Louise d’Épinay

Louise d’Épinay, portret Jean-Étienne Liotarda

Louise Florence Pétronille Tardieu d'Esclavelles d’Épinay (ur. 11 marca 1726, zm. 17 kwietnia 1783) – francuska pisarka, znana jednak głównie dzięki intymnym relacjom, które łączyły ją z Jakubem Rousseau oraz Friedrichem von Grimmem, oraz dzięki znajomości z wielu innymi wybitnymi osobistościami jej czasów.

Dzieciństwo i młodość

Louise d’Epinay urodziła się w Valenciennes, we Francji. Jej ojciec, Tardieu d'Esclavelles, był wysokim oficerem piechoty; zginął podczas bitwy, kiedy Louise miała 19 lat. Pisarka wyszła wtedy za mąż za swojego kuzyna Denisa Josepha de La Live d’Epinay. Małżeństwo to nie było jednak szczęśliwe i zakończyło się separacją w 1749. Osiadła wtedy w zamku La Chevrette w dolinie Montmorency, gdzie prowadziła coś w rodzaju salonu literackiego.

Romanse

Pragnąc trwałego związku z Jakubem Rousseau, wybudowała i wyposażyła specjalnie dla niego domek położony w dolinie Montmorency, w pobliżu zamku La Chevrette. Rousseau, który mieszkał tam przez pewien czas, w swoich Wyznaniach napisał, że całkowite zaangażowanie w tym związku leżało po stronie Madame d’Epinay. Ich związek definitywnie zakończył się w 1757, kiedy po jej wyjeździe do Szwajcarii Rousseau wyprowadził się z pustelni (tak nazywał ten dom) i przeniósł się do Montmorency, gdzie mieszkał do 1762.

Trwający od 1755 romans z Grimmem stał się w jej życiu punktem zwrotnym. Pod wpływem Grimma postanowiła wyrwać się z niezbyt komfortowej sytuacji, w której stawiało ją mieszkanie w posiadłości La Chevrette, na terenie której cały czas mieszkał Rousseau. W latach 1757–1759 wybrała się w długą podróż do Genewy, gdzie bywała stałym gościem Voltaire’a jego pałacu Les Délices^[1]. Pod kierownictwem Grimma współredagowała Correspondance littéraire, philosophique et critique, korespondencyjny biuletyn rozsyłany do wielu możnych ówczesnej Europy.

Ostatnie lata życia spędziła w La Briche, małym domku w pobliżu La Chevrette w towarzystwie Grimma i małej garstki ludzi pióra.

Przypisy

Publikacje

• Conversations d'Émilie (1774) – nagrodzona w 1783 przez Akademię Francuską
• Mémoires et Correspondance de Mme d’Épinay, renfermant un grand nombre de lettres indites de Grimm, de Diderot, et de J.-J. Rousseau, ainsi que des details (1818, wyd. pośmiertnie)
• Lettres a mon fils (Geneva, 1758) i Mes moments heureux (Geneva, 1759) wydane anonimowo

Bibliografia

• Encyclopædia Britannica Eleventh Edition (1910–1911)
• Tadeusz Żeleński-Boy – Mózg i płeć – dzieła zebrane t. IX, wyd. PIW, Warszawa 1957