Lista zwierząt Śródziemia

Jest to artykuł o charakterze zbiorczym, przedstawiający zwierzęta występujące w stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Hasła przedstawione są w kolejności alfabetycznej według gatunków i imion.

W quenyi ogólna nazwa obejmująca wszystkie zwierzęta jako różne od roślin (olvarów) brzmiała kelvar (qya. szybcy)[1].

Gatunki

Bawoły Arawa

Wzmianka o nich pojawia się w Powrocie króla. Były to wielkie białe bawoły występujące na stepach Rhûnu, na które w Pierwszej Erze polował Oromë (stąd ich nazwa, ponieważ Arawa utożsamiano z Oromem[2]). W Trzeciej Erze polował na nie namiestnik Gondoru Vorondil. Z rogu bawołu Arawa wykonano Wielki Róg, dziedzictwo rodu namiestników[3].

Crebain

Występują w Drużynie Pierścienia; w przekładzie Marii Skibniewskiejkrebainy. Tolkien opisuje je jako duże, czarne wrony, według Roberta Fostera były to kruki. Drużyna Pierścienia napotkała kilkukrotnie crebain, według Aragorna pochodziły z Fangornu i Dunlandu. Leciały zbitymi gromadami przysłaniającymi niebo, patrolując dla Sarumana ziemie między Gwathló a Górami Mglistymi (Eregion i Dunland)[4].

Nazwa tych ptaków pochodziła z sindarinu. Liczba pojedyncza crebain brzmi craban[5].

Kirinki

Żyły w Númenorze. Wchodziły w skład wielogatunkowych stad spotykanych w głębi lądu. Są opisane jako „nie większe od strzyżyka”, miały szkarłatne upierzenie, a ich pisk był „ledwo słyszalny dla ludzkiego ucha”[6]

Mearasy

Konie te występowały pod koniec Trzeciej Ery w Rohanie, były potomstwem Felarófa. Miały pochodzić ze stadnin Oromego w Amanie. Odznaczały się wyjątkowym wzrostem, siłą, inteligencją i pięknem. Ich maść była siwa lub biała.

Jeździć na nich mogli tylko królowie Rohanu lub ich synowie. Jedynym wyjątkiem był Cienistogrzywy, wierzchowiec Gandalfa.

Ich nazwa pochodzi z języka rohirrickiego[7].

Mewy

Były spotykane na nabrzeżach. Zamieszkiwały Bar-in-Mŷl (sin. Dom Mew), mały przylądek w południowo-zachodnim Eglareście[8][9]. Wielkie mewy, „ukochane przez Telerich”, były pierwszymi stworzeniami, które spotkał Tuor w Lammoth, w drodze do Nevrastu[10]. Mewy żyły także w Númenorze[11] i Gondorze, przy brzegach Anduiny na terenie Lebenninu. Ich krzyk wzbudził w Legolasie tęsknotę do Amanu[12]

Telerich zwano „Panami mew”[13]. Mewa była godłem królów Dúnedainów ze Śródziemia, srebrne „skrzydła mewy” umieszczono w koronie królów Gondoru[14].

Mûmakile

Wyobrażenie mûmaka

Występują w Dwóch wieżach i Powrocie króla. Były podobne do słoni, żyły w Haradzie i były używane przez Haradrimów w czasie bitew. Haradrimowie wsparli Saurona mûmakilami w bitwie na polach Pelennoru. Mûmakile prowadziły też Grond, taran użyty w bitwie do zniszczenia bramy Minas Tirith[15].

Oryginalnie ich nazwa, pochodząca z Westronu, sindarinu lub haradrimskiego, w liczbie mnogiej brzmi mûmakil, a w liczbie pojedynczej mûmak. Stosowali ją Strażnicy Ithilien. Hobbici nazywali mûmakile olifantami[16].

Ptaki z Tol Eressëi

Występują w Niedokończonych opowieściach. Miały szare upierzenie oraz złote dzioby i nóżki. Parę takich ptaków podarowali elfowie z Tol Eressëi Erendis i Tar-Aldarionowi z okazji ich ślubu. Ptaki te żyły długo, kojarzyły się w pary, z których nie dawały się rozdzielić. Rozdzielone nie śpiewały i zlatywały się do siebie. Przywiązywały się do właściciela. Erendis wypuściła je, kiedy rozpadło się jej małżeństwo z Tar-Aldarionem[17].

Robakołaki

Wspomniane przez Bilba Bagginsa w Hobbicie, w rozdziale 1., kiedy główny bohater dziwi się, dlaczego trzynastu krasnoludów wybrało go na włamywacza i 14. towarzysza. Według niego robakołaki żyją na „najdalszym wschodzie wschodu”, na „Najdalszej Pustyni”[18]. Deklarując gotowość do walki z nimi, hobbit wyraża chęć udzielenia pomocy krasnoludom[19].

W angielskim oryginale ich miano to Were-worms, być może utworzone na kształt wyrazu werewolf oznaczającego wilkołaka. Raczej należą do hobbickiego folkloru, niż do ras żyjących w Śródziemiu[20].

W filmie Hobbit: Bitwa Pięciu Armii pojawiają się stworzenia drążące w ziemi blisko Ereboru tunele, którymi wychodzi armia orków. Widząc potwory podobne do wielkich dżdżownic ze szczękami, Gandalf nazywa je robakołakami[19][21]. Pojawienie się tej nazwy w filmie zostało wymienione jako jeden z detali zaczerpniętych z myślą o fanach mitologii Śródziemia, wytykających liczne odstępstwa filmów od książkowego oryginału[22].

Skrzydlate bestie

Rzeźba skrzydlatej bestii na budynku kina w Wellington przed światową premierą Powrotu króla

Występują we wszystkich trzech tomach Władcy Pierścieni. W Trzeciej Erze były hodowane przez Saurona, który oddał je Nazgûlom jako latające wierzchowce. Bestie te były potężnych rozmiarów. Miały czarną skórę. Nie wiadomo nic o ich pochodzeniu[23].

Wargowie

Były to inteligentne wilki odmienione przez zło, posiadające zdolność mowy. Zwani wilkami (w Hobbicie) lub wilkołakami (w Silmarillionie). Pochodziły z Rhovanionu, ich biała rasa żyła na północy Śródziemia. Występowały samodzielnie lub były ujeżdżane przez orków – wilczych jeźdźców (także jeźdźców wargów). Wiadomo, że bały się ognia.

Przybyły do Eriadoru przed zakończeniem Czujnego Pokoju, najeżdżając jego ziemie w sposób podjazdowy. Podczas jednej z wypraw w 2327 roku Trzeciej Ery zabiły Aragorna I, Wodza Dunedainów.

Podczas Srogiej Zimy w 2911 roku biali wargowie przekroczyli zamarzniętą Brandywinę i weszli do Shire’u.

W 2941 roku wargowie połączyli siły z goblinami i zaplanowali atak na Leśnych Ludzi, mieszkających w pobliżu Mrocznej Puszczy. Zostali jednak odparci przez Kompanię Thorina. Następnie przyłączyli się do goblinów z Góry Gundabad i ponieśli klęskę w Bitwie Pięciu Armii, po której nie napadali już terenów położonych na wschód od Mrocznej Puszczy.

W styczniu 3019 grupa istot podobnych do wargów, działająca samodzielnie bądź z polecenia Saurona lub Sarumana, przeszła na zachodni brzeg Gór Mglistych i 13 stycznia[24] zaatakowała Drużynę Pierścienia. Została odparta, lecz następnego ranka ich padlin nie było: przypuszcza się, że nie były to prawdziwe, materialne wilki.

Saruman hodował wargów i użył ich podczas Wojny o Pierścień: uczestniczyli oni w pierwszej i drugiej bitwie u brodów na Isenie, podczas której doprowadzili do odłączenia się sił Elfhelma i Grimbolda. Następnie skierowali się na Helmowy Jar, gdzie ponieśli klęskę w Bitwie o Rogaty Gród w nocy z 3 na 4 marca 3019 roku.

Podczas Wojny o Pierścień wargowie polowali na zewnątrz murów Bree[25].

Konie

Arroch

Koń Húrin Thaliona[26].

Arod

Żył w Trzeciej Erze. Był to koń z Rohanu podarowany Legolasowi przez Éomera po tym, jak jego poprzedni jeździec zginął w bitwie z orkami. Od tego czasu Arod nosił dwóch jeźdźców, Legolasa i Gimliego, który początkowo nie był przekonany co do słuszności podróżowania na koniu. Arod wiernie służył nowym panom podczas Wojny o Pierścień – niósł ich przez pola Rohanu i Ścieżkę Umarłych. Prawdopodobnie służył im także podczas Bitwy na Polach Pellenoru.

Jego imię w języku rohirrickim znaczy szybki[27].

Cienistogrzywy

Żył w czasach Wojny o Pierścień. Był to najwspanialszy i najszybszy koń Rohanu w okresie Wojny o Pierścień, jeden z mearasów. Rozumiał mowę (przynajmniej Westron). Podczas Wojny o Pierścień służył Gandalfowi za wierzchowca, nosił go bez użycia uzdy i siodła. Cienistogrzywy miał siwą maść: w dzień lśnił srebrzyście, w nocy zaś zlewał się z mrokiem[28].

W filmie Władca Pierścieni Petera Jacksona zagrały go dwa konie rasy andaluzyjskiej, Domero i Blanco.

Felaróf

Był inteligentnym i długo żyjącym koniem, pierwszym z mearasów. Żył w XXVI wieku Trzeciej Ery. Rozumiał ludzką mowę (przynajmniej język rohirricki). Miał siwą maść. Należał do władcy Éothéodów, Léoda, który złowił go na stepie i sprowadził do siebie. Źrebiec wyrósł na silnego, dumnego i pięknego konia. Nikt jednak nie mógł go okiełznać. Gdy Léod ośmielił się go dosiąść, rumak poniósł jeźdźca i zrzucił daleko w polu. Léod uderzył głową o kamień i zmarł. Syn Léoda, Eorl, przysiągł, że pomści ojca. Długo szukał konia w stepie, a gdy go wreszcie znalazł, zrezygnował z zabijania zwierzęcia, nadał mu imię Felaróf i dosiadł konia. Felaróf nie sprzeciwił się mu i zaniósł go do domu, bez wędzidła i uzdy. Zawsze potem Eorl tak na nim jeździł.

Felaróf zaniósł Eorla do bitwy na polach Celebrantu w 2510 roku. Zmarł 35 lat później; możliwe, że zginął razem ze swoim panem w bitwie na Płaskowyżu[29].

Jego imię w języku rohirrickim znaczy bardzo dzielny, bardzo mocny[30].

Hasufel

Był koniem Garulfa. Wiózł go na swoim grzbiecie podczas bitwy z orkami pod lasem Fangorn, gdzie jego pan zginął. Po zakończonej bitwie Éomer zabrał go ze sobą w dalszą podróż. Został podarowany Aragornowi podczas ich spotkania. Jednak już pierwszej nocy uciekł by powitać władcę koni Cienistogrzywego. Służył wiernie Aragornowi do momentu gdy został zastąpiony przez innego konia imieniem Roheryn.

Nahar

Był to wierzchowiec Oromego, prawdopodobnie o postaci konia. Miał siwą maść. Pojawia się na kartach Silmarillionu. Według Roberta Fostera mógł być przodkiem mearasów[31].

Orły

Opis gatunku

Były to zwierzęta rozumne, władające językami elfów i ludzi, największe ptaki Śródziemia. Ich wódz, Thorondor, miał skrzydła o rozpiętości 180 stóp. Robert Foster podaje, że orły zostały stworzone do roli władców zwierząt. Były sługami Manwëgo i stanowiły widomy symbol potęgi Valarów[32].

W Pierwszej Erze orły pod wodzą Thorondora zagnieździły się w Crissaegrimie, wśród gór Echoriath. Chroniły przed szpiegami Morgotha Gondolin i ocaliły zbiegłych z jego upadku (m.in. Tuora i Idril). Uczestniczyły w Wojnie Gniewu walcząc ze smokami[32].

W Drugiej Erze miały gniazda na szczycie Sorontilu w Forostarze, północnym półwyspie Númenoru. Wzlatywały także na Meneltarmę[33]. Para orłów żyła też od założenia Númenoru do czasów Tar-Atanamira na szczycie wieży pałacu królewskiego w Armenelos[6]. Nadleciały z Amanu nad Númenor, gdy armia Ar-Pharazôna szykowała się do złamania Zakazu Valarów. Miało być to ostrzeżeniem przed zagładą wyspy[32].

Pod koniec Trzeciej Ery, gdy dowodził nimi Gwaihir, zamieszkiwały Góry Mgliste. Pojawiały się podczas Bitwy Pięciu Armii, Bitwy pod Morannonem, pomagały Bilbo Bagginsowi w ucieczce przed goblinami z Gór Mglistych oraz Gandalfowi Szaremu podczas konfliktu z Sarumanem Białym w Isengardzie. Po zniszczeniu Jedynego Pierścienia uratowały również Froda i Sama ze zbocza Orodruiny[32].

Po raz ostatni miały pojawić się podczas końca świata, kiedy rozegra się Ostatnia Bitwa. Ich sindarińska nazwa to therein.

Gwaihir

Był władcą Orłów pod koniec Trzeciej Ery. Pojawia się tak we Władcy Pierścieni, jak i – choć nie wymieniony z imienia – w Hobbicie.

Żyjący wraz ze swymi poddanymi w północnej części Gór Mglistych Gwaihir – potomek Thorondora – miał bystry wzrok i był najszybszym spośród Wielkich Orłów Śródziemia swoich czasów. Wystarczająco potężny, by przewieźć na swym grzbiecie człowieka był, tak jak i reszta orłów, istotą rozumną, zdolną do mowy.

Przyjaźnił się z Gandalfem od czasu, gdy ten uleczył jego zatrutą ranę. W 2941 roku Trzeciej Ery uratował Gandalfa i kompanię Thorina przed orkami. Poprowadził też orły do Bitwy Pięciu Armii, w jakiś czas po której został Królem Wszystkich Ptaków. Wiosną 3018 roku TE Gandalf poprosił Radagasta, by przyjazne mu ptaki szpiegowały ruchy Saurona, służąc jako zwiadowcy i posłańcy. Gdy doszła ich wieść o ucieczce Golluma z elfiej niewoli w Mrocznej Puszczy, Gwaihir zaniósł ją – na prośbę Radagasta – do Isengardu. Tam wypatrzył Gandalfa, uwięzionego przez Sarumana na szczycie Orthanku, i zabrał go do Rohanu. W 3019 roku TE poszukiwał czarodzieja na prośbę Galadrieli – odnalazł go na szczycie Celebdilu, wyczerpanego po zwycięskiej walce z Balrogiem, i poleciał z nim do Lothlórien. Obserwował też dolinę Anduiny, dostarczając informacji o losach Drużyny Pierścienia. Wziął wreszcie udział w bitwie pod Morannonem, po której uratował Froda i Sama ze stoków Orodruiny.

Jego imię znaczy w sindarinie Pan Wiatrów[34].

W ekranizacji Petera Jacksona wielki orzeł pojawia się, aczkolwiek nie wymieniony z imienia, po dwakroć. W pierwszej części trylogii wezwany przez Gandalfa pomaga mu – unosząc na swym grzbiecie – w ucieczce ze szczytu Orthanku. Z kolei w końcówce Powrotu króla Orły dołączają do sztandarów Zachodu w bitwie pod Morannonem, odpędzając Upiory Pierścienia dosiadające skrzydlatych bestii. Po zwycięstwie, zgodnie z książkowym pierwowzorem, Gwaihir z dwoma towarzyszami (jednym z nich był jego brat Landroval, drugim Meneldor) odnajdują niziołków i lecą z nimi do Minas Tirith.

Landroval

W przekładzie Marii SkibniewskiejLandrowal.

Żył w Trzeciej Erze, był orłem z Gór Mglistych, bratem Gwaihira. Pojawia się jedynie w Powrocie króla, gdzie opisany jest jako jeden z najwspanialszych z orłów północy, szlachetnych potomków starego Thorondora[35]. Wraz z bratem poprowadził swych pobratymców na pomoc siłom Zachodu walczącym w bitwie pod Morannonem. Po jej zakończeniu był jednym z trzech orłów, które uratowały Froda Bagginsa i Samwise’a Gamgee ze stoków Góry Przeznaczenia[36].

W ekranizacji Petera Jacksona Gwaihir wraz z dwoma innymi orłami ratuje Froda i Samwise’a, co pozostaje w zgodzie z książkowym pierwowzorem. W żadnym miejscu nie padają jednak ich imiona.

Meneldor

Był jednym z orłów zamieszkujących w Trzeciej Erze Góry Mgliste. Jak Landroval, pojawia się jedynie na kartach Powrotu króla. Jako młody i chyży[37] wybrany został przez Gwaihira, aby wraz z nim i Landrovalem podjął próbę odnalezienia Froda i Sama na stokach Góry Przeznaczenia[38].

Jego uwzględnienie w ekranizacji Petera Jacksona jest identyczne, co Landrovala.

Thorondor

Był Królem Orłów i Królem Wszystkich Ptaków, największym z ptaków żyjących kiedykolwiek na obszarach Ardy (żył w Pierwszej Erze). Został opisany w Silmarillionie. Rozpiętość jego skrzydeł wynosiła 180 stóp. Wielokrotnie wspomagał Ñoldorów, m.in. pomógł Fingonowi uwolnić Maedhrosa ze ściany Thangorodrimu, ranił Morgotha ratując ciało Fingolfina przed zbezczeszczeniem. Wraz z Orłami Manwego wziął udział w Wojnie Gniewu.

Gnieździł się razem ze swymi poddanymi na iglicach Crissaegrimu w górach Echoriath, a podobno kiedyś nawet na Thangorodrimie. Był długowieczny lub nieśmiertelny. Gdy Beleriand uległ zatopieniu, najprawdopodobniej odleciał na Najdalszy Zachód.

Jego imię w sindarinie znaczy dosłownie orzeł-wysoki. Quenejską formą jego imienia było Sorontar[39].

Inne ptaki

Carc

Był krukiem zaprzyjaźnionym z krasnoludami z Ereboru i ojcem wodza kruków, Roaka. Żył ok. 2770 roku Trzeciej Ery. Pojawia się w Hobbicie[40].

Drozd

Nieznany z imienia stary drozd pojawiający się w Hobbicie. Pochodził ze starożytnego rodu przyjaźniącego się z ludźmi z Dale i krasnoludami. Usłyszał od Bilba informację o słabym punkcie w pancerzu Smauga, dzięki czemu pomógł później Bardowi w zabiciu potwora.

Roak

Urodził się w 2788 roku Trzeciej Ery. Pojawia się w Hobbicie jako wódz wielkich kruków z Ereboru. Był synem Carca, zaprzyjaźnionym z krasnoludami. W 2941 roku był doradcą i posłańcem Thorina Dębowej Tarczy, powiadomił go o śmierci Smauga i wysłał kruki, by sprowadziły krasnoludów z Plemienia Durina do Ereboru. Jego imię zapisuje się także Roäc[41].

Smoki

Opis gatunku

Podobizna Smauga z ekranizacji Hobbita umieszczona na samolocie należącym do Air New Zealand

Zostały opisane jako jedna z najpotężniejszych ras sług Morgotha. Dzieliły się na Urulókich (ogniste bezskrzydłe)[42], ogniste skrzydlate i zimne smoki, bezskrzydłe, które nie zionęły ogniem. Tolkien opisuje głównie smoki ogniste. Pochodziły z północy Śródziemia. Były ogromne, pokryte łuską, która twardniała wraz z wiekiem i długowieczne. Mogły omamić tego, kto patrzył im w oczy, były inteligentne, przebiegłe i żądne skarbów. Zwano je także Wielkimi Gadami. Robert Foster podaje, że mogły być wyhodowane przez Morgotha po jego powrocie do Angbandu z Silmarilami[42].

W Pierwszej Erze występowały głównie Urulóki. W Wielkiej Bitwie Potęg wzięły udział także ogniste skrzydlate. Następna wzmianka o smokach dotyczy wydarzeń z 2570 roku Trzeciej Ery, kiedy napadały na krasnoludów i Éothéodów w Ered Mithrin. Góry te miały być jedynym siedliskiem zimnych smoków[42].

Ancalagon

Występuje w Silmarillionie. Zwany Czarnym był pierwszym i największym ze skrzydlatych smoków ognistych. W czasie Wojny Gniewu wraz z innymi smokami próbował bronić królestwa Morgotha przed armią Valarów. Zginął zabity przez Eärendila, a jego ciało spadło na Thangorodrim[43].

Jego imię pochodzi z sinadrinu i znaczy dosłownie paszcza-rwąca[43].

Glaurung

Występuje w Silmarillionie i Dzieciach Húrina. Żył w Pierwszej Erze. Zniszczył Hithlum i Dorthonion, brał udział w Dagor Bragollach i Nirnaeth Arnoediad, przyczynił się do zniszczenia Nargothrondu. Został zabity przez Túrina Turambara[44].

Scatha

Wzmianka o nim pojawia się w Powrocie króla. Scatha napadał na krasnoludów oraz Éothedów. Został zabity przez króla Rohirrimów, Frama, który zagarnął skarby smoka, zrabowane wcześniej krasnoludom. Wywołało to spór pomiędzy nim a rodem Durina[45].

Smaug

Występuje w Hobbicie. Największy latający smok Trzeciej Ery i ostatni znany z imienia. Zajął Erebor w 2770 roku, a został zabity w 2941 roku przez Barda Łucznika z Dal[46].

Wielkie pająki

Opis gatunku

Gatunek ten stanowili potomkowie Ungolianty i pająków wcześniej zalęgłych w Nan Dungortheb, gdzie „snuli ohydne czarne sieci”[47]. Robert Foster przypuszcza, że te złe stworzenia mogły mieć za zadanie skażenie Wiosny Ardy[48].

Koniec Pierwszej Ery przeżył przynajmniej jeden potomek gatunku, Szeloba. Jej potomstwo występowało w górach Mordoru i w Mrocznej Puszczy, skąd nachodziły elfów z Leśnego Królestwa i leśnych ludzi[48]. W trzecie erze, podczas wyprawy kompanii Thorina (opisanej w Hobbicie) potomstwo Szeloby opanowało już północne i centralne rejony Mrocznej Puszczy wykorzystując powolny, lecz stały, wzrost potęgi Czarnoksiężnika z Dol Guldur. Krasnoludy wraz z Thorinem zostały wówczas napadnięte i uprowadzone do gniazda wielkich pająków, skąd uratował ich przy użyciu Żądła i magicznego pierścienia hobbit Bilbo[49]. W adaptacji filmowej Petera Jacksona krasnoludom pomogły także elfy z Leśnego Królestwa, dowodzone przez Legolasa i Taurielę.

Informacje o tym, że wielkie pająki pojawiły się również w południowej części Mrocznej Puszczy i że były one potomkami Szeloby znajdują się w książce J.R.R. Tolkiena Władca Pierścieni: Dwie wieże, w rozdziale Jaskinia Szeloby oraz w Dodatku B umieszczonym w książce Władca Pierścieni: Powrót króla.

Nie wiadomo, jaki był los wielkich pająków w Czwartej Erze; Robert Foster podaje, że mogły być wytępione[48].

Szeloba

Był to olbrzymi pająk pożerający wszystkie żywe istoty, które weszły do jej jaskini. Na wskroś przesiąknięta złem, nie była jednak sługą Saurona.

Ungolianta

Była prawdopodobnie Majarem w służbie Melkora, lecz na Ardzie działała niezależnie. Po upadku Utumno ukryła się w Avatharze pod postacią ogromnej pajęczycy. Żywiła się światłem, jednak budując coraz ciaśniejszą pajęczynę zaczęła głodować.

Melkor namówił ją, by pomogła mu zniszczyć Drzewa Valinoru i pozbawić Aman ich światła. Gdy wysysała z nich soki i zatruła je, wyruszyła do Formenos, skąd Melkor zabrał Silmarile.

Przez cieśninę Helcaraxë przeszli do Lammoth w Śródziemiu, gdzie zażądała Silmarilów do pożarcia i odbyła z nim walkę o klejnoty. Przegnana przez Balrogów osiedliła się w Nan Dungortheb, wśród Ered Gorgoroth. Tam spłodziła liczne potomstwo. Zakończyła swój żywot prawdopodobnie pożerając siebie samą[50].

Inne zwierzęta

Carcharoth

Żył w Pierwszej Erze. Był wilkiem wyhodowanym przez Morgotha, także przez niego własnoręcznie żywiony surowym mięsem, stał się największym i najgroźniejszym z wilków na Ardzie. Czuwał bezustannie przy Bramach Angbandu.

Podczas wyprawy Berena i Lúthien po Silmarile odgryzł Berenowi rękę u wrót Angbandu, połykając klejnot. Palący go od wewnątrz Silmaril dawał mu jeszcze większą moc, dzięki której zabijał z furią ludzi i elfów napotkanych w Dorthonionie i Doriath.

Został zabity w 468 roku[51] Pierwszej Ery przez wilczura Valarów, Huana w Doriath.

Jego imię tłumaczono jako Anfauglir i Czerwona Paszcza[52].

Czatownik z Wody

Żył w jeziorze położonym u stóp wejścia do Khazad-dûm.

Draugluin

Olbrzymi wilkołak, protoplasta wilczej armii Morgotha. W czasie Wojny o Klejnoty służył Sauronowi na Tol-in-Gaurhoth, gdzie też został zabity przez Huana[53]. Beren przebrany w jego skórę dotarł do Angbandu razem z Lúthien.

Huan

Żył w Pierwszej Erze, zginął w 468 roku[51]. Był wielkim wilczarzem, jednym z myśliwskich psów Valara Oromego, który ofiarował go księciu Ñoldorów Celegormowi. Gdy Ñoldorowie pod wodzą Fëanora zbuntowali się, Huan podążył wraz ze swoim panem do Śródziemia.

Huan dostał od Valarów specjalny dar, który pozwalał mu trzy razy w życiu przemówić. Przepowiednia głosiła również, że zabić może go jedynie największy wilk, jaki kiedykolwiek istniał.

Gdy Celegorm i jego brat Curufin schwytali Lúthien, Huan przemówił po raz pierwszy i pomógł jej uciec, po czym poszedł wraz z nią do Tol-in-Gaurhoth, gdzie więziony był jej ukochany, Beren. Tam zabił on wszystkie wilkołaki Saurona i pokonał jego samego, również w postaci wielkiego wilka. Huan wrócił do swego pana, podczas gdy Lúthien i Beren udali się do Doriath. Po drodze napotkali jednak Celegorma i Curufina, wygnanych przez Orodretha z Nargothrondu. Gdy Curufin próbował zabić Lúthien, Huan zwrócił się przeciwko swemu panu.

Wtedy przemówił po raz drugi, mówiąc Berenowi i Lúthien, w jaki sposób mogą niepostrzeżenie dostać się do fortecy Morgotha, Angbandu, by zabrać mu Silmaril. Gdy udało im się skraść Melkorowi klejnot, rękę z Silmarilem odgryzł Berenowi wilczur Carcharoth. Huan i Beren zdołali w końcu go zabić, lecz wilczarz został śmiertelnie ranny. Przemawiając po raz ostatni, pożegnał się z Berenem[54].

Huan miał cechy nieprzynależne zwierzętom: rozumiał mowę (przynajmniej sindarin, możliwe, że także quenyę), jego węch i wzrok były niezawodne, był odporny na czary i nie sypiał[55].

Thuringwethil

Żyła w Pierwszej Erze, jest opisana w Silmarillionie jako wampirzyca (→ warg), posłanniczka Saurona w Tol-in-Gaurhoth. Prawdopodobnie pochodziła z Majarów. Przyjęła postać ogromnej nietoperzycy, której skrzydła były zakończone żelaznymi szponami. Lúthien, przebrana w jej skórę, przedostała się wraz z Berenem do Angbandu.

Jej imię w sindarinie znaczy kobieta tajemnego cienia[56].

Przypisy

  1. R. Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 154.
  2. R. Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 27.
  3. R. Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 39.
  4. J.R.R. Tolkien: Drużyna Pierścienia, s. 378.
  5. R. Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 69.
  6. a b J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści, s. 152.
  7. R. Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 179.
  8. J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.): The War of the Jewels, Part Two. The Later Quenta Silmarillion: Of Beleriand its Realms, s. 184, 190.
  9. J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.): The War of the Jewels, Part Four. Quendi and Eldar, s. 379, 418.
  10. J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści, s. 31.
  11. J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści, s. 161.
  12. J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni: Powrót króla, s. 188.
  13. J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.): The Lost Road and Other Writings, Part Two: Valinor and Middle-earth before The Lord of the Rings, VI. Quenta Silmarillion, s. 215.
  14. J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni: Powrót króla, s. 306.
  15. J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni: Powrót króla, s. 122.
  16. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 207.
  17. J.R.R. Tolkien: Unfinished Tales, wyd. George Allen & Unwin, 1980, s. 189–190, 193, ISBN 0-04-823179-7.
  18. J.R.R. Tolkien: Hobbit, czyli tam i z powrotem. Maria Skibniewska (tłum.). Warszawa: Iskry, 2002, s. 24. ISBN 83-207-1681-0.
  19. a b Were-worms. lotr.wikia.com. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  20. Were-worms. glyphweb.com. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  21. Galadhorn: Pożegnalny toast, czyli felieton przed- i pofilmowy. elendilion.pl, 2014-12-19. [dostęp 2014-12-29].
  22. Charles Scaliger: „The Hobbit: The Battle of the Five Armies” and Jackson’s Tolkien Extravaganza. thenewamerican.com, 2014-12-23. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  23. J.R.R. Tolkien: Drużyna Pierścienia, 507.
  24. J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni: Powrót Króla, s. 485.
  25. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 288.
  26. J.R.R Tolkien: Dzieci Hurina. Warszawa: Amber, 2008, s. 223.
  27. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 29.
  28. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 67.
  29. J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści. Radosław Kot (tłum.). Amber, 2002, s. 358. ISBN 83-7245-943-6.
  30. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 109.
  31. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 190.
  32. a b c d Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 210.
  33. J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści, s. 150.
  34. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 131.
  35. J.R.R. Tolkien: Powrót króla, s. 282.
  36. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 164.
  37. J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni: Powrót Króla, s. 284.
  38. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 181.
  39. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 264.
  40. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 62.
  41. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 233.
  42. a b c Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 281.
  43. a b Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 20.
  44. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 122.
  45. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 242.
  46. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 249.
  47. J.R.R. Tolkien: Silmarillion, s. 93.
  48. a b c R. Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 293.
  49. J.R.R. Tolkien: Hobbit, czyli tam i z powrotem, rozdział VIII.
  50. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 280.
  51. a b Według rachuby opracowanej przez Roberta Fostera na potrzeby jego Encyklopedii Śródziemia.
  52. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 62–63.
  53. Robert Foster, op. cit., s. 82.
  54. J.R.R. Tolkien: Silmarillion. Maria Skibniewska (tłum.). Warszawa: Amber, 2002, s. 206–222. ISBN 83-7245-882-0.
  55. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 142–143.
  56. Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia, s. 265.

Bibliografia

  • Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: Amber, 2002. ISBN 83-241-0200-0.
  • J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia. Maria Skibniewska (tłum.). Warszawa: Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
  • J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni: Powrót Króla. Maria Skibniewska (tłum.). Warszawa: Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.

Media użyte na tej stronie

Air New Zealand, Boeing 777-300ER (Smaug Livery), ZK-OKO - LHR (11344030435).jpg
Autor: John Taggart from Sunbury on Thames, Middlesex, Licencja: CC BY-SA 2.0
ZK-ONO B773 ANZ pulling on stand 248 emblazoned with the new Hobbit livery "SMAUG".
Reading Cinema Fell Beast, 'Return of the King' world premiere, Wellington.jpg
Autor: Phillip Capper, Licencja: CC BY 2.0
Reading Cinema Fell Beast, 'Return of the King' world premiere, Wellington.
Mûmak.jpg
Mûmak.
Arda.Tengwar.svg
"Arda" (świat Śródziemia) w piśmie tengwar (w zapisie dla Quenyi) J. R. R. Tolkiena.