Literatura hebrajska

Tekst modlitwy Kol nidrej („Wszystkie przyrzeczenia”) – przykład hebrajskiej literatury religijnej

Literatura hebrajska – literatura żydowska w języku hebrajskim.

Historia

Narodziny literatury hebrajskiej wiążą się ze starożytnym Izraelem. Wtedy to, na przestrzeni kilku wieków, powstało – najpierw w formie przekazów ustnych, potem skodyfikowane – znaczące dzieło literatury starohebrajskiej, jakim jest Biblia hebrajska (w kręgu kultury chrześcijańskiej określana mianem Starego Testamentu).

W okresie diaspory Żydzi adaptowali na swój użytek języki narodowe społeczności, w których przebywali. Język hebrajski przestał się rozwijać w swojej formie potocznej, pisano w nim jedynie poezję liturgiczną, traktaty religijne itp. Dopiero w XIX wieku, m.in. dzięki działalności Eliezera ben Jehudy, nastąpiła rewernakularyzacja^[1] języka hebrajskiego. Pojawiły się pierwsze hebrajskojęzyczne gazety, zaczęły powstawać nowoczesne dzieła literackie. W XX wieku literatura hebrajska rozwijała się już głównie na terenie Palestyny, a po utworzeniu Państwa Izraela stała się niemal tożsama z literaturą izraelską.

Hebrajscy pisarze

Pierwsi nowożytni pisarze hebrajscy tworzyli również w języku jidysz. Byli to m.in.: Szolem Alejchem, Icchok Lejb Perec, Mendele Mojcher Sforim. Jednym z najważniejszych dzieł literatury żydowskiego oświecenia, czyli haskali, była Ahawat Cijon („Miłość Syjonu”) Abrahama Mapu. W pierwszych dekadach XX wieku szczególnie zaznaczyła się twórczość Chaima Nachmana Bialika, Saula Czernichowskiego, Achada Ha-Ama, Josefa Chaima Brennera, Michy Josefa Berdyczewskiego. Do wybitnych współczesnych twórców literatury hebrajskiej zaliczyć można m.in. Natana Altermana, Amosa Oza, Ephraima Kishona, Samuela Agnona (laureat literackiej nagrody Nobla w 1966), Aharona Appelfelda, Uriego Nissana Gnessina, Leę Goldberg, Rachel, Jorama Kaniuka, Hanocha Levina, Jehudę Amichaja.

Zbiory literatury hebrajskiej

Duży zbiór tekstów literatury hebrajskiej zgromadził internetowy Projekt ben Jehuda. Zbiór ten zawiera utwory literatury pięknej, eseje i artykuły, których publikacja nie jest ograniczona prawami autorskimi. W związku z powyższym, w ramach Projektu ben Jehuda nie publikuje się utworów najnowszych.

Zobacz też

• Język hebrajski
• Kultura Izraela

Przypisy