Lista terminów i skrótów w nomenklaturze biologicznej

Wykaz terminów i skrótów stosowanych w nomenklaturze biologicznej

Większość wymienionych terminów pochodzi z języka łacińskiego, jeśli jest inaczej zostało to zaznaczone w tekście.
Sortowanie alfabetyczne przyciskami w nagłówkach kolumn

TerminSkrótZnaczenie
aberratioab.dawniej odmiana w zoologii, obecnie termin nie jest stosowany
ad interimad int.tymczasowo, chwilowo
ad libitumad lib.w dowolnej ilości, bez ograniczeń
advenaadv.obcy, introdukowany
affinisaff.bliski, pokrewny
aggregatumagg., aggr.gatunek zbiorowy
aliial.inni
alliancia (łac.), alliance (ang.)All.związek
apudap.u
associatio (łac.) assotiation (ang.)Ass.zespół (np. zespół roślinności)
association group (ang.)AssGr.grupa zespołów
auctor, auctoresauct.autor, autorzy – jeden, kilku lub więcej autorów bez wyszczególnienia nazwisk
auctores europaeiauct. europ.autorzy europejscy
auctores pluralesauct. plur.liczni autorzy
auctores poloniciauct. polon.autorzy polscy
characteristic (ang.)Ch(takson) charakterystyczny (np. gatunek charakterystyczny)
characteristic ... (ang.)ChAss., ChAll., ChO., ChCl.gatunki charakterystyczne dla syntaksonu (zespołu, związku, rzędu, klasy)
characteristic species combination (ang.)ChSCcharakterystyczna kombinacja gatunków
classis (w botanice)Cl.klasa (ranga taksonomiczna i syntakson)
classis (w zoologii)gromada
collectiva, collectivus, collectivumcoll.takson zbiorowy (najczęściej w sensie gatunek zbiorowy)
collectorcoll. (przed nazwiskiem)zbieracz
combinatiocomb.kombinacja, połączenie (cech taksonomicznych)
combinatio et status novacomb. et stat. nov.nowa kombinacja i zmiana statusu taksonu
combinatio illegitimacomb. illeg.kombinacja nieuprawniona, nieważna
combinatio invalidacomb. inval.kombinacja nieważna
combinatio novacomb. novanowe połączenie (cech)
combinatio nudacomb. nud.kombinacja "goła", zastosowana bez opisu lub uzasadnienia
combinatio reviviscocomb. rev.
companions (ang.)Comp.gatunki towarzyszące
confer, confirma, confirmae, conformiscf., cfr.porównaj z ..., odpowiadający, podobny
convarietasconvar.grupa odmian
correxitcorr.poprawił
cultivarcv.kultywar (odmiana uprawna) – oznaczenie skrótem obecnie jest nieprawidłowe (stosuje się ujęcie nazwy w pojedynczy cudzysłów)
cultivatus, culturae, cultuscult.uprawiany, uprawy
descriptiodescr.opis
descriptio novadescr. nov.nowy opis
detectio, determinatio, detexit, determinavitdet.oznaczony przez ...
diagnosisdiagn.diagnoza taksonomiczna
differentiadiff.różnica, również w znaczeniu "różny"
differential species (ang.)D.gatunki wyróżniające syntakson
diversusdiv.różny
divisiogromada (w botanice)
emendavit, emendatusem., emend.poprawił, uzupełnił (autor), poprawiony (opis taksonu)
eti
et aliiet al.i inni
exrazem z
ex partee.p.częściowo, w części
ex situpoza stanowiskiem naturalnym
exampli gratiae.g.na przykład
excluding (ang.)excl.oprócz, wyłączając
exclusa specieexcl. spec., excl. sp.
exclusa varietate. exclusis varietatibusexcl. var.
exclusis speciminibusexcl. specim.
excluso genereexcl. gen.
familiafam.rodzina
fasciculusfasc.fascykuł, plik, wiązka
fidelity (ang.)Fi.wierność
filiusf., fil.syn (dla odróżnienia dwóch autorów, ojca i syna)
flore plenofl. pl.z kwiatem pełnym
flosfl.kwiat
foederatiozwiązek (dawne określenie)
foliumfol.liść
formaf., fo., for.forma
fragmentafragm.części, częściowo, wykształcony fragmentarycznie
fructusfr.owoc
genusgen.rodzaj
genus novumgen. nov.nowy rodzaj
grexranga wewnątrzgatunkowa dawniej stosowana
herbariumhb., herb.zielnik
hoc esth. e.to jest
hoc locoh. l.w tym miejscu, tutaj
holotype (ang.)holoholotyp
homonimhom.identyczna nazwa oznaczająca jednak inny takson
hortorumhort.ogrodowy (lub hortulanorum = według ogrodników) – dotyczy zwykle nazw niewłaściwych taksonomicznie
hybridahybr.hybryda, mieszaniec, takson pochodzenia mieszańcowego
ibidemib.to samo źródło, w tym samym miejscu (dotyczy publikacji)
inw
in litterisin litt.w korespondencji, na podstawie korespondencji
in observatioin obs.podczas obserwacji
in situna stanowisku naturalnym (w naturze)
incertae sediso niejasnej pozycji taksonomicznej
inclusive (ang.)incl.włącznie
indeterminansindet.nieoznaczony
ineditusined.(jeszcze) nie opublikowany
isotype (ang.)isoizotyp
juniorjun., jr.młodszy (dla odróżnienia dwóch autorów, ojca i syna)
juvenilis, juvenalisjuv., jv.juwenilny, młodociany
lectotype (ang.)lectolektotyp
legitleg.zebrany przez ...
loco citatoloc. cit.cytowany w tej samej publikacji
loco non notatoloc. n. n.w miejscu (stanowisku) niepodanym, niezaznaczonym
locus classicusloc. class.stanowisko klasyczne
modificatiomod.modyfikacja
morphaodmiana
mutatismut.zmieniony
mutatis characteribusmut. char.o zmiennym wyglądzie, właściwościach; skrót stosowany, gdy pierwszy opis oparty był na zmiennych cechach
neca nie
nomen[1], nomina[2]n., nom.nazwa, nazwy
nomen abortiumnom. abort.nazwa "poroniona", nadmierna, zbyteczna, zwykle nadana taksonom już ważnie opisanym
nomen alternativumnom. alt., nom. altern.nazwa alternatywna, zastępcza
nomen ambiguumnom. ambig.nazwa dwuznaczna
nomina ambigua rejiciendanom. ambig. rejic.nazwy dwuznaczne, które należy odrzucić
nomen confusumnom. conf., nom. confus.nazwa sporna, dwuznaczna, niejednoznacznie identyfikująca takson
nomen conservandumnom. cons., nom. conserv.nazwa zachowana
nomen delendumnom. delend.nazwa, której ważność została zniesiona, skasowana
nomen descriptumnom. descr.nazwa opisowa
nomen dubiumnom. dub.nazwa wątpliwa
nomen erratumnom. err.nazwa błędna
nomen et status novusnom. et stat. nov.nazwa i status (pozycja) nowy
nomen genericumnom. gen.nazwa rodzajowa
nomen illegitimumnom. illeg., nom. illegit.nazwa nieprawomocna
nomen invalidumnom. inv., nom. inval.nazwa niepoprawnie (nieważnie) opublikowana
nomen inversumnom. inv.nazwa odwrócona
nomen legitimumnom. leg.nazwa uprawniona, poprawna, ważnie opublikowana
nomen mutatumnom. mut.nazwa zmieniona
nomen novumn. n., nom. nov.nazwa nowa
nomen nudumnom. nud.naga nazwa (nazwa bez opisu lub diagnozy)
nomen oblitumnom. oblit.nazwa zapomniana
nomen obscurumnom. obsc.nazwa niejasna, niezrozumiała
nomen praeoccupatumnazwa zajęta
nomen propositumnom. propos.nazwa zaproponowana
nomen protectumnazwa obowiązująca
nomen provisoriumn. p., nom. prov., nom. provis.nazwa prowizoryczna, tymczasowa
nomen rejiciendumnom. rej., nom. rejic.nazwa odrzucona
nomen restituendumnom. restit.nazwa przywrócona, odnowiona
nomen seminudum (= nomen subnudum)nom. seminud.nazwa półnaga (nie zachowano wszystkich zasad, by uznać ją za rzeczywiście opublikowaną)
nomen solumnom. sol.patrz: nomen nudum
nomen specificumnom. spec.nazwa gatunkowa
nomen superfluumnom. superfl.nazwa zbędna, zbyteczna, niepotrzebna
nomen tantumnom. tant.tylko nazwa
nomen tentativumnom. tentat.nazwa próbna
nomen trivialenom. triv.nazwa zwyczajna, pospolita, popularna
nomen usitatumnom. usitat.nazwa zwykła, błaha
nonn.nie
novus, novum?n.nowy
nothonieprawdziwy
nothomorphanm., nothomor.notomorfa (odmiana mieszańcowa)
nothosubspeciesnothossp., nothosubsp., nssp.podgatunek mieszańcowego pochodzenia
nothovarietasnothovar., nvar.odmiana pochodzenia mieszańcowego
nudusn.nagi, "goły" (nazwa)
ordoO., Ord.rząd
orthographia conservandaorth. cons.wariant ortograficzny nazwy, odmienna pisownia tej samej nazwy
paginap.strona (w notach bibliograficznych)
paginaepp.strony (w notach bibliograficznych)
pathovarpv.patovar
phylumtyp
plantapl.roślina
prop.jako, np. p. syn. = jako synonim
pro generep. gen.jako rodzaj
pro hybridep. hybr.jako mieszaniec
pro maxima partep. max. p.większość, po większej części
pro minima partep. min. p.mniejszość, w mniejszej części
pro partep. p.po części, częściowo
propepr.u, przy, w pobliżu, blisko
provisoriusprov.prowizoryczny
quod estq. e.to jest
quod videq. v.co zobacz (również); odsyłacz w tekście do innego miejsca, innej pozycji
regnumkrólestwo
revisio, revidererev.zobacz ponownie
sectiosec., sect.sekcja
secundumsec.według, stosownie do
sensusens.w znaczeniu
sensu amplificatos. ampl., sens. amplo.w znaczeniu rozszerzonym
sensu amplos. ampl.w znaczeniu rozszerzonym
sensu latiorew szerszym znaczeniu
sensu latissimow najszerszym znaczeniu
sensu latos. l.w szerokim znaczeniu
sensu strictiorew węższym znaczeniu
sensu strictissimow najwęższym znaczeniu
sensu strictos. s., s. str.w ścisłym, wąskim znaczeniu
sequenssq.następny, następujący
sine combinationesine comb.bez połączenia, kombinacji
sine descriptiones. descr.bez opisu
sine designatio typussine design. typ.bez typu, brak określenia typu
sine iconesine ic.bez ilustracji, rysunku
sine indicationesine indic.bez oznaczenia
?sine lat. diagn.bez diagnozy (taksonu) w języku łacińskim
sine locos. loc.bez stanowiska
sine numeros. n.bez numeru kolekcjonerskiego na liście okazów
sine typosine typ.bez określenia typu
species[1]sp.gatunek, skrót umieszczony po nazwie rodzajowej oznacza jakiś (nieokreślony) gatunek z danego rodzaju
species[2]spp.gatunki (l. mn.), skrót umieszczony po nazwie rodzajowej oznacza wszystkie lub różne gatunki z danego rodzaju
species affinissp. aff.gatunek spokrewniony
species diversaesp. div.różne gatunki
species indeterminatasp. ind., sp. indet.nieokreślony gatunek, którego nie można zidentyfikować za pomocą już opublikowanego opisu nazwy, zwykle podany tylko jako nazwa rodzajowa
species inquirenda[1], species inquirendae[2]gatunek, którego oznaczenie jest wątpliwe i wymaga dalszych badań
species nova (novum)sp. nov.nowy gatunek
statusstat.status, ranga taksonomiczna
status illegitimusstat. illeg.status, ranga nieuprawniona
status novusstat. nov.nowy status, ranga
stability (ang.)S.stałość
status novusstat. nov.nowa ranga taksonomiczna
subpod
suballianciaSuball., SAll.podzwiązek
subassociatioSubass., SAss.podzespół
subclassisSubcl., SCl.podklasa
subfamiliasubfam.podrodzina
subfoederatiopodzwiązek (dawne określenie)
subformasubfor., subf., subfo., sfor.podforma
subgenussubg., subgen.podrodzaj
subordoSubord., SO.podrząd
subsectiosubsec.podsekcja
subseries (ang.)subser.podseria
subspecies[1]subsp., ssp.podgatunek
subspecies[2]subspp.podgatunki
subspecies novasubsp. nov.nowy podgatunek
subvarietassubvar., svar., sv.pododmiana
superregnumnadkrólestwo
synonymumsyn., synon.synonim
synonymum novumsyn. nov.nowy synonim
tribustrib.plemię
typi designatiotyp. des.typ wyznaczony
typicumtypowy
typo exclusotypo excl.typ wykluczony
typus conservandustyp. cons.typ, który ma być zachowany
varietasv., var.odmiana botaniczna
varietatesvarr.odmiany

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia