Lubie (jezioro w powiecie świebodzińskim)

Lubie
Nowa Wioska[1]
Ilustracja
Jezioro Lubie
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Lubrza, Nowa Wioska

Region

Pojezierze Łagowskie[2]

Wysokość lustra

71,7[3] m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

28,4–32,5 ha[3]

Wymiary
• max długość
• max szerokość


0,85 km[4]
0,5 km[4]

Głębokość
• średnia
• maksymalna


13[3] m
35[3] m

Długość linii brzegowej

2200[4] m

Objętość

3697,1 m³[3]

Hydrologia
Klasa czystości wody

II (2003)[3]

Położenie na mapie gminy Lubrza
Mapa konturowa gminy Lubrza, po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Lubie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Lubie”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Lubie”
Położenie na mapie powiatu świebodzińskiego
Mapa konturowa powiatu świebodzińskiego, blisko centrum u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Lubie”
Ziemia52°17′25″N 15°26′49″E/52,290278 15,446944

Lubiejezioro w Polsce na Pojezierzu Łagowskim, położone w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Lubrza. Drugie pod względem średniej głębokości jezioro Pojezierza Lubuskiego[a]. Jezioro uformowało się w wyniku ostatniego zlodowacenia, posiada regularną linię brzegową.

Położenie

Jezioro znajduje się w środkowej części Pojezierza Łagowskiego, na terenie powiatu świebodzińskiego we wschodnim odgałęzieniu niesulicko-jordanowskiej rynny polodowcowej. Nad jego północnym brzegiem znajdują się zabudowania składające się z domków rekreacyjnych należących do wsi Lubrza oraz niewielki ośrodek wczasowy. Nad brzegiem południowym i południowo-zachodnim znajduje się zabudowa jednorodzinna należąca do wsi Nowa Wioska[4].

Hydronimia

Z niemieckich publikacji wynika, że do 1770 roku jezioro było nazywane Lüben See[5]. Dopiero po tej dacie jego nazwa została ustalona jako Lieben See, co odpowiadało nazwie pobliskiego miasta Liebenau[6]. Obecna nazwa została wprowadzona urzędowo 17 września 1949 roku[7]. Państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę oboczną podaje nazwę Nowa Wioska[1].

Informacje hydrologiczne

Jezioro Lubie jest naturalnym zbiornikiem wodnym powstałym w okresie zlodowacenia bałtyckiego na skutek wytopienia się bryły martwego lodu. Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 28,4 ha do 32,5 ha[3]. W zależności od sezonu poziom wód ulega wahaniom do około 0,8 m. Średnia głębokość jeziora wynosi 13 m, natomiast głębokość maksymalna 35 m. Objętość wody w zbiorniku wynosi 3697,1 tys. m³[4][3]. Długość maksymalna to 850 m, a szerokość maksymalna – 500 m[8].

Zlewnia bezpośrednia jeziora jest niewielka i wynosi 3,8 km². Do jeziora dochodzi niewielki ciek z południa, który okresowo zasila stawy rybne zlokalizowane przy południowym brzegu jeziora. Wody jeziora zasilane są zarówno wodami podziemnymi, jak i spływem powierzchniowym ze zlewni. Odpływ wód z jeziora odbywa się w kierunku północnym, poprzez kanał łączący się Kanałem Niesulickim, a następnie z jeziorem Goszcza[4].

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni siódmego poziomu Kanał Niesulicki do jez. Goszcza[9]. Identyfikator MPHP to 1878811[9].

Przyroda

Wschodni brzeg jeziora przylega bezpośrednio do krawędzi rynny polodowcowej. Wyniesienie terenu na tym obszarze jest określane jako „Lubskie Wzgórza”[10]. Różnica w wysokości lustra wody, a szczytu wysoczyzny sięga 56 m, dodatkowo brzeg jeziora w tym miejscu poprzecinany jest wieloma dolinkami erozyjnymi. Wschodni stromy brzeg jeziora porośnięty jest drzewostanem dębowym, bukowym, brzozowym i grabowym. Północny łagodniejszy brzeg porastają lasy składające się z olchy, jesionu oraz czeremchy[11]. Zgodnie z regionalizacją przyrodniczo-leśną jezioro leży w mezoregionie Pojezierza Łagowskiego[12].

Jezioro ze względu na znaczną głębokość posiada słabo rozwiniętą strefę roślinności wodnej. Łagodne brzegi znajdują się po stronie północnej jeziora i tam pas roślin wodnych ma szerokość do 20 metrów. Po stronie wschodniej oraz południowej pas roślinności osiąga maksymalnie dwa metry. Ze względu na znaczną przeźroczystość wód, rośliny występują do głębokości 7 metrów. Nad jeziorem i w jeziorze występują: trzcina pospolita, oczeret jeziorny, grzybienie białe, osoka aloesowata, grążel żółty, rdestnica połyskująca, rogatek, krynicznik giętki oraz moczarka kanadyjska[4].

Dominującymi gatunkami ryb w wodach jeziora Lubie są: sielawa, leszcz, węgorz, płoć, szczupak, krąp, lin[4]. Poza tym spotkać można również: okonia, troć jeziorową, karpia, sandacza oraz miętusa[13][14].

Czystość wód i ochrona środowiska

Według badań z 1983 roku przewodność wód wynosiła 130 μS/cm, odczyn (pH) – 7,9, utlenialność – 3,5 mgO2/l, zawartość wapnia – 41,7 mg/l, siarczanów – 34,0 mg/l, a chlorków – 10,8 mg/l[8].

W wyniku badań przeprowadzonych w 1998 roku wody jeziora Lubie zostały zakwalifikowane do III klasy czystości[15]. Zdecydowały o tym wysokie stężenia azotu, fosforu, chlorofilu oraz całkowicie odtleniony hypolimnion. Wody jeziora charakteryzują się również bardzo wysoką zawartością soli mineralnych, co negatywnie wpływa na ocenę czystości jeziora.

Badania wykonane w 2003 roku potwierdziły wcześniejsze wyniki, nastąpiła jednak niewielka poprawa badanych wskaźników i jezioro zostało zakwalifikowane do II klasy czystości[4][16]. Przeźroczystość wody w okresie letnim wynosiła 4,1 m, co odpowiadało wodom I klasy czystości. Podczas badań oceniono, że jezioro Lubie jest odporne na degradację, wpływ na to ma wysoka średnia głębokości, niewielka wymiana wód w ciągu roku oraz przewaga lasów w zlewni bezpośredniej[4].

Ścieki z miejscowości położonych nad brzegami jeziora są odprowadzane do oczyszczalni ścieków w Lubrzy. W badaniach bakteriologicznych stan sanitarny jeziora nie budził zastrzeżeń i został określony na I klasę czystości[4][17].

Jezioro znajduje się na obszarze planowanej strefy chronionego krajobrazu o nazwie Rynna „Ołoboku i Paklicy”. Głównym założeniem projektowanej strefy jest ochrona naturalnego korytarza ekologicznego wzdłuż wspomnianej rynny polodowcowej[18].

Zagospodarowanie

Pieszo-rowerowy Szlak Nenufarów przy jeziorze Lubie

Jezioro spełnia funkcje turystyczno-rekreacyjne oraz jest wykorzystywane do celów wędkarskich i rybackich. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody rzeki Paklica oraz m.in. jeziora Paklicko Wielkie, Goszcza, Lubrza i Lubie (obwód rybacki jeziora Paklicko Wielkie na rzece Paklica – Nr 2[19]). Ekstensywną gospodarkę rybacką prowadzi na jeziorze Polski Związek Wędkarski Okręg w Zielonej Górze[20]. Jezioro jest regularnie zarybiane, a na początku XXI w. odłów z hektara wód wynosił średnio 29 kg[4].

Na północnym krańcu jeziora jest zlokalizowany ośrodek wczasowy oraz liczne domki rekreacyjne[4]. Ze względu na dużą przeźroczystość wód, jezioro Lubie jest wykorzystywane przez nurków do prowadzenia obozów szkoleniowych[21][22]. Nad jeziorem brak kąpielisk ujętych w ewidencji gminnej[23].

Jezioro Lubie otoczone jest pieszo-rowerowym „Szlakiem Nenufarów”[24]. Wzdłuż jego linii brzegowej zbudowane zostały altanki oraz drobniejsze miejsca postoju, pozwalające odpocząć podczas spaceru lub jazdy rowerem. Na północnym zachodzie z jeziora odchodzi kanał prowadzący do jeziora Goszcza, łącząc oba jeziora z Lubrzańskim Szlakiem Kajakowym[25].

Legendy

Jezioro występuje w legendzie, która jest opowiadana corocznie podczas Nocy Nenufarów. Legenda opisuje historię powstania Nowej Wioski i Lubrzy oraz historię słowiańskiej córki rybaka o imieniu Lubrzana[26].

Uwagi

  1. Po jeziorze Ciecz – 19,3 m

Przypisy

  1. a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2022, identyfikator PRNG: 70146
  2. Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 174–176, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2022-04-02].
  3. a b c d e f g h Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 550. ISBN 83-232-1732-7.
  4. a b c d e f g h i j k l m Wojciech Konopczyński, Komunikat o jakości wód jeziora Lubie w 2003 roku, zgora.pios.gov.pl, Zielona Góra, 1 maja 2004 [dostęp 2022-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-20].
  5. W. Riehl und J. Scheu (Hrsg.): Berlin und die Mark Brandenburg mit dem Markgrafenthum Nieder-Lausitz in ihrer Geschichte und in ihrem gegenwärtigen Bestande. Berlin 1861, S. 510.
  6. Mühlbock, Meßtischblatt nr. 3758, 1:25 000, 1938
  7. Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 76, poz. 947, s. 11)
  8. a b Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 44–45, ISBN 83-86001-29-1, OCLC 749402978.
  9. a b Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2022-04-06].
  10. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2022, identyfikator PRNG: 203047
  11. Bank Danych o Lasach, www.bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2022-03-24].
  12. Roman Zielony, Alina Kliczkowska: Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2012. ISBN 978-83-61633-62-4.
  13. Pracownia R.M. Jurga., Wędrując po gminie Lubrza. Przewodnik turystyczny, Zielona Góra: Pracownia R.M. Jurga, 2015, s. 17, ISBN 978-83-931173-8-3, OCLC 947786454 [dostęp 2022-03-22].
  14. A. Łęszczak, Z. Adamczak, Gmina Lubrza. Przewodnik turystyczny, Swarzędz: Instar '96, 1998, s. 14, ISBN 83-909176-1-0, OCLC 751292880.
  15. Anna Bożek i inni, Stan czystości rzek, jezior i Bałtyku na podstawie wyników badań wykonywanych w ramach państwowego monitoringu środowiska w latach 1998-1999, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2000 (Biblioteka Monitoringu Środowiska), s. 94, ISBN 83-7217-122-X, OCLC 164722116.
  16. Dorota Cydzik i inni, Stan czystości rzek, jezior i Bałtyku na podstawie wyników badań wykonywanych w ramach państwowego monitoringu środowiska w latach 2003-2004, Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2005 (Biblioteka Monitoringu Środowiska), s. 133, ISBN 83-7217-269-2.
  17. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Stan środowiska w województwie lubuskim w 2004 roku, web.archive.org, 2005 [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-26].
  18. Projekt uchwały Sejmiku Województwa... - Rynna Paklicy i Ołoboku - Gmina Lubrza, bip.lubrza.pl, s. 54 [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-06].
  19. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie: Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 20 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia obwodów rybackich. e-dziennik.szczecin.uw.gov.pl, 20 grudnia 2017. [dostęp 2022-04-01].
  20. Polski Związek Wędkarski Okręg w Zielonej Górze, Wykaz wód, 2022 [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-26].
  21. Ochotnicza Straż Pożarna Oddział Ratownictwa Wodnego "Pinoter" w Legnicy, Obóz szkoleniowy Lubrza 2017, web.archive.org, 26 marca 2022 [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-26].
  22. Lubrza 2007 - Obóz nurkowy klubu ASTERINA, web.archive.org, 26 marca 2022 [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-26].
  23. Kąpieliska. Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy w Lubrzy. [dostęp 2022-04-01].
  24. Pieszo – Rowerowy Szlak Nenufarów, Urząd Gminy Lubrza [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-06].
  25. Lubrzański Szlak Kajakowy, Urząd Gminy Lubrza [dostęp 2022-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-06].
  26. Legenda Nocy Nenufarów (pol.). Wordpress.com. [dostęp 2022-03-26].

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Pieszo-Rowerowy Szlak Nenufarów przy jeziorze Lubie.jpg
Autor: Łukasz Świerczewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pieszo-Rowerowy Szlak Nenufarów przy jeziorze Lubie
Lubusz Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Jedna z plaż nad jeziorem Lubie.jpg
Autor: Łukasz Świerczewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jedna z plaż nad jeziorem Lubie
Powiat świebodziński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu świebodzińskiego, Polska