Lubieszów (Ukraina)

Lubieszów
Любешів
ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 wołyński

Rejon

lubieszowski

Data założenia

1484

Powierzchnia

3,39 km²

Wysokość

151 m n.p.m.

Populacja (2018)
• liczba ludności


5762[1]

Nr kierunkowy

+380 3362

Kod pocztowy

44200

Tablice rejestracyjne

AC

Położenie na mapie obwodu wołyńskiego
Mapa konturowa obwodu wołyńskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Lubieszów”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia51°45′47″N 25°29′57″E/51,763056 25,499167
Portal Ukraina

Lubieszów (ukr. Любешів, Lubesziw) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, siedziba administracyjna rejonu lubieszowskiego. Leży na historycznym Polesiu.

Historia

Rynek w 1915
Konwent pijarów w 1929

W połowie XVII wieku była tu wieś spalona przez Tatarów w 1653 roku. Większego znaczenia miejscowość nabrała w II poł. XVII wieku, gdy marszałek wielki litewski Jan Karol Dolski herbu Kościesza zbudował tu miasteczko Nowy Dolsk (nazwa się nie przyjęła) wraz z pałacem i ogrodem. Dolski założył tu w 1684 roku klasztor zakonu pijarów, którzy w otworzyli tu w 1693 roku kolegium słynące z wysokiego poziomu nauczania. W 1706 roku miasteczko zniszczyły poważnie wojska szwedzkie. Odbudował je Michał Serwacy Wiśniowiecki, który zbudował w nim nowy pałac. W 1768 roku kasztelan bracławski Jan Antoni Czarnecki zbudował w Lubieszowie klasztor kapucynów. W kolegium pijarów uczył się w latach 1753-1756 Tadeusz Kościuszko, jego brat Józef Kościuszko, filozof Daniel Kazimierz Narbutt, botanik Stanisław Bonifacy Jundziłł. Szkołę zamknęli w 1834 roku Rosjanie po upadku powstania listopadowego. Dwa lata wcześniej zamknięto oba klasztory.

Prywatne miasto szlacheckie położona była w końcu XVIII wieku w hrabstwie lubieszowskim w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[2].

Po rozbiorach Lubieszów wchodził w skład powiatu pińskiego, guberni mińskiej. Po powstaniu listopadowym władze rosyjskie w ramach represji w 1832 roku zamknęły oba klasztory. Kościół pijarów stał się świątynią parafialną, a katolicki kościół kapucynów zamieniono na cerkiew prawosławną. W 1834 roku zamknięto kolegium pijarów.

W latach 1915-1916 miasteczko zniszczono podczas działań wojennych między Austriakami i Rosjanami. Za II RP istniała wiejska gmina Lubieszów.

W 1942 roku Niemcy i policjanci ukraińscy zamordowali tu 800 Żydów.

We wrześniu 1943 roku UPA zaatakowało miasteczko, jednak atak odparli partyzanci radzieccy, którzy ewakuowali mieszkańców czasowo w bezpieczne miejsce. Kolejny nastąpił w dniu 9 listopada 1943 roku i w jego efekcie oddział UPA wymordował 283 bezbronnych Polaków zamieszkujących Lubieszów i pobliską Rejmontówkę[3]. Część spalono żywcem[4]. Spalono wtedy także dwie sercanki, którymi były siostra zakonna Jadwiga Alojza Gano i siostra Andrzeja Maria Osakowska[5]. W 70. rocznicę wydarzeń, na starym miejscowym cmentarzu odsłonięto pomnik upamiętniający to wydarzenie[6].

W 2013 liczyło 5731 mieszkańców.[7]

Zabytki

  • Kolegium Ojców Pijarów w Lubieszowie, gdzie jak napisano na tablicy kształcił swą wzniosła duszę i umysł Tadeusz Kościuszko.[8][9][10] Kolegium założono na planie czworoboku. Obok wznosił się barokowy kościół pijarów z 1742 roku, który rozebrano w 1971 roku.
  • Kościół kapucynów pw. śś. Cyryla i Metodego z 1768 r. w stylu barokowym i układzie trójnawowej bazyliki
  • Klasztor kapucynów z 1768 r., barokowy, po wojnie komisariat milicji. Całość otacza barokowe ogrodzenie z bramą
  • brama pałacowa z 1 poł. XVIII wieku prowadząca dawniej do pałacu Wiśniowieckich i Czarneckiech. Za bramą rozciąga się park pałacowy
  • cmentarz polski z krzyżem Straży Mogił Polskich z 1996 roku

Bibliografia

  • W. Husarski, Kościół oo. pijarów w Lubieszowie, [w:] „Południe”, 1922, nr 4, s. 24-35
  • Wiktor Chomicz, Pod opieką Świętych Cyryla i Metodego, [w:] „Wołanie z Wołynia” nr 2 (63) z marca-kwietnia 2005 r., s. 31-32
  • Wiktor Chomicz, Jest to potrzebne nie martwym, to jest potrzebne żywym, [w:] „Wołanie z Wołynia” nr 4 (65) z lipca-sierpnia 2005 r., s. 37
  • Bp Antoni Dydycz OFM Cap., Z dziejów kapucyńskiego klasztoru w Lubieszowie, [w:] „Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność”, Toruń 1996, s. 301-313.
  • Zbigniew Małyszycki, Jeszcze o kościele i klasztorze Ojców Kapucynów w Lubieszowie, [w:] „Wołanie z Wołynia” nr 4 (65) z lipca-sierpnia 2005 r., s. 38-39
  • Antoni Małyszycki, Tragedia Lubieszowa, [w:] „ŁAD katolikom na Wschodzie” nr 3/94 z marca 1994 r., s. I.
  • A. Moszyński, Kronika kollegium lubieszowskiego, Kraków 1876

Zobacz też

Przypisy

  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.16
  2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 117.
  3. Instytut Pamięci Narodowej, Prokurator OKŚZpNP w Szczecinie umorzył śledztwo w sprawie zabójstwa co najmniej 283 mieszkańców osady Kolonia Rejmontówka i miejscowości Lubieszów (woj. poleskie) 9.11.1943 r., Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2019-08-13] (pol.).
  4. Jacek Kiełpiński, Oni tu przyszli. Wspomnienia Marianny Piątek z domu Wojdan, świadka mordu w Lubieszowie na Polesiu, gdzie dwustu Polaków spalono żywcem, Warszawa 2018
  5. S. A. Michna, Siostry zakonne – ofiary zbrodni nacjonalistów ukraińskich na terenie metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939–1947, Warszawa 2010, s. 53–56.
  6. Grzegorz Rąkowski, "Wołyń", wyd. Rewasz, s.77
  7. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.46
  8. Гімназія піярів. 1938 / Поштова листівка. Видана 1938 р. // Персональний сайт Петра Кравчука » Фотоальбом » Любешів.
  9. Grzegorz Rąkowski. Wołyń (do serii "Przewodnik po Ukrainie Zachodniej"). Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2005 - 464 S. // S. 78
  10. Ołeksij Brenczuk. Szkoła pijarów // Polsko-ukraiński dwutygodnik Monitor Wołyński, 27 stycznia 2011

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Volyn Oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Districts of Volyn region since July 17, 2020
Flag of Volyn Oblast.svg
Flag of Volyn Oblast, Ukraine
Volynskaya oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Districts of Volyn region since July 17, 2020
Coat of Arms of Volhynian Oblast.png
Coat of arms of Volhynian Oblast (Ukraine)
Flag of Volhynian Oblast.svg
Flag of Volhynian Oblast, Ukraine
Lubiašoŭ, Rynak-Zamkavaja. Любяшоў, Рынак-Замкавая (1915).jpg
Любяшоў (Lubiašoŭ), рог пляцу Рынку (plac Rynak) і вуліцы Замкавай (vulica Zamkavaja). Царква-мураўёўка
Lubiašoŭ, Rynak, Pijarski. Любяшоў, Рынак, Піярскі (S. Bochnig, 1929).jpg
Любяшоў (Lubiašoŭ), пляц Рынак (plac Rynak). Касьцёл і калегіюм піяраў
Lyubeshiv aerial photo.jpg
Autor: Олександр Сінчук, Licencja: CC BY-SA 3.0
Фото смт. Любешів, зроблене з параплана у 2008 р. у день відкриття стадіону