Lomariopsidaceae
 Lomariopsis tenuifolia | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | Lomariopsidaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Lomariopsidaceae Alston Taxon 5(2): 25. 1956[2] | |
_Kuhn_(8288893958).jpg)
Lomariopsidaceae – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 4 rodzaje z ok. 70 gatunkami[2] (dwa rodzaje bywają łączone – Thysanosoria zaliczany jest do Lomariopsis[3]). Są to okazałe paprocie naziemne, wspinające się po skałach i na drzewa oraz epifityczne[4][5] (w przypadku Lomariopsis osiągające ponad 15 m wysokości)[6]. Rozprzestrzenione są szeroko w strefie tropikalnej, przy czym najbardziej zróżnicowane są w Afryce, Azji i Oceanii[4][7]. W polskiej florze brak przedstawicieli tej rodziny[8].
Paprocie te bywają uprawiane. Gametofity z gatunku Lomariopsis lineata wykorzystywane są do ozdoby akwariów słodkowodnych, zwykle pod nazwą „Susswassertang”[5] lub „Subwassertang”[9]. W tej fazie wzrostu przypominają wątrobowce[6] i jako takie bywają opisywane[10].
Morfologia
- Sporofit
- Kłącze tęgie, podnoszące się lub wspinające, zróżnicowane na część „brzuszną”, z której wyrastają korzenie, oraz „grzbietową” z kilkoma rzędami liści. Przynajmniej w szczytowej części kłącze pokryte jest licznymi łuskami. Liście okazałe, niezróżnicowane lub zróżnicowane na asymilacyjne i odmienne zarodnionośne. Ogonek pokryty gęsto łuskami, przynajmniej u nasady, zwykle czarnymi, lancetowatymi lub równowąskimi[4]. Blaszka podzielona pojedynczo[7], nieparzyście pierzasto[4] (tylko u Dracoglossum liście pojedyncze z wyciągniętym wierzchołkiem[5]). Listki boczne na liściach asymilacyjnych lancetowate do równowąskich, całobrzegie do karbowanych, z żyłkami przewodzącymi wolnymi lub połączonymi siateczkowato. Listki płodne – noszące zarodnie – równowąskie[4]. Kupki zarodni ułożone są w 1 do 4 rzędów wzdłuż osi listków, są drobne, okrągłe, z zawijką okrągłą do nerkowatej, czasem okryte brzegiem listka[4][7].
- Gametofit
- Zielony, nagi lub owłosiony, sercowatego kształtu lub taśmowaty[5].
Systematyka
W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)[7], tak samo jest w systemie PPG I (2016), przy czym w tym ujęciu wyodrębniono z niej rodzaj nefrolepis w osobną rodzinę Nephrolepidaceae. Rodzina wraz z Nephrolepidaceae tworzy grupę siostrzaną w stosunku do kladu obejmującego rodziny Tectariaceae, Oleandraceae, dawaliowatych i paprotkowatych. Znajduje się w podrzędzie Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods I” w systemie Smitha i in. (2006)[2]. W systemach szeroko ujmujących rodzinę paprotkowatych Polypodiaceae – jest do nich włączana w randze podrodziny Lomariopsidoideae[3][5].
W przeszłości do grupy tej zaliczane były rodzaje Bolbitis, Elaphoglossum, Lomagramma i Teratophyllum, tworzące we współczesnych systemach podrodzinę Elaphoglossoideae w obrębie rodziny nerecznicowatych Dryopteridaceae. Z kolei Dracoglossum tu zaliczany z powodu bliskiego pokrewieństwa z Lomariopsis wcześniej sytuowany był w Tectariaceae[5].
| paprotkowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[2]
- Cyclopeltis J.Sm., Bot. Mag. 72: 36. 1846
- Dracoglossum Christenh., Thaiszia 17(1–2): 3–5. 2007
- Lomariopsis Fee, Mem. Foug., 2. Hist. Acrostich.:10. 1845.
- Thysanosoria A.Gepp, Fl. Arfak Mts. (Gibbs): 193–194, pl.4. 1917
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
- ↑ a b Polypodiaceae J.Presl & C.Presl. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-10-12].
- ↑ a b c d e f Fuwu Xing, Wang Faguo, Zhang Xianchun, Masahiro Kato, David S. Barrington: Lomariopsidaceae. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-10-12].
- ↑ a b c d e f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 66–67. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ a b David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 538. ISBN 978-1-107-11502-6.
- ↑ a b c d Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006 (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Lomariopsis lineata. W: Akwamania [on-line]. [dostęp 2021-10-12].
- ↑ Wątrobowiec Subwassertang (Lomariopsis cf. Lineata). W: aquamac.pl [on-line]. [dostęp 2021-10-12].
- ↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.
- ↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: naturewatchwidow, Licencja: CC BY 4.0
Lomariopsis novae-caledoniae
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lomariopsis tenuifolia in Lincoln Park Conservatory in Chicago
Autor: Alex Popovkin, Bahia, Brazil from Brazil, Licencja: CC BY 2.0
Lomariopsis marginata (Schrad.) Kuhn