Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Maroku

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Maroku – lista miejsc w Maroku wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Maroko 28 października 1975 roku[2].

Obecnie (stan na czerwiec 2020 roku) na liście znajduje się dziewięć obiektów, wszystkie o charakterze dziedzictwa kulturowego[2].

Na marokańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Maroko zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się trzynaście obiektów (stan na czerwiec 2020 roku)[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO


Poniższa tabela przedstawia marokańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[a] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref.ObiektZdjęciePołożenieTypRokOpis
170Medyna w Fezie
Medina of Fez
Fes (5364835760).jpgMaFez
Fez-Meknes
34°03′40,0″N 4°58′40,0″W/34,061110 -4,977780
KMa
(ii)(v)
1981Średniowieczna medyna z medresami, karawanserajami, pałacami, rezydencjami, meczetami i fontannami w dawnej stolicy Maroka Fezie[5].
331Medyna w Marrakeszu
Medina of Marrakesh
Pavillon Menaragärten.jpgMaMarrakesz
Marrakesz-Safi
31°37′53,0″N 7°59′12,0″W/31,631390 -7,986670
KMa
(i)(ii)(iv)(v)
1985Medyna ze średniowiecznymi zabytkami: meczetem Księgarzy, kasbą, murami miejskimi i monumentalnymi bramami, oraz z zabytkami czasów późniejszych, m.in.: pałacem el-Badi, medresą Alego ibn Jusufa, nekropolą Sadytów, placem Dżami al-Fana[6].
444Ksar w Ajt Bin Haddu
Ksar of Ait-Ben-Haddou
Ksar d' Aït-Ben-Haddou -.jpgMaSus-Massa-Dara
31°02′50,0″N 7°07′49,0″W/31,047220 -7,130279
KMa
(iv)(v)
1987Ksar – ufortyfikowana osada z gliny, z domami skupionymi wewnątrz murów obronnych, tradycyjny typ zabudowy pre-saharyjskiej[7].
793Zabytkowe miasto Meknes
Historic City of Meknes
Meknes Medersa Bou Inania Minaret.jpgMaMeknes
Fez-Meknes
33°53′00,0″N 5°33′30,0″W/33,883333 -5,558333
KMa
(iv)
1996Meknes, założone w XI w. przez Almorawidów, stolica kraju za panowania Maulaja Isma’ila (1672–1727), z wieloma XVII-wiecznymi zabytkami w stylu hiszpańsko-mauretańskim[8].
836Stanowisko archeologiczne w Volubilis
Archaeological Site of Volubilis
Caracalla-Bogen.JPGMaFez-Meknes
34°04′26,0″N 5°33′25,0″W/34,073890 -5,556940
KMa
(ii)(iii)(iv)(vi)
1997
2007
Stanowisko archeologiczne z kompleksem ruin rzymskiego miasta z III w. p.n.e. – starożytnej stolicy Mauretanii Tingitana[9].
837Medyna w Tetuanie (dawne Titawin)
Medina of Tétouan (formerly known as Titawin)
Tetouan Medina 1.jpgMaTetuan
Tanger-Tetuan-Al-Husajma
35°34′15,0″N 5°22′00,0″W/35,570833 -5,366670
KMa
(ii)(iv)(v)
1997Średniowieczna medyna w Tetuanie, rozbudowana w XV w. po rekonkwiście przez uchodźców z Andaluzji wygnanych przez Hiszpanów[10].
753Medyna w Essaouira (dawny Mogador)
Medina of Essaouira (formerly Mogador)
Ramparts of Essaouira.JPGMaMarrakesz-Safi
31°30′50,8″N 9°46′13,1″W/31,514111 -9,770306
KMa
(ii)(iv)
2001XVIII-wieczna medyna w As-Suwajra – przykład północnoafrykańskiego miasta warownego wzniesionego według zasad ówczesnej europejskiej architektury wojskowej[11].
1058Portugalskie miasto Mazagan (El Jadida)
Portuguese City of Mazagan (El Jadida)
Mazagan2-CCBY.jpgMaDukkala-Abda
33°15′24,0″N 8°30′07,0″W/33,256670 -8,501940
KMa
(ii)(iv)
2004XVI-wieczna portugalska twierdza – Mazagan – współcześnie część miasta Al-Dżadida, przykład wczesnorenesansowej architektury wojskowej m.in. z późnogotyckim kościołem Wniebowzięcia w stylu manuelińskim[12].
1401Rabat, nowoczesna stolica i historyczne miasto
Rabat, Modern Capital and Historic City: a Shared Heritage
Tour Hassan a Rabat P1060435.JPGMaRabat-Sala-Al-Kunajtira
34°01′27″N 6°49′24″W/34,024167 -6,823333
KMa
(ii)(iv)
2012Rabat – efekt twórczego połączenia arabsko-muzułmańskiej przeszłości z zachodnim modernizmem – ze średniowiecznym starym miastem z meczetem Hassana i nowym miastem wzniesionym w okresie francuskiego protektoratu z gmachami administracji, dzielnicami mieszkalnymi i handlowymi oraz ogrodem botanicznym (fr. Jardins d’Essais)[13].

Obiekty na marokańskiej Liście Informacyjnej UNESCO

Mapa konturowa Maroka
Geographylogo.svg
Obiekty wpisane na marokańską Listę Informacyjną UNESCO[b]

Poniższa tabela przedstawia obiekty na marokańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej oryginałem na marokańskiej Liście Informacyjnej[2];
Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref.ObiektZdjęciePołożenieTypRokOpis
450Maulaj Idris
Moulay Idriss Zerhoun
Moulay Idriss 2.jpg
Ma
Meknes-Tafilalt
34°03′20″N 5°31′20″W/34,055556 -5,522222
KMa
(ii)(iv)(vi)
1995Miasto na górze Zerhoun założone przez Idrisa I założyciela pierwszego państwa islamskiego w Maroku pod koniec VII wieku; charakteryzuje się wyszukaną architekturą islamską[14].
451Taza i Wielki Meczet
Taza et la Grande Mosquée
Taza (Übersicht).jpg
Ma
Taza-Al-Husajma-Taunat
34°14′00″N 4°01′00″W/34,233333 -4,016667
KMa
(ii)
1995Historyczne miasto na skrzyżowaniu szlaków między wschodem a zachodem kraju z zachowanymi budowlami obronnymi i Wielkim Meczetem z okresu średniowiecza[15].
452Meczet w Tinmel
Mosquée de Tinmel
Tin Mal Mosque2 (js).jpg
Ma
Marrakesz-Safi
30°59′04,7″N 8°13′42,5″W/30,984639 -8,228472
KMa
(ii)(v)
1995Meczet w Tinmel w Atlasie Wysokim ku czci Ibn Tumarty (1080–1128), twórcy ruchu Almohadów w XII w.[16]
456Liksus
Ville de Lixus
Lixus.jpg
Ma
Tanger-Tetuan-Al-Husajma
35°12′03,2″N 6°05′50,1″W/35,200886 -6,097239
KMa
(ii)(iii)(iv)
1995Stanowisko archeologiczne z ruinami starożytnego miasta z pozostałościami z czasów fenickich, punickich, mauretańskich, rzymskich i islamskich[17].
458El Gour
El Gour
Tumulus El Gour.jpg
Ma
Fez-Meknes
33°51′01″N 5°18′32″W/33,850278 -5,308889
KMa
(iii)
1995Kurhan (bazina) z ok. IV w. p.n.e. wzniesiony z ciętych kamiennych bloków ułożonych dwuwarstwowo na plania koła[18].
459Grotte de Taforalt
Grotte de Taforalt
Taforalt.jpg
Ma
Region Wschodni
34°48′53,1″N 2°24′14,3″W/34,814750 -2,403972
KMa
(v)
1995Jaskinia, w której znaleziono szczątki ok. 100 ludzi kultury iberomauruzyjskiej z okresu ok. 20 tys. lat p.n.e.[19]
1179Park Narodowy Talassemtane
Parc naturel de Talassemtane
Talambot Camp - National park of Talassemtane.jpgMa
Tanger-Tetuan-Al-Husajma
35°13′31,1″N 5°08′26,1″W/35,225300 -5,140589
PMa
(vii)(x)
1998Śródziemnomorski ekosystem leśny, charakteryzujący się występowaniem licznych gatunków enedmicznych, m.in. jodły hiszpańskiej[20].
1180Obszar występowania Dracaena draco subsp. ajgal
Aire du Dragonnier Ajgal
Arganier.JPGMa
Tanger-Tetuan-Al-Husajma
29°46′00″N 9°43′00″W/29,766667 -9,716667
PMa
(vii)(viii)(ix)(x)
1998Obszar występowania podgatunku draceny smoczej Dracaena draco subsp. ajgal i arganii żelaznej, gdzie znajdują się także malowidła naskalne wykonanane sokiem z draceny smoczej[21].
1182Laguna Khenifiss
Lagune de Khnifiss
Khenfiss dunes.jpgMa
Al-Ujun-As-Sakija al-Hamra
28°03′00″N 12°15′00″W/28,050000 -12,250000
PMa
(vii)(x)
1998Laguna Khenifiss (60 tys. ha) leżąca na północny wschód od Tarfaya na wybrzeżu atlantyckim charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością[22].
1183Park Narodowy Dachla
Parc national de Dakhla
Dakhla, Western Sahara.jpgMa
Ad-Dachla-Wadi az-Zahab
23°43′00″N 15°57′00″W/23,716667 -15,950000
PMa
(x)
1998Park Narodowy Dachla (ponad 14 tys. km²) w Rio de Oro charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością, występują tu m.in. zagrożone wyginięciem mniszki śródziemnomorskie[23].
5625Oaza Fidżidż
Oasis de Figuig
FIGUIG ville.JPGMa
Region Wschodni
32°07′00″N 1°13′45″W/32,116667 -1,229167
KMa
(iii)(iv)(v)
2011Oaza w południowo-wschodnim Maroku przy granicy z Algierią z charakterystyczną zabudową ksaru, systemem irygacyjnym i wielopoziomowymi ogrodami[24].
5848Casablanca, miasto XX wieku, na skrzyżowaniu wpływów
Casablanca, Ville du XXème siècle, carrefour d’influences
Sunrise in Casablanca with Hassan II Mosque.jpgMa
Casablanca-Sattat
33°32′00″N 7°35′00″W/33,533333 -7,583333
KMa
(ii)(iv)
2013XX-wieczne miasto, synteza elementów różnych kultur, epok i modeli urbanistycznych[25].
6159Łańcuch oaz Tighmert, przedsaharyjski region Wadi Nun
Le chapelet d'oasis de Tighmert, Région présaharienne du Wad Noun
Ma
Kulmim-Wad Nun
28°27′00″N 10°06′36″W/28,450000 -10,110000
KMa
(iii)(iv)(v)
2016Łańcuch oaz otaczających Tighmert – dawniej ksarów, współcześnie gajów palmowych, wzdłuż Wadi Nun[26].

Uwagi

  1. Polskie nazwy podane są za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3].
  2. Na mapie nie umieszczono Parku Narodowego Dachla.

Przypisy

  1. UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  2. a b c d e UNESCO: Morocco (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  3. Maroko. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2020-06-25].
  4. a b UNESCO: The Criteria for Selection (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  5. UNESCO: Medina of Fez (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  6. UNESCO: Medina of Marrakesh (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  7. UNESCO: Ksar of Ait-Ben-Haddou (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  8. UNESCO: Historic City of Meknes (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  9. UNESCO: Archaeological Site of Volubilis (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  10. UNESCO: Medina of Tétouan (formerly known as Titawin) (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  11. UNESCO: Medina of Essaouira (formerly Mogador) (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  12. UNESCO: Portuguese City of Mazagan (El Jadida) (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  13. UNESCO: Rabat, Modern Capital and Historic City: a Shared Heritage (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  14. UNESCO: Moulay Idriss Zerhoun (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  15. UNESCO: Taza et la Grande Mosquée (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  16. UNESCO: Mosquée de Tinmel (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  17. UNESCO: Ville de Lixus (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  18. UNESCO: El Gour (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  19. UNESCO: Grotte de Taforalt (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  20. UNESCO: Parc naturel de Talassemtane (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  21. UNESCO: Aire du Dragonnier Ajgal (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  22. UNESCO: Lagune de Khnifiss (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  23. UNESCO: Parc national de Dakhla (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  24. UNESCO: Oasis de Figuig (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  25. UNESCO: Casablanca, Ville du XXème siècle, carrefour d’influences (ang.). [dostęp 2020-06-25].
  26. UNESCO: Le chapelet d'oasis de Tighmert, Région présaharienne du Wad Noun (ang.). [dostęp 2020-06-25].

Media użyte na tej stronie

Caracalla-Bogen.JPG
Autor: Christian Rosenbaum (Chrissie z niemieckiej Wikipedii), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Caracalla-Bogen
Taforalt.jpg
Autor: Nicolas Perrault III, Licencja: CC0
The site of Taforalt on 11 September 2017. The time of day in the metadata is not good.
Taza (Übersicht).jpg
Taza 2011 (Stadtansicht)
Tour Hassan a Rabat P1060435.JPG
Autor: Pline, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tour Hassan a Rabat (Maroc)
Fes (5364835760).jpg
Autor: Michal Osmenda from Brussels, Belgium, Licencja: CC BY-SA 2.0
Fes. View over the rooftops, not far from Bab Bou Jeloud and Talaa Kebira, with the minaret of the Sidi Lazzaz Mosque on the left.
Tumulus El Gour.jpg
Tumulus El Gour
Sunrise in Casablanca with Hassan II Mosque.jpg
Autor: SpreeTom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sunrise in Casablanca with Hassan II Mosque in the background. The picture was taken by the Kenzi Tower Hotel in the Casablanca Twin Towers.
Dakhla, Western Sahara.jpg
Autor: YoTuT from United States, Licencja: CC BY 2.0
Dakhla, Western Sahara
Tetouan Medina 1.jpg
Autor: javidean1, Licencja: CC BY 2.0
Medina of Tetouan
Tin Mal Mosque2 (js).jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY 3.0
Morocco, mosque, High Atlas
FIGUIG ville.JPG
Autor: amine zaid, Licencja: CC BY-SA 3.0
vue d'ensemble
Lixus.jpg
Autor: original: rucativava, derivation made by Radoslaw Botev, Licencja: CC BY-SA 2.0
The ruins of Lixus, Morocco
Morocco relief location map.jpg
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Licencja: CC BY-SA 3.0
Blank physical map of Morocco, for geo-location purposes.
Ramparts of Essaouira.JPG
Autor: Kayaky, Licencja: CC BY 3.0
Ramparts of Essaouira. My own work taken while on vacation in Morocco Nov 6, 2008
Talambot Camp - National park of Talassemtane.jpg
Autor: Jodal rachid, Licencja: CC BY-SA 4.0
Talambot Camp - National park of Talassemtane
Pavillon Menaragärten.jpg
Autor: Acp, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pavillion in den Menaragärten, dahinter das Atlasgebirge
Khenfiss dunes.jpg
Autor: Ymblanter, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dunes in Khenifiss Nationl Park. The Atlantic Ocean is in the background.
Moulay Idriss 2.jpg
Autor: George Swann, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Moulay Idriss (Morocco)
Mazagan2-CCBY.jpg
Autor: Rui Ornelas [2], Licencja: CC BY 2.0
Fortress of El Jadida in Morocco