Listan prieto

Listan prieto
‘Listán Prieto’
Ilustracja
Winogrona odmiany listan prieto na Teneryfie
Gatunek

winorośl właściwa
(Vitis vinifera)

Inne nazwy

pais, criolla chica, mission, listan negro, moscatel negro

Najstarsza nazwa

Listan Prieto (1513)

Pochodzenie

Hiszpania - Kastylia-La Mancha[1][2]

Ważne regiony uprawy

Chile, Argentyna, Stany Zjednoczone[2]

Identyfikator VIVC

6860

Przeznaczenie owoców

wino

Kolor skórki

granatowoczarny[1]

Listan prieto, pais, mission, criolla – szczep winorośli właściwej o ciemnej skórce, pochodzący z Hiszpanii, ale najbardziej rozpowszechniony pod różnymi nazwami w Nowym Świecie: Chile (jako pais, druga co do znaczenia odmiana), Argentynie (jako criolla chica) i Stanach Zjednoczonych (jako mission)[2]. W Chile dużą popularność zdobyły wina różowe, produkowane na rynek lokalny[2][3].

Historia

W swoim kraju pochodzenia, Hiszpanii, odmiana przetrwała jedynie na Wyspach Kanaryjskich, a jedną z głównych przyczyn była plaga filoksery[2]. Na Wyspy Kanaryjskie sprowadzono ją w połowie XVI wieku[2]. Pierwsze nasadzenia na terenach Chile (pod nazwą país, czyli kraj) i Argentyny (pod nazwą criolla chica – kreolska dziewczyna) przypisuje się konkwistadorom[2][4][5]. Misjonarze założyli pierwsze winnice obsadzone szczepem w Meksyku i w Kalifornii, a odmiana była znana pod nazwą misión[2][6][7]. Zebrane dowody sugerują, iż była to pierwsza odmiana winorośli właściwej sprowadzona na kontynent amerykański[2].

Badania kodu genetycznego pozwoliły ustalić, iż popularne odmiany amerykańskie pais, mission i criolla chica są klonami tego samego szczepu i pochodzą z Półwyspu Iberyjskiego[1][2]. Jednocześnie obalono hipotezę, iż listán prieto jest mutantem palomino fino o ciemnej skórce[2].

Charakterystyka

Odmiana jest plenna, odporna na suszę i rośnie bujnie[2]. Plenność utrudnia otrzymanie winogron o dobrej jakości.

Wina

Odmiana jest uprawiana przede wszystkim na masową skalę jako surowiec na niewyróżniające się wina o czerwonawym kolorze[2][4][8].

Rozpowszechnienie

Chile

Odmiana país, najdłużej uprawiana z chilijskich ustępowała w 2008 z 14 995 ha w kraju jedynie cabernet sauvignon[2]. Stanowi surowiec do produkcji prostych, masowych, często różowych win, choć niektórzy producenci oferują ciekawsze czerwone wina, produkowane z użyciem maceracji węglowej w stylu beaujolais[2][5]. Najpopularniejsza w południowych regionach winiarskich, jej zaletą jest duża odporność na brak wody[3][9]. Winogrodnicy odwracają się od país – jeszcze w 1985 uprawy sięgały aż 29 384 ha[10].

Argentyna

Criolla chica była wśród odmian uprawianych w początkach argentyńskiego winiarstwa i podstawową odmianą we wczesnej epoce komercyjnej produkcji w XIX wieku[11][12]. Później ustąpiła innym odmianom sprowadzonym przez imigrantów z Europy[12]. Wina przypominają chilijskie wina z país[8].

Hiszpania

Listan prieto jest już niespotykany w La Manchy i w ograniczonym zakresie jest uprawiany na Wyspach Kanaryjskich. W 2008 uprawy obejmowały 28 ha[2]. Tamtejsze wina z listán prieto mają prawo do apelacji Denominación de Origen, często pod synonimem moscatel negro[2]. Powszechnie mylony ze szczepem listan negro[2].

Stany Zjednoczone (Kalifornia)

Do około połowy XIX wieku była to najważniejsza odmiana w Kalifornii[2]. Areał upraw w regionie jest nadal zauważalny (265 ha w 2009), ale ze względu na brak nowych nasadzeń będzie się w naturalny sposób zmniejszał[2]. Odmiana jest najbardziej znana pod nazwą mission[2]. Większość winogron jest przetwarzana na wzmacniane wina deserowe[2].

Inne państwa

Nasadzenia listán prieto istnieją także w Meksyku (criolla była uprawiana już w XVI wieku[7]), Peru i w Maroku[2].

Synonimy

Prócz wcześniej wymienionych synonimów spotyka się następujące: almuneco, california, creole petite, el paso, forastero negro, listan violet, mission's grape, negra corriente, printanier rouge, uva del pais, uva pais[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Listan prieto w bazie danych Instytutu Hodowli Winorośli Geilweilerhof (ang.). [dostęp 2014-02-24].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 550-552. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.)
  3. ↑ a b Tom Stevenson: The Sotheby's Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005, s. 545-546. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.)
  4. ↑ a b Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998, s. 150. ISBN 978-1840380859. (ang.)
  5. ↑ a b Karen MacNeil: The Wine Bible. Nowy Jork: Workman Publishing, 2001, s. 836-844. ISBN 978-1-56305-434-1. (ang.)
  6. ↑ Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998, s. 136. ISBN 978-1840380859. (ang.)
  7. ↑ a b Anthony Rose: Ameryka Południowa. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 836. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.)
  8. ↑ a b Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998, s. 153. ISBN 978-1840380859. (ang.)
  9. ↑ Anthony Rose: Ameryka Południowa. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 846. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.)
  10. ↑ Jørgen Mønster Pedersen, Arne Ronold: Wina świata. Warszawa: Rosner i wspólnicy, 2003, s. 222. ISBN 83-89217-24-4. (pol.)
  11. ↑ Anthony Rose: Ameryka Południowa. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 840. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.)
  12. ↑ a b Jørgen Mønster Pedersen, Arne Ronold: Wina świata. Warszawa: Rosner i wspólnicy, 2003, s. 218. ISBN 83-89217-24-4. (pol.)

Media użyte na tej stronie

Listan Negro grapes in Tenerife.jpg
Autor: Pamela Heywood, Licencja: CC BY 2.0
The Spanish wine grape Listan Negro (a.k.a. Listan Prieto or Pais) growing in the Canary Islands