Lista ciężkich rakiet nośnych
Pod pojęciem ciężkich rakiet nośnych rozumie się rakiety o udźwigu na niską orbitę okołoziemską (LEO) wynoszącym przynajmniej 20 000 kg.
Rakiety obecnie użytkowane
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Koszt (mln USD) | Koszt (USD/kg) (LEO) | Koszt (USD/kg) (GTO) | Starty udane/ wszystkie | Okres eksploatacji |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ariane 5 ECA | N/A[1] | EADS Astrium | 10,5 | 220 | 20 000 | 40/41 | od 2002 | ||
Delta IV Heavy | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 28,79 | 12,98 | 225 | 4/5 | od 2004 | ||
Falcon 9 FT (zdolność niepotwierdzona) | Stany Zjednoczone | SpaceX | 22,8 | 8,3 | 62 | 66/68 | Od końca 2015 | ||
Falcon Heavy (zdolność niepotwierdzona)[2] | Stany Zjednoczone | SpaceX | ~30 (odzyskiem 1. członów) | 54,4 (bez odzysku 1. członów)22,2 | 80 – 125 | 1 502 – 2 350 | 3/3 | od lutego 2018 | |
Proton M/Briz-M | Rosja | Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa | 23,0 | 6,0 | 85 | 4 302 | 18 359 | 294/335 | od 2001 |
Angara A5 (zdolność niepotwierdzona) | Rosja | Zakłady Chruniczewa | 25,0 | 6,0 | 100 | 4000 | 16667 | 2/3 | Od 2014 |
Chang Zheng 5 | Chiny | CALT | 25,0 | 14,0 | 7/8 | od 2016 |
Rakiety w budowie lub planowane
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Koszt (mln USD) | Koszt (USD/kg) (LEO) | Koszt (USD/kg) (GTO) | Pierwszy start |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Atlas V N22 | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 13 | 2019 | ||||
Space Launch System Block I | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 95 | 2022 | ||||
Space Launch System Block IB | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 105 | 2022 | ||||
Space Launch System Block II | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 130 | 2030 | ||||
Vulcan | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 36 | 2020 | ||||
Starship | Stany Zjednoczone | SpaceX | 100 | 2020[3] | ||||
Ariane 6 | N/A | ArianeGroup | 21,6 | 11,5 | 2023[4] | |||
Chang Zheng 9 | Chiny | CALT | 150 | 2028[5] |
Rakiety wycofane z użytku
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Koszt (mln USD) | Koszt (USD/kg) (LEO) | Koszt (USD/kg) (GTO) | Starty udane/ wszystkie | Okres eksploatacji |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Energia | Związek Radziecki | RKK Energia | 88,0 | 18,0 | 2/2 | 1987–1988 | |||
Ariane 5 ES | N/A | EADS Astrium | 21,0 | 6/6 | 2008–2018 | ||||
N1 | Związek Radziecki | RKK Energia | 70,0 | 0/4 | 1969–1972 | ||||
Proton-K | Rosja | Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa | 22,76 (lot z modułem Zwiezda) | 311/275 | 1967–2012 | ||||
Saturn IB | Stany Zjednoczone | Boeing | 21,0 | 13/13 | 1966–1975 | ||||
Saturn V | Stany Zjednoczone | Boeing (S-IC) North American (S-II) Douglas (S-IVB) | 118,0 | 47,0 (TLI) | 12/12[i] | 1967–1972 | |||
Saturn INT-21 | Stany Zjednoczone | Boeing (S-IC) North American (S-II) | 75,0 | 1/1 | 1973 | ||||
Titan IVB | Stany Zjednoczone | Lockheed Martin | 21,682 | 5,761 | 250 – 350 | 11,530 – 13,836 | 43,395 – 60,753 | 15/17 | 1997–2005 |
Space Shuttle | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems (SRB) Martin Marietta (ET) Rockwell International (orbiter) | 24,4 | Inercyjnym Górnym Stopniem IUS) | 3,81 (z300 | 10 416 | 50 874 | 134/135[ii] | 1981–2011 |
- ↑ Liczba startów uwzględnia 12 lotów programu Apollo, natomiast wariant rakiety oznaczony symbolem INT-21 przeznaczony do wyniesienia stacji orbitalnej Skylab jest wymieniony oddzielnie.
- ↑ Prom kosmiczny został pomyślnie wyniesiony na orbitę 134 razy (nieudany start miał miejsce w 1986 r. podczas katastrofy promu Challenger). Natomiast liczba pomyślnie zakończonych misji wynosi 133 (druga katastrofa nastąpiła podczas lądowania promu Columbia w 2003 r.). Zatem liczba pomyślnych startów wynosi 134/135, natomiast pomyślnych misji 133/135.
Projekty niezrealizowane
Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) | Udźwig na GTO (t) | Zakończenie projektu |
---|---|---|---|---|---|
Angara A7 | Rosja | Zakłady Chruniczewa | 41,0 | Projekt niezaczęty | |
Rus-M (wariant podstawowy) | Rosja | CSKB-Progress | 23,8 | 7,0 | 2011 |
Ares I | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems (I st.) Boeing (II st.) | 25,6 | 2010 (odbył się test atmosferyczny Ares I-X w 2009 r.) | |
Ares V | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems | 188,0 | 71,1 (TLI – Trans Lunar Injection) | 2010 |
Atlas V Heavy | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 29,42 | 13,0 | 2016 |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Jest to rakieta zbioru państw należących do ESA.
- ↑ Falcon Heavy. SpaceX. [dostęp 2017-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-19)]. (ang.).
- ↑ n, Starship, SpaceX, 27 września 2019 [dostęp 2019-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-30] (ang.).
- ↑ Jason Rainbow , Ariane 6 launch debut pushed into 2023, SpaceNews, 13 czerwca 2022 [dostęp 2022-08-29] (ang.).
- ↑ Eric Berger , China officially plans to move ahead with super-heavy Long March 9 rocket, Ars Technica, 24 lutego 2021 [dostęp 2022-08-29] (ang.).
Literatura
- Encyclopedia Astronautica (ang.)
Media użyte na tej stronie
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Proton-K-Zarya.jpg
Launch of Zarya module
Launch of Zarya module
Ariane 5 (mock-up).jpg
Autor: Poppy, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ariane 5 mock-up (full size) from Cité de l'Espace in Toulouse
Autor: Poppy, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ariane 5 mock-up (full size) from Cité de l'Espace in Toulouse