Louis Moreau Gottschalk

Louis Moreau Gottschalk
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia8 marca 1829
Nowy Orlean
Pochodzenieamerykańskie
Data i miejsce śmierci18 grudnia 1869
Tijuca
Instrumentyfortepian
Gatunkimuzyka poważna
Zawódpianista, kompozytor
Odznaczenia
Krzyż Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)

Louis Moreau Gottschalk (ur. 8 marca 1829 w Nowym Orleanie, zm. 18 grudnia 1869 w Tijuce koło Rio de Janeiro[1][2][3][4]) – amerykański pianista i kompozytor.

Życiorys

Był synem pochodzącego z Anglii przedsiębiorcy o przypuszczalnie żydowskich korzeniach[3] i Kreolki pochodzącej z Haiti[1][4]. W wieku 4 lat rozpoczął lekcje gry na skrzypcach u Félixa Miolana i na fortepianie u François Letelliera[1]. W 1841 roku wyjechał do Paryża, gdzie uczył się u Charles’a Hallégo i Camille’a Stamaty’ego (fortepian) oraz Pierre’a Maledena (harmonia)[1]. W 1845 roku dał w Salle Pleyel koncert, na którym obecny był Fryderyk Chopin. Polski kompozytor wypowiedział się o Gottschalku z uznaniem[1][2][4][5]. W 1850 roku odbył tournée po Francji i Szwajcarii[1][4]. W 1851 roku na zaproszenie królowej Izabeli II odwiedził Hiszpanię, gdzie odniósł sukces jako pianista[1][5]. Z rąk monarchini otrzymał wówczas Order Izabeli Katolickiej[1].

W 1853 roku powrócił do Stanów Zjednoczonych i podróżował po kraju z programami koncertowymi[1][2][5]. Po 1857 roku koncertował także na Kubie, Antylach, Haiti, Portoryko, Wenezueli, Gujanie, Brazylii, Martynice i Gwadelupie[5]. W 1860 i 1861 roku wziął udział w festiwalach w Hawanie[5]. Był abolicjonistą[4]. Po śmierci ojca w 1853 roku wyzwolił odziedziczonych wraz z majątkiem niewolników, a po wybuchu wojny secesyjnej deklarował poparcie dla Unii, koncertując w stanach północnych[1].

W 1865 roku, po skandalu wywołanym uwiedzeniem nieletniej uczennicy w San Francisco, wyemigrował z USA do Ameryki Południowej[1][3]. Koncertował m.in. w Peru, Chile i Urugwaju[5]. 25 listopada 1869 roku zasłabł na scenie podczas występu w Rio de Janeiro i kilka tygodni później zmarł[1]. Jego prochy sprowadzono do Nowego Jorku i 3 października 1870 roku pochowano na Brooklynie[1].

Twórczość

Jego twórczość reprezentuje styl salonowy[2][5]. Uprawiał wszystkie gatunki miniatury fortepianowej XIX wieku: polki, mazurki, tarantele, kaprysy, ballady, marsze, scherza, serenady, etiudy, fantazje[5]. Muzyka Gottschalka nosi cechy wirtuozowskie, z elementami egzotyki i stylu kreolskiego, z postrzępionymi melodiami i rytmami synkopowanymi typowymi później dla ragtime’u i jazzu[5]. Do jego uczniów należała Teresa Carreño[4].

Jako pianista cieszył się dużym uznaniem współczesnych[5]. Dużo koncertował, sam chwalił się, że w Ameryce dał przeszło 1100 koncertów, przemierzając 95 tysięcy mil[5]. Na koncertach grał prawie wyłącznie własne utwory[5]. Dokładna liczba kompozycji Gottschalka jest trudna do ustalenia, część z nich bowiem zaginęła, a sam kompozytor wiele z nich przepisywał na nowo, publikował ten sam utwór pod różnymi tytułami, pod jednym opusem umieszczał też kilka utworów[1].

Skomponował m.in. operę Escenas campesters (wyst. Hawana 1860), Grande Tarantelle na fortepian i orkiestrę, 2 symfonie (I „La Nuit des tropiques”, II „À Montevideo”), Variations de concert sur l’hymne portugals du Roi D. Louis 1er na fortepian i orkiestrę, ponadto liczne utwory kameralne i fortepianowe[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1334–1335. ISBN 0-02-865527-3.
  2. ↑ a b c d Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 315. ISBN 978-83-01-13410-5.
  3. ↑ a b c The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 325. ISBN 0-674-37299-9.
  4. ↑ a b c d e f Neil Butterworth: Dictionary of American Classical Composers. New York: Routledge, 2005, s. 178–179. ISBN 0-415-93848-1.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 406. ISBN 83-224-0344-5.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Louis Moreau Gottschalk - Brady-Handy.jpg
Louis Moreau Gottschalk. Library of Congress description: "Louis M. Gottschalk".
ESP Isabella Catholic Order CROSS.svg
Autor: Heralder, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of Isabella the Catholic, Knight's/Dame Cross.