Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof

Krzysztof Zamenhof-Zaleski podczas Światowego Kongresu Esperanto w Rotterdamie, 2008

Krzysztof Zamenhof-Zaleski podczas Światowego Kongresu Esperanto w Rotterdamie, 2008

Ludwik-Krzysztof Zaleski-Zamenhof (pierwszy z prawej) z rodziną, ok. 1935

Ludwik Krzysztof Zamenhof-Zaleski (fr. Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof; ur. 23 stycznia 1925 w Warszawie, zm. 9 października 2019 w Antony pod Paryżem^[1]) – polski inżynier-konstruktor, esperantysta, wnuk Ludwika Zamenhofa.

Życiorys

Urodził się w Warszawie jako syn Adama Zamenhofa (1888–1940) i Wandy z domu Frenkel (1893–1954). Podczas II wojny światowej wraz z najbliższą rodziną został przesiedlony do getta warszawskiego. W sierpniu 1942 udało mu się wydostać z Umschlagplatzu, skąd wywieziono go jako nieżywego. Po aryjskiej stronie ukrywali się pod przybranym nazwiskiem Zaleski^[2].

Po zakończeniu wojny studiował na Politechnice Warszawskiej (1946–1949), którą ukończył jako inżynier budownictwa. Później pracował na uczelni i uzyskał tytuł doktora^[3]. Zajmował się głównie technologią betonu sprężonego, razem z Feliksem Jaworskim i Zygmuntem Kleczkowskim napisał pierwszą książkę w języku polskim na ten temat (Beton strunowy, Warszawa 1953).

Zaleski-Zamenhof ożenił się w 1949 z Krystyną Tyszka i miał z nią dwie córki: Hannę Zamenhof-Zaruską (ur. 1953) i Margaret Zaleski-Zamenhof (ur. 1958). W 1959 wyemigrował do Francji i aż do śmierci mieszkał w Paryżu. Jego drugą żoną była Juliette Sekrecka.

Był profesorem politechniki w Mediolanie oraz Wyższej Szkoły Architektury w Paryżu. Zaprojektował m.in. Stadion Olimpijski w Montrealu i krzyż-pomnik generała Charles’a de Gaulle’a w Colombey-les-Deux-Églises, korzystając z technologii betonu sprężonego. Napisał ponad sto publikacji naukowych w języku polskim, francuskim, angielskim i esperanto.

W 1993 przeszedł na emeryturę i zaczął aktywnie promować esperanto, język stworzony w 1887 przez jego dziadka. Uczestniczył w konferencjach i kongresach esperanckich, reprezentując na nich rodzinę Zamenhof. W 2001 ukazała się książka pt. Ulica Zamenhofa, wywiad-rzeka, który z Zaleskim-Zamenhofem przeprowadził Roman Dobrzyński. Dwa lata później została wydana wersja esperancka, którą przetłumaczono na kilkanaście języków.

Z jego inicjatywy ustanowiono Medal Tolerancji, który w 1999 wręczył Janowi Pawłowi II^[3], oraz zorganizowano w Białymstoku 94. Światowy Kongres Esperanto w 2009^[3]. Od 2007 Honorowy Obywatel Białegostoku^[3][4].

Przypisy

Bibliografia

• Roman Dobrzyński, Dziadek który jest wnukiem. Ludwik Krzysztof Zaleski-Zamenhof. Szkic biograficzny. Warszawa, 2019. ISBN 978-83-908340-8-5.
• Roman Dobrzyński, Ulica Zamenhofa. Rozmowa z wnukiem twórcy języka esperanto. Bielsko-Biała, 2005. ISBN 83-7194-377-6.