Lockheed Hudson

Lockheed Hudson Mk I
Ilustracja
Lockheed Hudson Mk I z 224 Dywizjonu RAF
Dane podstawowe
Państwo

 Stany Zjednoczone

Producent

Lockheed Corporation

Typ

lekki samolot bombowy i morski samolot patrolowy

Konstrukcja

całkowicie metalowy średniopłat z podwójnym usterzeniem, podwozie chowane

Załoga

6

Historia
Lata produkcji

1938–1943

Liczba egzemplarzy

2941

Dane techniczne
Napęd

2 x Wright R-1820-G102A

Moc

1100 KM (820 kW)

Wymiary
Rozpiętość

19,96 m

Długość

13,51 m

Wysokość

3,62 m

Powierzchnia nośna

51,2 m²

Masa
Własna

5400 kg

Użyteczna

7930 kg

Startowa

8390 kg

Osiągi
Prędkość maks.

397 km/h

Prędkość wznoszenia

6,2 m/s

Pułap

7470 m

Zasięg

3150 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
4× km 7,7 mm, bomby o masie do 340 kg
Użytkownicy
siły powietrzne: Royal Air Force, Royal Canadian Air Force, Royal Australian Air Force, United States Army Air Forces, Royal New Zealand Air Force, Força Aérea Brasileira, Chińskie Siły Powietrzne, Irish Air Corps, Siły Powietrzne Izraela, Koninklijke Luchtmacht, Força Aérea Portuguesa
cywilni: East-West Airlines (Australia), BWIA West Indies Airways, British Overseas Airways Corporation
Rzuty
Rzuty samolotu

Lockheed Hudson – lekki samolot bombowy i morski samolot patrolowy zaprojektowany w zakładach Lockheed Corporation, wykorzystywany podczas II wojny światowej.

Samolot został zaprojektowany krótko przed wybuchem wojny w wytwórni lotniczej Lockheed Aircraft Corporation na zamówienie Royal Air Force. Głównym odbiorcą samolotów było lotnictwo obrony wybrzeża (RAF Coastal Command), ale wykorzystywano je również w roli samolotów transportowych i treningowych oraz do zadań specjalnych (przerzut agentów do okupowanej Francji), a nawet myśliwskich. Kolejnymi użytkownikami były dywizjony zwalczania okrętów podwodnych Royal Canadian Air Force i lotnictwa innych państw.

Historia

Geneza

Lockheed L-14 Super Electra na którego podstawie powstał Hudson

W 1938 strona brytyjska poszukiwała amerykańskiego morskiego samolotu patrolowego, który wzmocniłby flotę używanych dotychczas rodzimej produkcji Avro Ansonów. 10 grudnia 1938 Lockheed zaprezentował zmodyfikowaną wersję pasażerskiego o nazwie Lockheed L-14 Super Electra, która szybko weszła do produkcji pod oznaczeniem Hudson Mk I. Dostawy do Wielkiej Brytanii rozpoczęły się w lutym 1939, w maju przezbrojono w nie 224 Dywizjon RAF z bazy Leuchars w Szkocji.

Dostarczono 350 egzemplarzy wersji Mk I i dwadzieścia Mk II, które uzbrojone były w dwa karabiny maszynowe Browning w nosie maszyny oraz dwa w grzbietowej wieżyczce Boulton Paul Type C. Hudson Mk III odznaczał się wzmocnionym uzbrojeniem oraz mocniejszymi silnikami (wyprodukowano 428 egzemplarzy).

Wersje Mk V i Mk VI (odpowiednio 309 i 450 wyprodukowanych i dostarczonych samolotów) były napędzane silnikami Pratt & Whitney Twin Wasp. RAF otrzymał również 380 samolotów Mk IIIA i 30 Mk IV w ramach programu Lend-Lease.

Użycie bojowe

Chociaż zdetronizowane później przez cięższe bombowce, samoloty tego typu odniosły wiele znaczących sukcesów w pierwszej połowie wojny.

8 października 1939 Hudson zniszczył niemiecki samolot – było to pierwsze w czasie II wojny światowej zestrzelenie samolotu RAF startującego z bazy Wielkiej Brytanii[1] oraz pierwsze przez samolot amerykańskiej produkcji[2].

1 marca 1942 PBO-1 należący do United States Navy stał się pierwszym amerykańskim samolotem, który zatopił niemiecki okręt podwodny („U-656”), na południe od Nowej Fundlandii)[3], natomiast 31 lipca 1942 Hudson Royal Canadian Air Force zatopił „U-754[4].

27 sierpnia 1941 Hudson z 269 Dywizjonu RAF zaatakował i uszkodził niemiecki okręt podwodny „U-570”. Załoga niemogącego zanurzyć się U-Boota poddała się latającemu nad nim Hudsonowi - był to pierwszy okręt podwodny nieprzyjaciela zdobyty przez RAF[5].

13 sierpnia 1940 Hudson należący do Royal Australian Air Force rozbił się niedaleko stolicy kraju, Canberry. W wyniku katastrofy zginęła załoga i trzech członków australijskiego rządu. Lotnictwo australijskie zaczęło wykorzystywać bojowo Hudsony w 1941. Użytkownikiem samolotów tego typu były również Royal New Zealand Air Force. Lotnictwa: australijskie, nowozelandzkie i US Navy wykorzystywały Hudsony jako samoloty patrolowe podczas wojny na Pacyfiku.

Służyły one również w dywizjonach do zadań specjalnych RAF-u: 161 (Europa) i 357 (Birma).

Wyprodukowano 2584 samoloty tego typu. Wycofywanie ich ze służby liniowej rozpoczęło się w 1944.

Wersje samolotu

Zamówienia brytyjskie

Hudson Mk I

Hudson Mk I Dywizjonu 206 RAF

Pierwsza seria produkcyjna, oznaczenie fabryczne B14L, zamówiona przez British Purchasing Commision, początkowo w liczbie 200 egzemplarzy, następnie powiększona o 150 samolotów[6]. W tej wersji napęd stanowiły silniki Wright GR-1820-G102 o mocy 1100 KM przy starcie i 900 KM na wysokości 6700 stóp (2050 m)[6]. Uzbrojenie stanowiły dwa nieruchome karabiny maszynowe 7,7 mm w przedniej części kadłuba i grzbietowa wieżyczka Boulton Paul Type C (instalowanej już w Wielkiej Brytanii)[6] oraz do 1400 funtów (635 kg bomb lub bomb głębinowych)[6].

50 samolotów wyprodukowanych z silnikami Pratt & Whitney Twin Wasp SC3-G, oznaczenie fabryczne Model B14S, zostało dostarczone dla RAAF gdzie były początkowo znane także jako Hudson Mk I, ale w późniejszym czasie ich oznaczenie zmieniono na Mk IV[6].

Hudson Mk II

20 samolotów, oznaczenie producenta 414, różniących się od Mk I śmigłami o stałych obrotach i wzmocnionym kadłubem[7]. Jeden z samolotów używany był przez linie lotnicze BOAC[7], jeden używany był przez RCAF[7]. W służbie RAAF model znany był początkowo jako Mk III, w późniejszym czasie oznaczenie zmieniona na Mk IV[7].

Hudson Mk III

428 samolotów z kadłubem wersji Mk II i silnikami o większej mocy - GR-1820-G205A (1200 KM przy starcie, 1050 na wysokości 6700 stóp)[7]. Uzbrojenie obronne zostało wzmocnione o trzy pojedyncze karabiny maszynowe 7,7 (dolne i boczne stanowiska strzeleckie)[7]. Niektóre z samolotów zostały zmodyfikowane poprzez dodanie dodatkowych zbiorników z paliwem i otrzymały oznaczenie Mk II (LR) (Long Range - dalekiego zasięgu), pozostałe, niezmodyfikowane samoloty z tej serii otrzymały wówczas oznaczenie Mk III (SR) (Short Range - krótkiego zasięgu)[7]. Model używany był RAF, RCAF, RZNAF i linie lotnicze BOAC[7].

Hudson Mk IIIA

Samoloty z programu Lend-Lease zamówione jako A-29-LO (zobacz poniżej)[7].

Hudson Mk IV

Hudson Mk IV w służbie RAAF

Oznaczenie dla samolotów Mk I i II używanych przez RAAF[8].

Hudson Mk IVA

Samoloty z programu Lend-Lease dla RAAF zamówione A-28-LO (zobacz poniżej)[8].

Hudson Mk V

Kadłub i uzbrojenie obronne wersji Mk III z silnikami Twin Wasp S3C-4G (1200 KM przy starcie, 1100 KM na wysokości 780 m) [8]. Pierwsze 202 samoloty miały oryginalny system paliwowy i były oznaczone jako Mk V (SR), 207 następnych z powiększonymi zbiornikami znane były jako Mk V (LR)[8]. Wersja używana była przez RAF, RCAF, RNZAF i linie lotnicze BOAC[8]. Kilka egzemplarzy RAF-U zostało przekazane jednostkom AAF stacjonującym w Wielkiej Brytanii[8].

Hudson Mk VI

Samoloty z programy Lend-Lease zamówione jako A-28A-LO (zobacz poniżej)[8].

Hudson C.VI

Wersja transportowa A-28A-LO (zobacz poniżej).

Lend - Lease

Po podpisaniu 11 marca 1941 przez prezydenta Roosevelta ustawy Lend-Lease, wcześniejsze brytyjskie kontrakty na Hudsony zostały przejęte przez amerykański Department of Army i 1302 samoloty tego typu zostały wyprodukowane z amerykańskimi oznaczeniami i numerami seryjnymi[8].

A-28-LO

52 samoloty z silnikami Pratt & Whitney R-1830-45 zbudowane dla RAAF (amerykańskie numery seryjne 41-23171/23222, australijskie - A16-101/152)[8].

A-28A-LO

Wersja Hudson Mk V z silnikami Pratt & Whitney R-1830-67 zbudowana dla sił powietrznych państw Wspólnoty Narodów[8]. Z 450 samolotów, 410 zostało przekazanych dla RAF (z czego trzy ostatnie dostarczono AAF, a jeden dla Aviação Naval Portuguesa), 36 dla RCAF[8] i 4 dla RNZAF)[9]. Niektóre z maszyn RAF po usunięciu uzbrojenia były używana jako samoloty transportowe z oznaczeniem Hudson C.VI[9].

A-29-LO

Należący do US Navy PBO-1 na lotnisku na Nowej Fundlandii w 1942 roku

Wersja z silnikami Wright R-1820-87[9]. Konstrukcyjnie były identyczne do Hudsonów Mk III (LR), w służbie państw Commonwealthu znane były jako Mk IIIA[9]. Z 616 zamówionych samolotów, 20 otrzymała US Navy jako PBO-1, 32 otrzymał RAF, 133 dostarczono RCAF, 41 otrzymał RAAF, 14 dostarczono RNZAF, 23 otrzymały chińskie siły powietrzne, 153 otrzymał AAF, 24 zostały przebudowane jako A-29B-LO[9].

A-29A-LO

Wersja transportowa identyczna do A-29-LO z wyjątkiem wnętrza kadłuba przystosowanego do przewozu żołnierzy[9]. Dla RAF-u zbudowano 289 maszyn[9], RAAF otrzymał 65 samolotów, RNZAF przekazano 23 samoloty, RCAF - cztery, a chińskie siły powietrzne otrzymały trzy maszyny tego typu[2].

A-29B-LO

24 samoloty z serii A-29-LO zatrzymane przez AAF i używane aerofotografii[2].

Zamówienia AAF

8 maja 1942 AAF zamówił u Lockheeda 300 samolotów do szkolenia zaawansowanego (AT - Advanced Trainer)[2]. 83 samoloty używane były do szkolenia nawigatorów, pozostałe były używane do szkolenia strzelców pokładowych[2].

AT-18-LO

Wersja z silnikami Wright R-1820-82 o mocy 1200 KM i wieżyczką Martin 250 CE z dwoma karabinami maszynowymi 12,7 mm[2].

AT-18A-LO

Nieuzbrojona wersja AT-18 używana do szkolenia nawigacyjnego z miejscem dla pilota, instruktora i trzech uczniów[2].

Dane techniczne i osiągi

Hudson Mk I[10]Hudson Mk III[11]Hudson Mk IIIA[a][11]Hudson Mk IVA[b][11]Hudson Mk VI[11]
Rozpiętość skrzydeł (m)19,96
Długość (m)13,51
Wysokość (m)3,61
Powierzchnia skrzydeł (m²)51,19
SilnikiWright R-1820-G102AWright R-1820-G205AWright R-1820-87P & W R-1830-45P & W R-1830-67
Moc startowa (KM)11001200120010501200
Moc na pułapie (KM/m)900/2042900/46331000/43281000/3505-
Masa własna (kg)52755985581758105958
Masa startowa (kg)79388391929883918391
Obciążenie powierzchni (kg/m²)155163181164164
Prędkość maks. (km/h na wysokości m)396/1980410/5800407/4570418/3800420/?
Prędkość przel. (km/h)273358329331360
Prędkość wznoszenia (m/min)664/1675/13050/6,53050/7,8658/1
Pułap operacyjny (m)76207470808079258230
Zasięg (km)31553475450029003480

Zachowane egzemplarze

Hudson w RNZAF Museum Wigram

Uwagi

  1. Zbliżony PBO-1 używany przez USN, z silnikami R-1820-40 miał prędkość maksymalną 421 km/h na 4665 metrach, pułap operacyjny 7990 metrów i zasięg 2820 kilometrów.
  2. Budowane dla AAF AT-18 i AT-18A miały masę startową 8755 i 10140 kg i prędkość maksymalną 438 i 426 km/h.

Przypisy

  1. R. W. Clarke: British Aircraft Armament. s. 72.
  2. a b c d e f g R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 153.
  3. G. Swanborough: United States Navy Aircraft Since 1911. s. 505.
  4. W. Douglas: The Creation of a National Air Force. s. 520.
  5. R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 154.
  6. a b c d e R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 149.
  7. a b c d e f g h i R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 150.
  8. a b c d e f g h i j k R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 151.
  9. a b c d e f g R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 152.
  10. R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. s. 160.
  11. a b c d C. Shores: Lockheed Hudson Mks I to VI. s. 174.

Bibliografia

  • R. W. Clarke: British Aircraft Armament, Volume 1: RAF Gun Turrets From 1914 To the Present Day. Sparkford: Stephens, 1993. ISBN 1-85260-223-6.
  • R. J. Francillon: Lockheed Aircraft Since 1913. United Kingdom: Putnam Aeronautical Books, 1988. ISBN 0-87021-897-2.
  • Christopher F. Shores: Lockheed Hudson Mks I to VI (Profile Aircraft 253). Profile Publications Ltd, 1973.
  • Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Navy Aircraft Since 1911. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1990. ISBN 0-87021-792-5.
  • William Alexander Binny Douglas: The Creation of a National Air Force. Toronto: Published by University of Toronto Press in co-operation with the Dept. of National Defence and the Canadian Govt. Pub. Centre, 1986. ISBN 0-8020-2584-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
RNZAFMuseumLockheed Hudson.jpg
A Lockheed Hudson Patrol Bomber of the RNZAF, painted in the colours of an Aircraft of No. 4 Squadron RNZAF circa 1942-1944. Photographed by the author at the RNZAF Museum Wigram.
PBO-1 VP-82 NAS Argentia.jpg
A Lockheed PBO-1 Hudson of patrol squadron VP-82 at Naval Air Station Argentia, Newfoundland (Canada), where 12 aircraft of VP-82 were based between January and May 1942.
US roundel 1942-1943.svg
Roundel used by US armed forces from 6 May 1942 to 28 June 1943 when white bars and a red outline were added as the result of studies which showed that shape was more important than color from a distance.
US roundel 1943-1947.svg
Autor: NiD.29, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Roundel used by all US armed forces from 31 July 1943 to 14 January 1947, replacing roundel having red outline, or no outline, but with white bars, and was replaced some nine months before the USAF was formed, by roundel having a single lengthwise red bar inset in white bars (bisecting them), giving the insignia the trio of red-white-red stripes evocative of the non-canton areas of the Flag of the United States.
PBO-1 3 side drawing.jpg
Three-side-drawing of a Lockheed PBO-1 Hudson, used by the U.S. Navy (BuNos 03842-03861), mostly by patrol squadron VP-82.
USAAC Roundel 1919-1941.svg
Roundel used by the United States armed forces from 19 August 1919 to 6 May 1942 until red dot removed to avoid confusion with Japanese insignia. Superseded very similar roundel whose colors and proportions differed slightly - the original version having the colors from the US flag, and a center dot 1/3 of the outer radius. This version has a center dot constrained by the inner vertices of the star, a size that does not translate into an even fraction.
Lockheed 14.jpg
Trans Canada Airlines Lockheed 14H2 c. 1938 (CF-TCJ). created image with Photoshop using a photograph originally posted on:[1] covered by
American Aircraft in RAF Service 1939-1945- Lockheed L-214 and L-414 Hudson. CH996.jpg
American Aircraft in RAF Service 1939-1945- Lockheed L-214 and L-414 Hudson.
Hudson Mark I, T9277 ‘QX-W’, of No. 224 Squadron RAF based at Leuchars, Fife, in flight off the Scottish coast. This was a late production Mark I, fitted with Hydromatic propellers and early ASV Mark 1 radar. T9277 went missing while on a patrol off Norway on 9 December 1940.
Lockheed Hudson 13 Sqn RAAF in flight 1941.jpg
A RAAF Lockheed Hudson Mk.I aircraft (s/n A16-66) in flight with Raymond Garrett as the pilot. Note the absence of a gun turret on this aircraft. On 28 and 29 November 1941, A16-66 had been involved with three other Hudsons from No. 13 Squadron RAAF in the fruitless search for survivors of the sinking of the HMAS Sydney. Each Hudson flew from dawn until dusk in parallel searches operating from Broome, Port Hedland and Carnarvon in Western Australia, but found nothing. 13 Squadron moved from Darwin to Ambon on 7 December 1941 to provide air support to the Dutch forces stationed there. Later, on 26 January 1942, A16-66 and two other Hudsons (A16-125 and -71) were destroyed on the ground when four Japanese A6M2 Zeros from the 3rd Kokatai that strafed Halong naval base on Ambon Island.
Lockheed Hudson 206 Sqn in flight 1940.jpg
An RAF Lockheed Hudson from No. 206 Squadron (M-VX) flying over the North Sea near Helgoland in 1940.