Lobelia

Lobelia
Ilustracja
Morfologia (lobelia jeziorna)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

lobelia

Nazwa systematyczna
Lobelia L.
Sp. Pl. 929. 1753
Typ nomenklatoryczny

Lobelia dortmanna L.[3]

Lobelia deckenii
Lobelia przylądkowa
Lobelia rhynchopetalum

Lobelia, stroiczka (Lobelia L.) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje 414[4]–415[5] gatunków. Występują one głównie w klimacie tropikalnym i umiarkowanym ciepłym w południowej części Ameryki Północnej i w Ameryce Południowej oraz w Afryce Subsaharyjskiej. W klimacie umiarkowanym chłodnym rośnie niewiele gatunków – 20 we wschodniej części Ameryki Północnej, dwa w Europie i pojedyncze w Australii i na okolicznych wyspach[5][6]. W Polsce jedynym dziko rosnącym przedstawicielem rodzaju jest lobelia jeziorna L. dortmanna[7]. Rośliny te zasiedlają różne siedliska – łąki, zarośla, widne lasy, skaliste wybrzeża, jeziora, w górach występują powyżej górnej granicy lasu[6]. W dużej części są to rośliny mezo- i higrofilne, preferujące siedliska wilgotne i cieniste[8].

Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, w tym także w licznych odmianach ozdobnych, zwłaszcza: lobelia szkarłatna L. cardinalis, lobelia przylądkowa L. erinus, lobelia okazała L. × speciosa. Niektóre gatunki używane są w ziołolecznictwie (np. lobelia rozdęta L. inflata). L. tupa z Chile jest rośliną psychoaktywną i prawdopodobnie halucynogenną[5].

Morfologia

Lobelia siphilitica
Lobelia tupa
Lobelia oligophylla
Pokrój
Rośliny jednoroczne, byliny, od drobnych, płożących[9], do osiągających 2 m wysokości oraz krzewy o wysokości do 4 m[6]; o wyglądzie drzewiastym – z pniem nierozgałęzionym, grubym, zwieńczonym pióropuszem liści[8].
Liście
Skrętoległe[6].
Kwiaty
Dwuwargowe, 5 krotne. Kielich składa się z 5 działek[6]. Korona w dole rurkowata, wygięta, rozcięta u góry, zwieńczona wolnymi łatkami, z których dwie tworzą górną wargę, a trzy dolną[6][8]. Płatki w różnych barwach – niebieskie, fioletowe, czerwone, żółte lub białe[6]. Pręcików jest 5, ich pylniki zrastają się w rurkę wokół zgiętej szyjki słupka. Zalążnia dolna lub wpół dolna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami. Pojedyncza szyjka zwieńczona jest dwoma odgiętymi znamionami[6].
Owoce
Torebki pękające na szczycie[6].

Systematyka

Lobelia laxiflora
Lobelia inflata
Lobelia cardinalis
Synonimy[10]

Enchysia C. Presl, Haynaldia Kanitz, Isolobus A. DC., Laurentia Adans., Mezleria C. Presl, Neowimmeria O. Deg. & I. Deg., Parastranthus G. Don, Rapuntium Mill., Tupa G. Don

Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Lobelioideae[5]. Wiele rodzajów wyróżnianych tradycyjnie w tej podrodzinie jest zagnieżdżonych w obrębie Lobelia sensu lato[5].

Wykaz gatunków[4][11]
  • Lobelia aberdarica R.E.Fr. & T.C.E.Fr.
  • Lobelia acrochila (E.Wimm.) E.B.Knox
  • Lobelia acuminata Sw.
  • Lobelia acutidens Hook.f.
  • Lobelia adnexa E.Wimm.
  • Lobelia agrestis E.Wimm.
  • Lobelia aguana E.Wimm.
  • Lobelia alsinoides Lam.
  • Lobelia alticaulis Proctor
  • Lobelia amoena Michx.
  • Lobelia anatina E.Wimm.
  • Lobelia anceps L.f.
  • Lobelia andrewsii Lammers
  • Lobelia angulata G.Forst.
  • Lobelia appendiculata A.DC.
  • Lobelia aquaemontis E.Wimm.
  • Lobelia aquatica Cham.
  • Lobelia archboldiana (Merr. & L.M.Perry) Moeliono
  • Lobelia archeri N.G.Walsh
  • Lobelia ardisiandroidea Schltr.
  • Lobelia arnhemiaca E.Wimm.
  • Lobelia assurgens L.
  • Lobelia aurita (Brandegee) T.J.Ayers
  • Lobelia australiensis Lammers
  • Lobelia bambuseti R.E.Fr. & T.C.E.Fr.
  • Lobelia barkerae E.Wimm.
  • Lobelia barnsii Exell
  • Lobelia baumannii Engl.
  • Lobelia beaugleholei Albr.
  • Lobelia benthamii F.Muell.
  • Lobelia bequaertii De Wild.
  • Lobelia berlandieri A.DC.
  • Lobelia blanda E. Wimm.
  • Lobelia blantyrensis E.Wimm.
  • Lobelia boivinii Sond.
  • Lobelia boninensis Koidz.
  • Lobelia borneensis (Hemsl.) Moeliono
  • Lobelia boykinii Torr. & Gray ex A.DC.
  • Lobelia brachyantha Merr. & L.M.Perry
  • Lobelia brasiliensis A.O.S.Vieira & G.J.Sheph.
  • Lobelia brevifolia Nutt. ex A.DC.
  • Lobelia bridgesii Hook. & Arn.
  • Lobelia brigittalis E.H L.Krause
  • Lobelia burttii E.A.Bruce
  • Lobelia cacuminis Britton & P.Wilson
  • Lobelia caeciliae E.Wimm.
  • Lobelia caerulea Sims
  • Lobelia caledoniana C.D.Adams
  • Lobelia calochlamys (Donn.Sm.) Wilbur
  • Lobelia camporum Pohl
  • Lobelia canbyi A.Gray
  • Lobelia capillifolia (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia cardinalis L.lobelia szkarłatna, stroiczka szkarłatna
  • Lobelia carens Heenan
  • Lobelia caudata (Griseb.) Urb.
  • Lobelia chamaedryfolia (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia chamaepitys Lam.
  • Lobelia cheranganiensis Thulin
  • Lobelia chevalieri Danguy
  • Lobelia chinensis Lour.
  • Lobelia chireensis A.Rich.
  • Lobelia christii Urb.
  • Lobelia circaeoides (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia cirsiifolia Lam.
  • Lobelia clavata E.Wimm.
  • Lobelia cleistogamoides N.G.Walsh & Albr.
  • Lobelia cliffortiana L.
  • Lobelia cobaltica S.Moore
  • Lobelia cochleariifolia Diels
  • Lobelia collina Kunth
  • Lobelia columnaris Hook.f.
  • Lobelia comosa L.
  • Lobelia comptonii E.Wimm.
  • Lobelia concolor R.Br.
  • Lobelia conferta Merr. & L.M.Perry
  • Lobelia conglobata Lam.
  • Lobelia cordifolia Hook. & Arn.
  • Lobelia corniculata Thulin
  • Lobelia coronopifolia L.
  • Lobelia cubana Urb.
  • Lobelia cuneifolia Link & Otto
  • Lobelia cyanea E.Wimm.
  • Lobelia cymbalarioides Engl.
  • Lobelia cyphioides Harv.
  • Lobelia darlingensis (E.Wimm.) Albr.
  • Lobelia dasyphylla E.Wimm.
  • Lobelia davidii Franch.
  • Lobelia deckenii (Asch.) Hemsl.
  • Lobelia decurrens Cav.
  • Lobelia decurrentifolia (Kuntze) K.Schum.
  • Lobelia deleiensis C.E.C.Fisch.
  • Lobelia dentata Cav.
  • Lobelia diastateoides McVaugh
  • Lobelia diazlunae Rzed. & Calderón
  • Lobelia dichroma Schltr.
  • Lobelia dielsiana E.Wimm.
  • Lobelia digitalifolia (Griseb.) Urb.
  • Lobelia dioica R.Br.
  • Lobelia dissecta M.B.Moss
  • Lobelia divaricata Hook. & Arn.
  • Lobelia djurensis Engl. & Diels
  • Lobelia dodiana E.Wimm.
  • Lobelia donanensis P.Royen
  • Lobelia dortmanna L.lobelia jeziorna, stroiczka jeziorna
  • Lobelia dregeana (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia dressleri Wilbur
  • Lobelia dunbariae Rock
  • Lobelia duriprati T.C.E.Fr.
  • Lobelia ehrenbergii Vatke
  • Lobelia elongata Small
  • Lobelia endlichii (E.Wimm.) T.J.Ayers
  • Lobelia erectiuscula H.Hara
  • Lobelia erinus L.lobelia przylądkowa, stroiczka przylądkowa
  • Lobelia erlangeriana Engl.
  • Lobelia eryliae C.E.C.Fisch.
  • Lobelia eurypoda E.Wimm.
  • Lobelia exaltata Pohl
  • Lobelia excelsa Bonpl.
  • Lobelia exilis Hochst. ex A.Rich.
  • Lobelia fangiana (E.Wimm.) S.Y.Hu
  • Lobelia fastigiata Kunth
  • Lobelia fatiscens Heenan
  • Lobelia fawcettii Urb.
  • Lobelia feayana A.Gray
  • Lobelia fenestralis Cav.
  • Lobelia fervens Thunb.
  • Lobelia filicaulis (C.Presl) Schönland
  • Lobelia filiformis Lam.
  • Lobelia filipes E.Wimm.
  • Lobelia fissiflora N.G.Walsh
  • Lobelia fistulosa Vell.
  • Lobelia flaccida (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia flaccidifolia Small
  • Lobelia flexicaulis Rzed. & Calderón
  • Lobelia flexuosa (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia floridana Chapm.
  • Lobelia foliiformis T.J.Zhang & D.Y.Hong
  • Lobelia fugax Heenan, Courtney & P.N.Johnson
  • Lobelia galpinii Schltr.
  • Lobelia gattingeri A.Gray
  • Lobelia gaudichaudii A.DC.
  • Lobelia gelida F.Muell.
  • Lobelia georgiana McVaugh
  • Lobelia ghiesbreghtii Decne.
  • Lobelia gibbosa Labill.
  • Lobelia giberroa Hemsl.
  • Lobelia gilgii Engl.
  • Lobelia gilletii De Wild.
  • Lobelia glaberrima Heenan
  • Lobelia gladiaria McVaugh
  • Lobelia glandulosa Walter
  • Lobelia glaucescens E.Wimm.
  • Lobelia glazioviana Zahlbr.
  • Lobelia gloria-montis Rock
  • Lobelia goetzei Diels
  • Lobelia goldmanii (Fernald) T.J.Ayers
  • Lobelia gouldii W.Fitzg.
  • Lobelia gracillima Welw. ex Hiern
  • Lobelia grandifolia Britton
  • Lobelia graniticola E.Wimm.
  • Lobelia grayana E.Wimm.
  • Lobelia gregoriana Baker f.
  • Lobelia gruina Cav.
  • Lobelia guatemalensis (B.L.Rob. ex Donn.Sm.) Wilbur
  • Lobelia guerrerensis Eakes & Lammers
  • Lobelia gypsophila T.J.Ayers
  • Lobelia hainanensis E.Wimm.
  • Lobelia harrisii Urb.
  • Lobelia hartlaubii Buchenau
  • Lobelia hartwegii Benth. ex A.DC
  • Lobelia hassleri Zahlbr.
  • Lobelia hederacea Cham.
  • Lobelia henodon E.Wimm.
  • Lobelia henricksonii M.C.Johnst.
  • Lobelia hereroensis Schinz
  • Lobelia heteroclita McVaugh
  • Lobelia heterophylla Labill.
  • Lobelia heyneana Schult.
  • Lobelia hilaireana (Kanitz) E.Wimm.
  • Lobelia hillebrandii Rock
  • Lobelia hintoniorum B.L.Turner
  • Lobelia hirtipes E.Wimm.
  • Lobelia holotricha E.Wimm.
  • Lobelia holstii Engl.
  • Lobelia homophylla E.Wimm.
  • Lobelia horombensis E.Wimm.
  • Lobelia hotteana Judd & Skean
  • Lobelia humifusa Phillipson
  • Lobelia humistrata F.Muell. ex Benth.
  • Lobelia humpatensis E.Wimm.
  • Lobelia hypnodes E.Wimm. ex McVaugh
  • Lobelia hypoleuca Hillebr.
  • Lobelia hypsibata E.Wimm.
  • Lobelia illota McVaugh
  • Lobelia imberbis (Griseb.) Urb.
  • Lobelia imperialis E.Wimm.
  • Lobelia inconspicua A.Rich.
  • Lobelia inflata L.lobelia rozdęta, stroiczka rozdęta
  • Lobelia innominata Rendle
  • Lobelia intercedens (E.Wimm.) Thulin
  • Lobelia irasuensis Planch. & Oerst.
  • Lobelia irrigua R.Br.
  • Lobelia iteophylla C.Y.Wu
  • Lobelia jaliscensis McVaugh
  • Lobelia jasionoides (A.DC.) E.Wimm.
  • Lobelia kalmii L.
  • Lobelia kalobaensis E.Wimm. ex Thulin
  • Lobelia kirkii R.E.Fr.
  • Lobelia knoblochii T.J.Ayers
  • Lobelia koolauensis (Hosaka & Fosberg) Lammers
  • Lobelia kraussii Graham
  • Lobelia kundelungensis Thulin
  • Lobelia langeana Dusén
  • Lobelia lasiocalycina E.Wimm.
  • Lobelia laurentioides Schltr.
  • Lobelia laxa MacOwan
  • Lobelia laxiflora Kunth
  • Lobelia leichhardii E.Wimm.
  • Lobelia lepida E.Wimm.
  • Lobelia leschenaultiana (C.Presl) Skottsb.
  • Lobelia leucotos Albr.
  • Lobelia limosa (Adamson) E.Wimm.
  • Lobelia linarioides (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia lindblomii Mildbr.
  • Lobelia linearis Thunb.
  • Lobelia lingulata E.Wimm.
  • Lobelia lisowskii Thulin
  • Lobelia lithophila Senterre & Cast.-Campos
  • Lobelia livingstoniana R.E.Fr.
  • Lobelia lobata E.Wimm.
  • Lobelia longicaulis Brandegee
  • Lobelia longipedicellata C.E.C.Fisch.
  • Lobelia longisepala Engl.
  • Lobelia loochooensis Koidz.
  • Lobelia lucayana Britton & Millsp.
  • Lobelia lukwangulensis Engl.
  • Lobelia luruniensis E.Wimm.
  • Lobelia luzoniensis (Pers.) Merr.
  • Lobelia macdonaldii B.L.Turner
  • Lobelia macraeana E.Wimm.
  • Lobelia macrocentron (Benth.) T.J.Ayers
  • Lobelia macrodon (Hook.f.) Lammers
  • Lobelia malowensis E.Wimm.
  • Lobelia margarita E.Wimm.
  • Lobelia martagon (Griseb.) Hitchc.
  • Lobelia mcvaughii T.J.Ayers
  • Lobelia melliana E.Wimm.
  • Lobelia membranacea R.Br.
  • Lobelia mexicana E.Wimm.
  • Lobelia mezlerioides E.Wimm.
  • Lobelia mildbraedii Engl.
  • Lobelia minutula Engl.
  • Lobelia modesta Wedd.
  • Lobelia molleri Henriq.
  • Lobelia monostachya (Rock) Lammers
  • Lobelia montana Reinw. ex Blume
  • Lobelia morogoroensis E.B.Knox & Pócs
  • Lobelia muscoides Cham.
  • Lobelia nana Kunth
  • Lobelia neglecta Schult.
  • Lobelia neumannii T.C.E.Fr.
  • Lobelia nicotianifolia Roth ex Schult.
  • Lobelia niihauensis H.St.John
  • Lobelia nubicola McVaugh
  • Lobelia nubigena J.Anthony
  • Lobelia nugax E.Wimm.
  • Lobelia nummularia Lam.
  • Lobelia nummularioides Cham.
  • Lobelia nuttallii Schult.
  • Lobelia oahuensis Rock
  • Lobelia obconica E.Wimm.
  • Lobelia occidentalis McVaugh & Huft
  • Lobelia oligophylla (Wedd.) Lammers
  • Lobelia oreas E.Wimm.
  • Lobelia organensis Gardner
  • Lobelia orientalis Rzed. & Calderón
  • Lobelia origenes Lammers
  • Lobelia ovina E.Wimm.
  • Lobelia oxyphylla Urb.
  • Lobelia paludigena Thulin
  • Lobelia paludosa Nutt.
  • Lobelia paranaensis R.Braga
  • Lobelia parva Badré & Cadet
  • Lobelia parvidentata L.O.Williams
  • Lobelia parvisepala E.Wimm.
  • Lobelia patula L.f.
  • Lobelia pedunculata R.Br.
  • Lobelia pentheri E.Wimm.
  • Lobelia perpusilla Hook.f.
  • Lobelia perrieri E.Wimm.
  • Lobelia persicifolia Lam.
  • Lobelia petiolata Hauman
  • Lobelia philippinensis Skottsb.
  • Lobelia physaloides A.Cunn.
  • Lobelia pinifolia L.
  • Lobelia platycalyx (F.Muell.) F.Muell.
  • Lobelia pleotricha Diels
  • Lobelia poetica E.Wimm.
  • Lobelia polyphylla Hook. & Arn.
  • Lobelia porphyrea Rzed. & Calderón
  • Lobelia portoricensis (Vatke) Urb.
  • Lobelia pratiana Gaudich. ex Lammers
  • Lobelia pratioides Benth.
  • Lobelia preslii A.DC.
  • Lobelia pringlei S.Watson
  • Lobelia proctorii Argent & P.Wilkie
  • Lobelia psilostoma E.Wimm.
  • Lobelia pteropoda (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia puberula Michx.
  • Lobelia pubescens Aiton
  • Lobelia pulchella Vatke
  • Lobelia purpurascens R.Br.
  • Lobelia purpusii Brandegee
  • Lobelia quadrangularis R.Br.
  • Lobelia quadrisepala (R.D.Good) E.Wimm.
  • Lobelia quarreana E.Wimm.
  • Lobelia rarifolia E.Wimm.
  • Lobelia reinekeana E.Wimm.
  • Lobelia remyi Rock
  • Lobelia reniformis Cham.
  • Lobelia reverchonii B.L.Turner
  • Lobelia rhombifolia de Vriese
  • Lobelia rhynchopetalum Hemsl.
  • Lobelia rhytidosperma Benth.
  • Lobelia ritabeaniana E.B.Knox
  • Lobelia rivalis E.Wimm.
  • Lobelia robusta Graham
  • Lobelia rotundifolia Juss. ex A.DC.
  • Lobelia roughii Hook.f.
  • Lobelia rubescens De Wild.
  • Lobelia salicina Lam.
  • Lobelia sancta Thulin
  • Lobelia santa-luciae Rendle
  • Lobelia santos-limae Brade
  • Lobelia sapinii De Wild.
  • Lobelia sartorii Vatke
  • Lobelia scaevolifolia Roxb.
  • Lobelia scebelii Chiov.
  • Lobelia schimperi Hochst. ex A.Rich.
  • Lobelia scrobiculata E.Wimm.
  • Lobelia seguinii H.Lév. & Vaniot
  • Lobelia serpens Lam.
  • Lobelia sessilifolia Lamb.lobelia bezogonkowa, stroiczka bezogonkowa
  • Lobelia setacea Thunb.
  • Lobelia shaferi Urb.
  • Lobelia simplicicaulis R.Br.
  • Lobelia simulans N.G.Walsh
  • Lobelia sinaloae Sprague
  • Lobelia siphilitica L.lobelia wielka, stroiczka wielka
  • Lobelia solaris E.Wimm.
  • Lobelia sonderiana (Kuntze) Lammers
  • Lobelia spathopetala Diels
  • Lobelia spicata Lam.
  • Lobelia standleyi McVaugh
  • Lobelia stellfeldii R.Braga
  • Lobelia stenocarpa E.Wimm.
  • Lobelia stenodonta (Fernald) McVaugh
  • Lobelia stenophylla Benth.
  • Lobelia stenosiphon (Adamson) E.Wimm.
  • Lobelia stolonifera Donn.Sm.
  • Lobelia stricklandiae Gilliland
  • Lobelia stricta Sw.
  • Lobelia stuhlmannii Schweinf. ex Stuhlmann
  • Lobelia sublibera S.Watson
  • Lobelia subnuda Benth.
  • Lobelia subpubera Wedd.
  • Lobelia sulawesiensis Lammers
  • Lobelia sumatrana Merr.
  • Lobelia surrepens Hook.f.
  • Lobelia sutherlandii E.Wimm.
  • Lobelia taliensis Diels
  • Lobelia tarsophora Seaton ex Greenm.
  • Lobelia tatea (E.Wimm.) E.Wimm.
  • Lobelia telekii Schweinf.
  • Lobelia telephioides (C.Presl) A.DC.
  • Lobelia tenera Kunth
  • Lobelia tenuior R.Br.
  • Lobelia terminalis C.B.Clarke
  • Lobelia thapsoidea Schott ex Pohl
  • Lobelia thermalis Thunb.
  • Lobelia thuliniana E.B.Knox
  • Lobelia tomentosa L.f.
  • Lobelia trigonocaulis F.Muell.
  • Lobelia tripartita Thulin
  • Lobelia trullifolia Hemsl.
  • Lobelia tupa L.
  • Lobelia udzungwensis Thulin
  • Lobelia uliginosa E.Wimm.
  • Lobelia umbellifera McVaugh
  • Lobelia urens L.
  • Lobelia vagans Balf.f.
  • Lobelia valida L.Bolus
  • Lobelia vanreenensis (Kuntze) K.Schum.
  • Lobelia victoriensis P.Royen
  • Lobelia villaregalis T.J.Ayers
  • Lobelia villosa (Rock) H.St.John & Hosaka
  • Lobelia viridiflora McVaugh
  • Lobelia vivaldii Lammers & Proctor
  • Lobelia volcanica T.J.Ayers
  • Lobelia wahiawa Lammers
  • Lobelia welwitschii Engl. & Diels
  • Lobelia wilmsiana Diels
  • Lobelia winifrediae Diels
  • Lobelia wollastonii Baker f.
  • Lobelia xalapensis Kunth
  • Lobelia xongorolana E.Wimm.
  • Lobelia yucatana E.Wimm.
  • Lobelia yuccoides Hillebr.
  • Lobelia zelayensis Wilbur
  • Lobelia zeylanica L.
  • Lobelia zwartkopensis E.Wimm.
  • Lobelia × kauaiensis (A.Gray) A.Heller
  • Lobelia × rogersii Bowden
  • Lobelia × speciosa Sweetlobelia okazała, stroiczka okazała

Zastosowanie

Liczne gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Ich walorami są ładne kwiaty i ulistnienie. W zależności od gatunku uprawiane są jako rośliny rabatowe i obwódkowe w ogrodach, jako rośliny doniczkowe w wiszących lub stojących pojemnikach. Niektóre gatunki nadają się do obsadzania oczek wodnych[9]. Do częściej uprawianych należą: lobelia szkarłatna L. cardinalis, lobelia przylądkowa L. erinus, lobelia okazała L. × speciosa. Niektóre gatunki używane są w ziołolecznictwie (np. lobelia rozdęta L. inflata). L. tupa z Chile jest rośliną psychoaktywną i prawdopodobnie halucynogenną[5].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
  4. a b Lobelia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-24].
  5. a b c d e f David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 535. ISBN 978-1-107-11502-6.
  6. a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 333. ISBN 0-333-74890-5.
  7. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 110, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. a b c Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 303-304. ISBN 83-7079-779-2.
  9. a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  10. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
  11. Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 118. ISBN 978-83-925110-5-2.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Lobelia inflata 002.JPG
Autor: H. Zell, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lobelia inflata, Campanulaceae, Indian Tobacco, inflorescence. The whole, fresh, blooming plant is used in homeopathy as remedy: Lobelia inflata (Lob.)
Lobelia 02.jpg
Autor: Bernt Fransson, Licencja: CC BY-SA 4.0
Blå lobelia
Simien Mtns (6175141520).jpg
Autor: Rod Waddington from Kergunyah, Australia, Licencja: CC BY-SA 2.0
Giant Lobelia, Simien Mts. They grow at 3600m at Chenek and up to 4m tall.
Lobelia siphilitica kz4.jpg
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lobelia siphilitica at the New York Botanical Garden
Lobelia cardinalis kz3.jpg
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lobelia cardinalis at the New York Botanical Garden
Lobelia laxiflora, the Looseflower Lobelia. (9355187756).jpg
Autor: Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada, Licencja: CC BY 2.0

Native from Mexico to Colombia, under names such as Caragallos. Photo from Volcan Masaya, Nicaragua.

In context at www.dixpix.ca/meso_america/Flora/camp_borage/index.html
58 Lobelia dortmanna.jpg
Original Description
Notblomster, Lobelia dortmanna L.