Litewskie odrodzenie narodowe

Litewskie odrodzenie narodowe – okres w kulturze i historii Litwy, zapoczątkowany w drugiej połowie XIX wieku. Będąc pod zaborem rosyjskim, litewskie elity zaczęły dążyć do odzyskania niepodległości przez Wielkie Księstwo Litewskie, odrzucając jednocześnie związek z Polską. Trend litewskiego odrodzenia narodowego w dużym stopniu przyczynił się do ustanowienia niepodległego i niezależnego państwa litewskiego po pierwszej wojnie światowej.

Znaczący aktywiści litewskiego odrodzenia narodowego to m.in. Jonas Basanavičius i Vincas Kudirka. Dużą rolę odgrywały czasopisma „Aušra” i „Varpas”. Popularyzowano zreformowany język litewski.

Na początku XIX wieku wśród części spolonizowanej litewskiej szlachty zaczęło wzrastać poczucie odrębności narodowej. Postacią skupiającą wokół siebie miłośników języka i folkloru litewskiego stał się bp Józef Giedroyć. Rozpoczęto prace nad stworzeniem podręczników gramatyki, historii i słowników. Represje zaborcze przeciwstawiały się jednak tym próbom. Ruch rozwinął się ponownie po 1883 roku, nabierając charakteru opozycyjnego wobec polskości. Zarzewiem sporu była też dominacja języka polskiego w liturgii. Wielu Polaków uznało te działania za „litwomanię” i separatyzm^[1].

Przypisy