera The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement	(c) 663highland, CC BY 2.5	JpTokio 35°42′55″N 139°46′33″E/35,715278 139,775833	KJp (i)(ii)(vi)	2016	Wpis wraz z Argentyną, Belgią, Francją, Niemcami, Indiami i Szwajcarią[24]. Obejmuje 17 budowli według projektów Le Corbusiera (1887–1965) – na terenie Japonii gmach National Museum of Western Art w Tokio[24].
1535	Święta wyspa Okinoshima i związane z nią miejsca w regionie Munakata Sacred Island of Okinoshima and Associated Sites in the Munakata Region		JpPrefektura Fukuoka 34°14′42″N 130°06′20″E/34,245000 130,105556	KJp (ii)(iii)	2017	Święta wyspa Okinoshima, 60 km od zachodniego wybrzeża wyspy Kiusiu, z wieloma stanowiskami archeologicznymi dokumentującymi historyczne obrzędy z okresu od IV do IX w.[25]
1495	Ukryte stanowiska chrześcijańskie w regionie Nagasaki[d] Hidden Christian Sites in the Nagasaki Region		JpPrefektura Nagasaki Prefektura Kumamoto 32°44′02,8″N 129°52′12,8″E/32,734106 129,870236	KJp (iii)	2018	10 wiosek w zachodniej części wyspy Kiusiu i na sąsiednich wyspach, Bazylika 26 męczenników japońskich i ruiny zamku Hara – świadectwo ukrytych wspólnot chrześcijańskich w epoce zakazu wiary chrześcijańskiej i ich ożywienia po jego zniesieniu w 1873 roku[26].
1593	Grupa grobów tumulusowych Kofun w Mozu-Furuichi: kopce grobowe w starożytnej Japonii Mozu-Furuichi Kofun Group: Mounded Tombs of Ancient Japan		JpPrefektura Osaka 34°33′44″N 135°36′34″E/34,562222 135,609444	KJp (iii)(iv)	2019	49 kofunów z okresu od III do VI wieku na płaskowyżu w pobliżu Osaki, wyróżniających się charakterystycznym kształtem – dziurki od klucza, muszli, kwadratu lub okręgu; miejsca pochówku przedstawicieli elit, zdobione glinianymi rzeźbami (haniwa)[27].
1632	Prehistoryczne miejsca zabytkowe z okresu Jōmon w północnej Japonii Jomon Prehistoric Sites in Northern Japan		JpHokkaido Prefektura Aomori Prefektura Iwate Akita 41°03′56,0″N 140°33′08,0″E/41,065556 140,552217	KJp (iii)(v)	2021	Liczne stanowiska archeologiczne związane z kulturami z okresu Jōmon[28].
1574	Amami Ōshima, Tokunoshima, północna część wyspy Okinawa i wyspa Iriomote Amami-Oshima Island, Tokunoshima Island, Northern part of Okinawa Island, and Iriomote Island		JpPrefektura Kagoshima Prefektura Okinawa 28°18′35″N 129°24′57″E/28,309722 129,415833 27°45′46″N 128°57′37″E/27,762778 128,960278 26°42′54″N 128°13′47″E/26,715000 128,229722 24°20′02,2″N 123°47′58,0″E/24,333958 123,799439	PJp (x)	2021	Odizolowane wyspy charakteryzują się bogactwem flory i fauny z wieloma gatunkami endemicznymi[29].

Obiekty na japońskiej Liście Informacyjnej UNESCO

Kamakura

Hikone-jō

Asuka-Fujiwara

Kompleks kopalni w Sado

Hiraizumi

Obiekty wpisane na japońską Listę Informacyjną UNESCO^[e]

Poniższa tabela przedstawia obiekty na japońskiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;

Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na japońskiej Liście Informacyjnej^[2];

Położenie – miasto, prefektura; współrzędne geograficzne;

Typ – klasyfikacja według zgłoszenia^[4]:

• kulturowe (K),
• przyrodnicze (P),
• kulturowo–przyrodnicze (K,P);

Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;

Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

Nr ref.	Obiekt	Zdjęcie	Położenie	Typ	Rok	Opis
370	Świątynie, chramy i inne obiekty dawnej Kamakury Temples, Shrines and other structures of Ancient Kamakura		JpPrefektura Kanagawa 35°19′00″N 139°34′00″E/35,316667 139,566667	KJp (i)(ii)(iii)(iv)(vi)	1992	Kamakura – dawny ośrodek władzy samurajów od 1192 do 1868 roku z wieloma świątyniami, miejscami kultu i innymi obiektami historycznymi[30].
374	Hikone-jō Hikone-Jo (castle)	(c) Jnn, CC BY 2.1 jp	JpPrefektura Shiga 35°16′00″N 136°15′00″E/35,266667 136,250000	KJp (i)(ii)(iii)(iv)	1992	Hikone-jō – dobrze zachowany zamek ze złotej ery architektury zamkowej na początku XVII w.[31]
5097	Asuka-Fujiwara: stanowiska archeologiczne dawnych stolic Japonii i związanych z nimi obiektów Asuka-Fujiwara: Archaeological sites of Japan’s Ancient Capitals and Related Properties		JpPrefektura Nara 34°28′13″N 135°49′25″E/34,470278 135,823611	KJp (ii)(iii)(iv)(v)(vi)	2007	Liczne stanowiska archeologiczne związane z dawnymi stolicami w Asuka-kyō i Fujiwara-kyō z pozostałościami pałaców i rezydencji cesarza oraz dworu cesarskiego, pozostałościami świątyń i grobowców (m.in. Takamatsuzuka, Kitora)[32].
5572	Kompleks kopalni w Sado, głównie kopalni złota The Sado complex of heritage mines, primarily gold mines		JpPrefektura Niigata 38°02′08″N 138°14′22″E/38,035556 138,239444	KJp (ii)(iii)(iv)	2010	Kompleks dawnych kopalni, głównie kopalń złota, na wyspie Sado, gdzie srebro i złoto było wydobywane od czasów starożytnych i gdzie rozwinięto zaawansowane systemy wydobycia surowców i zarządzania kopalniami[33].
5760	Hiraizumi–świątynie, ogrody i stanowiska archeologiczne związane z buddyzmem Czystej Krainy (poszerzenie wpisu) Hiraizumi – Temples, Gardens and Archaeological Sites Representing the Buddhist Pure Land (extension)		JpPrefektura Iwate 38°59′37″N 141°07′11″E/38,993611 141,119722	KJp (ii)(iii)(vi)	2012	Poszerzenie istniejącego wpisu[34].

Uwagi

Przypisy