Louis-Charles de Flers

Louis-Charles de Flers Louis-Charles de La Motte-Ango, vicomte de Flers
De Flers w czasie bitwy pod Jemappes
generał
Data i miejsce urodzenia	12 czerwca 1754 Paryż
Data i miejsce śmierci	22 lipca 1794 Paryż
Przebieg służby
Siły zbrojne	* Królestwo Francji * I Republika Francuska
Główne wojny i bitwy	Wojna z pierwszą koalicją antyfrancuską

Louis-Charles de La Motte-Ango, hrabia de Flers (ur. 12 czerwca 1754 w Paryżu, zm. 22 lipca 1794 tamże) – francuski generał, służył w armii Królestwa Francji, a następnie w armii Republiki Francuskiej, w której – podczas wojny z pierwszą koalicją antyfrancuską – dosłużył się stopnia generała. Po służbie w austriackich Niderlandach, został mianowany dowódcą Armii Wschodnich Pirenejów. Jego armia poniosła szereg porażek w maju i czerwcu 1793 roku podczas wojny z Hiszpanami. Jednak udało mu się odwrócić złą passę i odnieść sukces w lipcu 1793, w czasie obronnej bitwy pod Perpignan. Wszechwładny komisarz Konwentu aresztował go w sierpniu 1793 roku z powodu błahego niepowodzenia i odesłał go do paryskiego aresztu. Komitet Ocalenia Publicznego skazał go na stracenie na gilotynie na mocy sfabrykowanych zarzutów u schyłku terroru jakobińskiego. Jedna z inskrypcji pod paryskim Łukiem Triumfalnym zawiera nazwisko de Flersa.

Początki kariery

De Flers urodził się 12 czerwca 1754 roku w rodzinie szlacheckiej. W bardzo młodym wieku zaciągnął się do pułku kawalerii. Popierał idee rewolucji francuskiej. W roku 1791 został marszałkiem polowym. W roku 1792, na polecenie generała Charlesa Francois Dumourieza, de Flers założył obóz w Malude i w trakcie jego obrony został ciężko ranny. Po udanej rekonwalescencji, jeszcze w tym samym roku uczestniczył w inwazji na Belgię na stanowisku dowódcy dywizji^[1].

6 listopada 1792 roku De Flers dowodził odwodami lewego skrzydła podczas bitwy pod Jemappes. Pod jego dowództwem walczyły dwa szwadrony Konnej Żandarmerii Narodowej oraz kilka batalionów grenadierów^[2]. Po francuskiej porażce w bitwie pod Neerwinden z 18 marca 1793 roku, de Flers dowodził odciętym przez wroga garnizonem w Bredzie. 3 kwietnia^[3], po krótkim oblężeniu poddał miasto. Pozwolono mu z honorami^[4] opuścić miasto.

Wojna w Pirenejach

14 maja generałowi dywizji de Flersowi powierzono dowodzenie nad Armią Wschodnich Pirenejów^[5]. Początek wojny w Pirenejach miał dla Francji niepomyślny przebieg. Hiszpańska Armia Katalońska pod dowództwem generała-kapitania Antoniego Ricardosa zaatakowała Francję 17 kwietnia. Jej szeregi liczyły 4,5 tysiąca ludzi. Pierwszym sukcesem Hiszpanów było rozpędzenie 400-osobowego garnizonu w Saint-Laurent-de-Cerdans. Trzy dni później wojska Ricardosa uderzyły na Céret, którego broniło 1800 Francuzów. Obrońcy zostali pokonani, a ich straty wyniosły: 100 – 200 zabitych, rannych oraz zaginionych. Ponadto 200 żołnierzy utonęło w rzece Tech podczas próby ucieczki. Tymczasem w oddziałach Ricardosa było tylko 17 rannych^[6].

19 maja Ricardos na czele 7-tysięcznego oddziału przesunął się w stronę obozu de Flersa w Mas Deu. Znajdował się tam zespół średniowiecznych zabudowań wzniesionych przez templariuszy. W trakcie bitwy pod Mas Deu Francuzi stracili: 150 zabitych żołnierzy, 280 rannych. Poza tym stracili trzy armaty 6-funtowe, a także sześć wozów z amunicją. Po stronie hiszpańskiej było 34 zabitych oraz nieznana liczba rannych. De Flers wycofał się do twierdzy w Perpignan. Tam doszło do buntu jednego z batalionów Gwardii Narodowej, który za karę rozwiązano. Ricardos nie wyruszył w pościg za pokonanymi Francuzami. Zamiast tego zawrócił, by opanować Fort de Bellegarde^[7].

Potężna forteca Bellegarde, położona ponad miasteczkiem Perthus, chroniła szlaku wiodącego przez Pireneje. Szlak znajdował się na wysokości 300 metrów i stanowił główne połączenie pomiędzy Barceloną i Perpignan. De Flers usiłował przyjść garnizonowi twierdzy z odsieczą. Próbował m.in. dostarczyć obrońcom zapasy pod eskortą 3350 żołnierzy, którzy 29 maja próbowali dotrzeć do twierdzy, przedzierając się przez linie wroga, oblegającego twierdzę^[8]. Działania de Flersa zakończyły się niepowodzeniem. W czasie gdy Hiszpanie byli zajęci oblężeniem Bellegarde, de Flers przepędził inne oddziały wroga z portu w Collioure^[4]. Oblężenie Bellegarde dobiegło końca 24 czerwca, gdy francuski garnizon skapitulował^[9].

Po upadku Fort de Bellegarde, de Flers przystąpił do rekrutacji miejscowych rolników do swoich oddziałów. 3 lipca Ricardos przysłał do niego list, w którym wyraził sprzeciw wobec tych działań. Groził, że powiesi każdego cywila, który zostanie przyłapany z bronią. De Flers odpowiedział mu, że wszyscy Francuzi są żołnierzami, a jedynym mundurem, którym się wyróżniają jest trójkolorowa wstęga. Zagroził także Ricardosowi odwetem w przypadku, gdyby Hiszpanie zaczęli strzelać do ludności cywilnej.^[4] De Flers wpoił swoim rekrutom dyscyplinę wojskową tak, by byli w stanie walczyć z Hiszpanami na zbliżonych warunkach. Poza tym zlecił swoim ludziom zbudowanie fortyfikacji polowych wokół Perpignan. Z kolei przyłączonym do jego armii, doświadczonym artylerzystom z wybrzeża powierzył obsługę dział na nowo przygotowanych redutach. Poczynione przez de Flersa przygotowania przyniosły efekty, gdy Hiszpanie ponowili atak^[10].

17 lipca de Flers na czele 12-tysięcznej armii odparł atak 15-tysięcznej armii Ricardosa w trakcie bitwy pod Perpignan. Bitwa ta została zwieńczona francuskim zwycięstwem. W różnych źródłach występują rozbieżności co do wielkości strat w obydwu armiach. Zdaniem historyka Digby'ego Smitha straty francuskie to 800 zabitych i rannych żołnierzy, a do tego – jedna armata przechwycona przez wroga. Według Smitha strona hiszpańska odnotowała tylko 31 zabitych, 131 rannych i trzech wziętych do niewoli żołnierzy^[11]. Kolejne źródło doceniło taktyczne dowództwo de Flersa i oszacowało hiszpańskie straty na 1000 ofiar. Podczas gdy Ricardos rozdzielił swoją armię na pięć kolumn w celu okrążenia Perpignan, de Flers skoncentrował swoje główne siły przeciwko trzeciej kolumnie wroga i rozbił ją. Gdy hiszpańska piąta kolumna zawróciła, by wesprzeć trzecią kolumnę, Francuzi rozgromili także i ją. Zaważyło to o zwycięstwie de Flersa^[10]. Trzecie źródło co prawda stwierdza, że bitwa zakończyła się sukcesem Francuzów, jednak nie podaje szczegółowych danych^[4].

Egzekucja

4 sierpnia 1793 roku siły hiszpańskie opanowały Villefranche-de-Conflent w regionie Cerdagne. Chociaż była to porażka o względnie niewielkim znaczeniu, komisarze Konwentu oskarżyli de Flersa o zdradę. Aresztowany, a następnie uwięziony w Paryżu de Flers stanął w następnym roku przed trybunałem rewolucyjnym. Sąd skazał go na śmierć za rzekome kontakty z wrogami państwa oraz udział w spisku w Więzieniu Luksemburskim. Jedno ze źródeł nazwało te oskarżenia „groteskowym pretekstem”. 22 lipca 1794 roku de Flers został stracony na gilotynie^[4]. Pięć dni później upadł rząd, a Maksymilian Robespierre oraz jego polityczni sojusznicy wkrótce podzielili los de Flersa^[12]. Nazwisko DEFLERS widnieje na 33 kolumnie paryskiego Łuku Triumfalnego^[13].

Przypisy

Bibliografia

• "Louis Charles, vicomte (branche cadette des vicomtes de Flers)". GeneaNet. Retrieved 20 July 2012.
• (French) Michaud, M (1856). Biographie Universelle Ancienne et Moderne, Tome 14. Paris: Chez Madame Desplaces.
• (French) Prats, Bernard. "1793-1795 La Convention Contre L'Espagne: Bataille du Mas Deu". prats.fr. Retrieved 18 July 2012.
• Rickard, J. "Battle of Perpignan". historyofwar.org. Retrieved 20 July 2012.
• Rothenberg, Gunther E. (1980). The Art of Warfare in the Age of Napoleon. Bloomington, Ind.: Indiana University Press. ​ISBN 0-253-31076-8​.
• Smith, Digby (1998). The Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill. ​ISBN 1-85367-276-9​.