Lockheed L-14 Super Electra
 Lockheed L-14 Super Electra | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | Don Palmer |
| Załoga | 2–3 |
| Historia | |
| Data oblotu | 29 lipca 1937 |
| Lata produkcji | 1937–1940 |
| Liczba egzemplarzy | 354 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2× Wright SGR-1820-F62 |
| Moc | 2× 760 hp (567 kW) |
| Ciąg | 0,16 kW/kg |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 19,97 m |
| Wydłużenie | 7,79 |
| Długość | 13,52 m |
| Wysokość | 3,48 m |
| Powierzchnia nośna | 51,2 m² |
| Masa | |
| Własna | 4886 kg |
| Użyteczna | 7114 kg |
| Startowa | 7955 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 402 km/h |
| Pułap praktyczny | 7649 m |
| Zasięg | 3420 km |
| Rozbieg | 307 m |
| Współczynnik obciążenia konstrukcji | 139 kg/m² |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 11+3 | |
| Rzuty | |
 | |
Lockheed L-14 Super Electra – samolot pasażerski i transportowy przedsiębiorstwa Lockheed zaprojektowany w późnych latach 30. XX wieku. Stworzona na bazie modelu L-10 Electra, Super Electra stała się jednym z popularniejszych samolotów pasażerskich okresu poprzedzającego wybuch II wojny światowej. W czasie wojny na jej podstawie stworzono samolot bombowo-patrolowy Lockheed Hudson. Jednym z najbardziej znanych użytkowników samolotu był premier Wielkiej Brytanii Neville Chamberlain.
Historia
Projekt samolotu Lockheed Model 14 Super Electra został stworzony przez Dona Palmera z zakładów Lockheeda w Burbank. Super Electra była w zasadzie powiększoną wersją samolotu Lockheed L-10 Electra tego samego producenta, z liczbą miejsc siedzących zwiększoną z 10 do 14 (stąd numeracja). Maszyna powstała jako odpowiedź na wprowadzenie na rynek samolotów pasażerskich Douglas DC-2 oraz Boeing 247. Oblot prototypu odbył się 29 lipca 1937, za sterami zasiadł Marshall Headle.
Początkowo samolot oferowano w wersji z dwoma silnikami gwiazdowymi Pratt & Whitney R-1690 Hornet, z czasem wprowadzono możliwość zamontowania mocniejszych silników Wright R-1820 Cyclone.
Produkcja i warianty
W sumie w latach 1937–1940 zakłady Lockheeda zbudowały 114 egzemplarzy Modelu 14 w różnych wersjach wyposażenia. Licencyjną produkcję uruchomiły w Japonii zakłady Tachikawa, które zbudowały w sumie 119 maszyn oznaczonych jako „Tachikawa LO” (w czasie drugiej wojny światowej Alianci nadali maszynie kod rozpoznawczy „Thelma”). Kolejne 121 sztuk w wersji transportowej zbudowały zakłady Kawasaki pod marką Kawasaki Typ 1. Wersja tego producenta różniła się od oryginału wydłużonym o 1,4 m kadłubem oraz większymi drzwiami załadunkowymi w boku kadłuba.
Lockheed Super Electra w Polsce
Od 1936 Polskie Linie Lotnicze LOT użytkowały kilka maszyn Lockheed L-10 Electra. W 1937 zdecydowano się na zakup 10 maszyn nowej, powiększonej wersji. Pierwsze pięć maszyn przypłynęło do Polski na pokładzie transatlantyków MS Batory[1] i MS Piłsudski[2] w kwietniu i maju 1938[3]. Maszyny zmontowano na lotnisku w Rumi.
Władze spółki postanowiły wykorzystać zakup nowoczesnego samolotu propagandowo. Zdecydowano, że ostatnia z maszyn zostanie sprowadzona z fabryki w Burbank do Warszawy drogą lotniczą. Według ówczesnej prasy, z uwagi na kosztowny transport morski, wiążący się też z możliwościami uszkodzeń i korozji, „dyrekcja LOTU zdecydowała wypróbować jedyną właściwą drogę dla transportu samolotów komunikacyjnych, tj. powietrze”[4]. Lot odbył się w maju 1938 roku. Załoga w składzie: Wacław Makowski (dyrektor LOT i pierwszy pilot), Zbigniew Wysiekierski (drugi pilot), Szymon Piskorz (mechanik), Alfons Rzeczewski (radiooperator, został w Cristobal) oraz Jerzy Krassowski (kierownik ruchu) wystartowała fabrycznie nowym samolotem z Burbank w Kalifornii 13 maja 1938[4]. Przez Mazatlán, Meksyk, Gwatemalę, France Field w Panamie, Limę, Santiago, Buenos Aires i Rio de Janeiro maszyna dotarła do Natalu w Brazylii[4]. Stamtąd w 11 godzin i 10 minut załoga przekroczyła Atlantyk i wylądowała w Dakarze, pokonując dystans 3070 kilometrów w rekordowym czasie bez międzylądowań[4]. Następnie trasa wiodła przez Casablankę, Tunis i Rzym, skąd samolot dotarł 5 czerwca bezpośrednio na lotnisko Okęcie w Warszawie[4]. W sumie podczas przelotu z Kalifornii do Polski maszyna spędziła w powietrzu 85 godzin 2 minuty, pokonując 24 850 km[4]. Samolot pokonał Andy i dwukrotnie równik[4]. Załoga była dobrana pod kątem zebrania doświadczeń, także z zakresu organizacji lotnictwa w USA[4]. Samolot zabrał również pocztę lotniczą z Ameryki Południowej[4]. Przelot miał znaczenie reklamowe i propagandowe, ale także miał być przygotowaniem do rozpoczęcia w 1940 regularnych lotów transatlantyckich. Plany te pokrzyżował wybuch II wojny światowej.
Wkrótce potem LOT stracił dwie maszyny: SP-BNG rozbił się 22 lipca 1938 pod Câmpulung w Rumunii, a SP-BNJ spłonął na lotnisku w Bukareszcie niedługo później[3]. By uzupełnić straty, w maju 1939 sprowadzono do Polski kolejne cztery Super Electry[3]. W czasie wojny obronnej 1939 wszystkie samoloty Lockheed Electra zostały zmobilizowane przez Wojsko Polskie i wykonywały loty kurierskie i zaopatrzeniowe. Następnie cztery z nich ewakuowano do Rumunii, gdzie zostały internowane. Jedna maszyna została internowana w Tallinie w Estonii. Pozostałe trzy samoloty tego typu (SP-BPM, SP-LMK i SP-BNF) ewakuowano do Francji, gdzie służyły jako samoloty łącznikowe dla polskiej dyplomacji. SP-BPM został zniszczony podczas ataku Niemiec na Francję w czerwcu 1940, zaś SP-LMK i SP-BNF odleciały do Wielkiej Brytanii. Tam planowano ich przebudowę na samoloty do zrzutów cichociemnych, jednak ostatecznie wycofano się z pomysłu i obie maszyny przejęły na własność linie BOAC.
Opis
Samolot całkowicie metalowy, kadłub o konstrukcji skorupowej, z pokryciem pracującym[5]. Skrzydło jednodźwigarowe, trzycześciowe: centropłat z gondolami silników stanowiący całość z kadłubem oraz konsole zewnętrzne[5]. Skrzydła wyposażone w klapy Fowlera[5]. Silniki okryte okapotowaniem NACA[5]. Śmigła trójłopatowe Hamilton Standard, samoczynnie nastawne[5]. Cztery zbiorniki paliwa w skrzydłach[5].
Kabina pasażerska miała wysokość 1,9 m i szerokość 1,65 m, wyłożona materiałem izolującym i wyposażona w fotele obrotowe z regulowanymi oparciami[5]. Samolot zabierał 11 pasażerów i trzy osoby załogi (pilota, radiooperatora i stewarda lub mechanika pokładowego)[5].
Podwozie klasyczne, chowane hydraulicznie do gondoli silników, koła zaopatrzone w hamulce tarczowe[5].
Z silnikami Pratt & Whitney o mocy nominalnej 750 KM i startowej 850 KM, prędkość maksymalna wynosiła 392 km/h na wysokości 1700 m, a prędkość podróżna 360 km/h na wysokości 3660 m (przy 69% mocy)[5].
Zobacz też
- Porównywalne samoloty:
Przypisy
- ↑ NAC
- ↑ NAC
- ↑ a b c Adam Jońca, „''Samoloty linii lotniczych 1931–1939''”, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985 (Barwa w Lotnictwie Polskim).
- ↑ a b c d e f g h i Po wielkim locie doświadczalnym P.L.L. „Lot". „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938. IX (164-165), s. 172-174, czerwiec – lipiec 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
- ↑ a b c d e f g h i j Lockheed 14-H. „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938. IX (164-165), s. 206-207, czerwiec – lipiec 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
Bibliografia
- Adam Jońca, Samoloty linii lotniczych 1931–1939, Barwa w Lotnictwie polskim 3, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności 1985, ISBN 83-206-0504-0
- Inż. Wacław Zaremba: Samolot komunikacyjny Lockheed 14-H, jego instalacje, wyposażenie i właściwości. „Technika Lotnicza”. 11/1938, s. 391-408, listopad 1938. Warszawa: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. Sekcja Lotnicza. ISSN 0371-6368.
- Lockheed 14-H. „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938. IX (XV) (164-165), s. 206-207, czerwiec – lipiec 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Autor: RuthAS, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lockheed 14-WF-62 PH-ASL "Lepelaar" of KLM Royal Dutch Airlines at Manchester (Ringway) Airport
Neville Chamberlain holding the paper containing the resolution to commit to peaceful methods signed by both Hitler and himself on his return from Munich. He is showing the piece of paper to a crowd at Heston Aerodrome on 30 September 1938. He said:
Later that day he stood outside Number 10 Downing Street and again read from the document and concluded:"...the settlement of the Czechoslovakian problem, which has now been achieved is, in my view, only the prelude to a larger settlement in which all Europe may find peace. This morning I had another talk with the German Chancellor, Herr Hitler, and here is the paper which bears his name upon it as well as mine (waves paper to the crowd - receiving loud cheers and "Hear Hears"). Some of you, perhaps, have already heard what it contains but I would just like to read it to you ...".
'"My good friends, for the second time in our history, a British Prime Minister has returned from Germany bringing peace with honour. I believe it is peace for our time."
Lockheed 14-H 3-view drawing from L'Aerophile October 1937
Trans Canada Airlines Lockheed 14H2 c. 1938 (CF-TCJ). created image with Photoshop using a photograph originally posted on:[1] covered by