Lockheed SR-71 Blackbird
 | Ten artykuł od 2017-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
 SR-71B nad górami Sierra Nevada, 1994 r. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | Samolot rozpoznawczo-patrolowy |
| Załoga | 2 |
| Historia | |
| Data oblotu | 22 grudnia 1964 |
| Lata produkcji | |
| Wycofanie ze służby | |
| Liczba egzemplarzy | 32 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
|
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2 Silnik strumieniowo-odrzutowe Pratt-Whitney JT11D-20B (J58) |
| Ciąg | 2 × 145 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 16,94 m |
| Długość | 32,74 m |
| Wysokość | 5,64 m |
| Powierzchnia nośna | 167,3 m² |
| Masa | |
| Własna | 27 216 kg |
| Startowa | 77 100 kg |
| Paliwa | 36 415 kg |
| Zapas paliwa | 46 000 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | |
| Prędkość przelotowa | 3,2 Ma[1] |
| Prędkość minimalna | 280 km/h |
| Prędkość wznoszenia | 60 m/s |
| Pułap | 24 000[2] – 36 500 m |
| Pułap praktyczny | 25 000 m |
| Zasięg | max. 5150 km bez tankowania w powietrzu |
| Długotrwałość lotu | 1,5 h |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 2 | |
| Użytkownicy | |
| USAF / w końcowym okresie NASA | |
| Rzuty | |
 | |
Lockheed SR-71 Blackbird – samolot dalekiego zwiadu strategicznego, najszybszy samolot kiedykolwiek wprowadzony do służby operacyjnej w siłach powietrznych. Zaprojektowany na przełomie lat 50. i 60. XX wieku na zamówienie CIA, eksploatowany przez CIA, NASA oraz USAF. Dwusilnikowy odrzutowy średniopłat w układzie delta, osiągający prędkość Mach 3,5 oraz pułap 26 000 metrów[2], dzięki temu był nieosiągalny dla ówczesnych systemów obronnych. SR-71 był samolotem nieuzbrojonym, dwumiejscowym, w drugiej kabinie za pilotem znajdował się operator RSO, czyli operator elektronicznej aparatury zwiadowczej (ang. reconnaissance systems officer). Jej zasięg pozwalał na głęboką penetrację terenu przeciwnika bez konieczności przekraczania granic i naruszania obszaru powietrznego wroga.
Historia rozwoju konstrukcji
Pierwsze prace podjęto w połowie lat pięćdziesiątych w tajnym ośrodku konstrukcyjnym firmy Lockheed – ADP (Advanced Development Projects – Ośrodek Zaawansowanych Projektów Rozwojowych) w Burbank k. Los Angeles, zwanym Skunk Works, pod kierownictwem Clarence’a „Kelly’ego” L. Johnsona. Pierwszy lot prototypu Blackbirda o nazwie A-12 odbył się 24 kwietnia 1962 roku w tajnej bazie USAF Strefa 51 nad jeziorem Groom Lake w Nevadzie. Zbudowano w sumie 15 egzemplarzy z czego 12 było maszynami jednomiejscowymi, a jeden był dwumiejscową wersją treningową A-12B. Dwa ostatnie A-12 przerobiono na dwumiejscowe maszyny M-21 przenoszące bezpilotowy pojazd rozpoznawczy D-21. 22 grudnia 1964 z bazy AF Plant 42 w Palmdale wystartował pierwszy egzemplarz samolotu SR-71A Blackbird. W styczniu 1966 roku, do USAF trafił pierwszy samolot szkoleniowy SR-71B, a jego ostateczna wersja SR-71A zaczęła zastępować samoloty A-12 rok później. 5 czerwca 1968 doszło do katastrofy A-12. Jeszcze w tym samym roku, ostatni egzemplarz A-12 został wycofany ze służby.
We wczesnej wersji myśliwskiej YF-12A zamontowano trzy rakietowe pociski zdalnie sterowane; pozostałe wersje samolotu pozostały nieuzbrojone. Wersja ta nie weszła do produkcji i uzbrojenia.
Zbudowano ogółem 32 egzemplarze SR-71. Ze względu na bardzo wysokie koszty utrzymania samolotu i niezbędnej do jego eksploatacji infrastruktury został wycofany z linii pod koniec lat osiemdziesiątych dwudziestego stulecia. Teraz ich rolę przejęły satelity rozpoznawcze. Trzy sztuki zostały przekazane NASA. Ostatni lot samolotu tego typu odbył się 9 października 1999.
Kilka egzemplarzy jest w muzeach: jeden w Nowym Jorku na pokładzie zacumowanego lotniskowca w Intrepid Sea-Air-Space Museum, jeden egzemplarz w muzeum lotnictwa USA w Waszyngtonie, jeden egzemplarz w March Field Air Museum w Kalifornii i kolejny w Evergreen Aviation Museum w McMinnville w Oregonie, niedaleko Portland, oraz w Pima Air and Space Museum w Tucson, jeden egzemplarz znajduje się w Wielkiej Brytanii, w American Air Museum w Imperial War Museum Duxford. Jeden znajduje się w muzeum w Huntsville w Alabamie, jeden egzemplarz znajduje się w Air Force Flight Test Museum w Edwards, Kalifornia.
Blackbirds w linii
Pierwsza wersja Blackbirdsa A-12 przez cały czas użytkowania przez CIA pozostała w tajemnicy i stacjonowała w bazie Groom Lake. Loty operacyjne pod koniec lat 60. odbywały się z bazy Kadena na Okinawie. Wersja myśliwska YF-12A rozpoczęła loty w bazie Groom Lake. Po oficjalnym ogłoszeniu przez Prezydenta Lyndona Johnsona istnienia programu Blackbirds samoloty YF-12A przebazowano do Edwards AFB w Kalifornii. Ostatnia wersja Blackbirda SR-71 po wcieleniu do służby stacjonowała w bazie Beale AFB niedaleko Sacramento w Kalifornii. Czasowo odbywała również loty z bazy Griffiss koło Nowego Jorku, w Japonii z bazy Kadena na Okinawie. W Europie stacjonowały w bazie RAF Mildenhall w Wielkiej Brytanii. Po nalocie amerykańskiego lotnictwa na Trypolis w 1986 Blackbird startujący z Wielkiej Brytanii dokonał rekonesansu nad północną Libią. Gdy w drodze powrotnej mimo braku zgody Francji na przelot nad jej terytorium samolot wleciał w obszar powietrzny Francji, francuskie myśliwce Mirage nie były w stanie go przechwycić i zmusić do lądowania.
Następcy SR-71 Blackbird
Rolę zwiadowczą SR-71 przejęły satelity rozpoznawcze, satelity wywiadowcze i drony. Maszyny te pozwalają bez ryzyka dla ludzi przeprowadzać misje oraz są tańsze w eksploatacji. Prawdopodobnie Pentagon przeprowadzał tajne testy z załogowym samolotem mogącym w przyszłości zastąpić SR-71. Media, na podstawie nielicznych przecieków, nazwały ten samolot „SR-91 Aurora”. Taka nazwa programu figurowała bowiem w budżecie Pentagonu, jednak nie jest pewne czy kryptonim ten rzeczywiście dotyczył prac nad tajnym samolotem. Dość kosztowną pozycję z budżetu skojarzono z relacjami o nocnych lotach niezwykłych samolotów i z przeciekami na temat prac nad nowym superszybkim samolotem. Nie wiadomo jak zaawansowane były te prace i czy „Aurora” została wdrożona do szerszej produkcji.
Przypisy
- ↑ a b SR-71 Online - SR-71 Blackbird, www.sr-71.org [dostęp 2021-05-06].
- ↑ a b Lockheed SR-71A, National Museum of the US Air Force [dostęp 2021-05-06] (ang.).
Linki zewnętrzne
- NASA Dryden SR-71 Blackbird Movie Collection, NASA [zarchiwizowane z adresu 2008-09-16] (ang.).
- The Online Blackbird Museum, www.habu.org [dostęp 2021-05-06] (ang.).
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
A Boeing KC-135Q Stratotanker (59-1513) refueling an Lockheed SR-71 (61-7974).
Original caption: A left side view of an SR-71 aircraft moving toward a KC-135 Stratotanker aircraft for inflight refueling. The SR-71 is from the 9th Strategic Reconnaissance Wing.Blackbird 3-view
The SR-71B Blackbird, flown by the Dryden Flight Research Center as NASA 831, slices across the snow-covered southern Sierra Nevada Mountains of California after being refueled by an Air Force tanker during a 1994 flight. SR-71B was the trainer version of the SR-71. Notice the dual cockpit to allow the instructor to fly the airplane.
SR-71 taxi on ramp with engines powered up
A U.S. Air Force Lockheed SR-71A Blackbird taking off from a fog-shrouded runway. The SR-71 was flown by Det. 4, 9th Strategic Reconnaissance Wing, 3rd Air Force, RAF Mildenhall (UK).
Autor: en:User:Triddle, Licencja: Copyrighted free use
- SR-71 Blackbird flight instrumentation
- Location: Evergreen Aviation Museum.