Lobelia jeziorna

Lobelia jeziorna
	; Lobelia jeziorna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	astrowe
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	lobelia
Gatunek	lobelia jeziorna
	Nazwa systematyczna
	Lobelia dortmanna L.; Sp. pl. 2:929. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Lobelia jeziorna (Lobelia dortmanna), zwana też stroiczką wodną lub jeziorną – gatunek roślin z rodziny dzwonkowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Roślina jest reliktem borealno-atlantyckim. Zasięg obejmuje obszary Ameryki Północnej, w Europie występuje głównie w południowej części Półwyspu Skandynawskiego, znacznie rzadziej w Wielkiej Brytanii, we Francji, Belgii, Niemczech. W Polsce występuje wyłącznie na Pomorzu Środkowym i Zachodnim, w okolicach największej koncentracji jezior lobeliowych. Przez Polskę przebiega południowa granica zasięgu gatunku w Europie.

Morfologia

Kwiat i pąk

Liście

Pokrój: Bylina wodna, zimozielona, kłączowa i mikoryzowa. Rośnie przy brzegu, na głębokości 10-30 cm. Na głębszych stanowiskach nie zakwita.
Pęd: Prosta, wzniesiona o wysokości od 20 do 70 cm. Z kwiatami wyrasta ponad poziom wody. U nasady z podwodną rozetą liści.
Liście: Równowąskie zebrane w rozetę, osiągają długość do kilku cm i szerokość do 5 mm, grubawe, na szczycie tępo zaokrąglone, odgięte w tył, z dwoma kanałami powietrznymi w środku. Liście zanurzonej części łodygi nieliczne, drobne, łuskowate.
Kwiaty: Obupłciowe, białe lub bladoniebieskie, dzwoneczkowate, zwisające, zebrane w luźny kwiatostan groniasty, osadzone pojedynczo w kątach łuskowatych przysadek, na szypułkach do długości 2 cm. Korona zróżnicowana ma szypułkę do 8 mm i 5 nierównych łatek. Działki kielicha drobne, trójkątne, wzniesione, o długości do 2 mm. Pręciki zrośnięte w rurkę. Słupek o dwułatkowym znamieniu. Kwiaty nadwodne są otwarte, zapylane przez owady. Kwiaty podwodne klejstogamiczne, zamknięte podczas kwitnienia i wówczas następuje samozapylenie. Rozmnóżki rozwijają się jesienią. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Owoc: Torebka o długości ok. 2 cm, pękająca do góry dwiema klapami.
Korzenie: Wyrastające z kłącza.

Biologia i ekologia

Łan lobelii jeziornej w wodach Jeziora Wielkie Gacno (Park Narodowy Bory Tucholskie)

Roślina semelparyczna, światłolubna, rosnąca w wodzie. Występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach, z małą zawartością związków mineralnych oraz zawartością wapnia nie przekraczającą 20 mg/l). Występuje w jeziorach oligotroficznych razem z poryblinem jeziornym. Gatunek charakterystyczny związku Lobelion dortmannae i zespołu Lobelietum dortmannae^[3].

Roślina trująca: Zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę.

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[4]: V (narażony na wyginięcie); 2016: EN (zagrożony)^[5].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin^[6]: EN (endangered, zagrożony).

Zagrożenie dla rośliny stanowią zanieczyszczenia jezior i glony zarastające ich naturalne stanowiska w zbiornikach wodnych.

Przypisy

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ Lobelia dortmanna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[iucn-2] Lobelia dortmanna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[3] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[4] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[5] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[6] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne