Lublin R.XVI
| ||
Lublin R-XVIb SP-AKP | ||
Dane podstawowe | ||
Państwo | Polska | |
Producent | Plage i Laśkiewicz (Lublin) | |
Typ | samolot sanitarny, transportowy i komunikacyjny | |
Załoga | trzy osoby | |
Historia | ||
Data oblotu | 1932 | |
Lata produkcji | 1933 – ? | |
Dane techniczne | ||
Napęd | 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Škoda (Wright Whirlwind J-5) | |
Moc | 164 kW (220 KM) | |
Wymiary | ||
Rozpiętość | 14,93 m | |
Długość | 10,08 m | |
Wysokość | 2,96 m | |
Masa | ||
Własna | 1150 kg | |
Startowa | 1630 kg | |
Zapas paliwa | 256 l | |
Osiągi | ||
Prędkość maks. | 190 km/h | |
Prędkość wznoszenia | na wysokość 1000 m: 6 min 30 s | |
Pułap | 4460 m | |
Zasięg | 800 km | |
Dane operacyjne | ||
Uzbrojenie | ||
brak |
Plage i Laśkiewicz (Lublin) R-XVI – trzymiejscowy samolot sanitarny, transportowy i komunikacyjny produkcji polskiej z okresu dwudziestolecia międzywojennego.
Historia
Ministerstwo Komunikacji zamówiło w zakładach Plage i Laśkiewicz samolot pasażerski będący rozwinięciem koncepcji Lublina R.XI. Inżynier Jerzy Rudlicki opracował projekt nowego samolotu, w którym zmieniono obrys płata z eliptycznego na trapezowy oraz zmniejszano ciężar własny konstrukcji.
Oblot w lutym 1932 roku został przeprowadzony na lotnisku fabrycznym przez pilota – oblatywacza Władysława Szulczewskiego[1]. Samolot został skierowany na testy do Instytutu Technicznego Lotnictwa w Warszawie, a następnie na próby w PLL LOT. Badania ujawniły małą wytrzymałość konstrukcji, co powodowało zmniejszenie dopuszczalnego ciężaru użytecznego i ograniczenie liczby przewożonych pasażerów do dwóch. Te ograniczenia spowodowały, że konstrukcja przegrała konkurs na samolot pasażerski ogłoszony w PLL LOT, zwycięzcą został PWS-24[2].
Samolot został zwrócony do wytwórni, gdzie został poddany modyfikacjom. Wzmocniono kadłub, a kabinę transportową przebudowano tak, by samolot wykorzystywać jako maszynę sanitarną. Prototyp oznaczony znakami SP-AKP został oblatany w połowie lutego 1933 roku. Samolot został zaprezentowany na VII Konkursie Lotnictwa Sanitarnego w Madrycie w dniach 1–4 czerwca 1933, gdzie zdobył pierwsze miejsce. Osiągnięte sukcesy (poza nagrodą samolot wykonał również rajd o długości 5730 km na trasie Warszawa–Madryt–Warszawa) spowodowały pojawienie się zamówień na egzemplarze seryjne. Zbudowano łącznie pięć egzemplarzy R-XVIb [3].
W dniach 1–4 lipca 1938 roku samolot pilotowany przez kpt. Leszka Karczewskiego wziął udział w Międzynarodowym Konkursie Lotnictwa Sanitarnego w Esch-sur-Alzette w Luksemburgu. Podczas tego konkursu wykonano pokaz desantu patrolu sanitarnego z pokładu Lublina[4].
W czasie niemieckiej inwazji na Polskę we wrześniu 1939 roku w służbie polskiego lotnictwa wojskowego znajdowało się jeszcze sześć samolotów. Wykorzystywano je do ewakuacji rannych. Żadna z tych maszyn nie przetrwała wojny.
Wersje
- R-XVIa - prototyp samolotu z modernizacjami
- R-XVIb - samolot produkcji seryjnej
Konstrukcja
Lublin R.XVIb był konstrukcją w układzie wolnonośnego górnopłata.
Kadłub o konstrukcji kratownicowej spawanej z rur stalowych, kryty w okolicach silnika blachą a dalej płótnem. Kabina załogi dwuosobowa, prawy fotel przeznaczony dla mechanika pokładowego lewy dla pilota. Wyposażona w tablicę przyrządów zawierającą: prędkościomierz, zakrętomierz, wysokościomierz, busolę, obrotomierz, termometr i manometr oleju oraz wolant i orczyk. W przedziale sanitarnym znajdowało się miejsce dla sanitariusza oraz dla dwóch chorych (przewożonych na noszach umieszczonych jedne nad drugimi). Drzwi wejściowe do kabiny załogi znajdowały się z prawej strony kadłuba, nosze wkładano również z prawej strony[5].
Płat jednoczęściowy o obrysie prostokątno-trapezowym, dwudźwigarowy, kryty sklejką. Wyposażony w lotki, w centralnej części mieścił się zbiornik paliwa o pojemności 256 litrów[6].
Podwozie stałe, trójpunktowe z płozą ogonową. Golenie główne wykonane z rur stalowych z amortyzatorami olejowo-powietrznymi typu PZL-235 mocowanymi do płata. Koła główne z hamulcami pneumatycznymi. Płoza ogonowa amortyzowana sznurami i krążkami gumowymi[6].
Napęd – 9-cylindrowy silnik gwiazdowy (Wright Whirlwind J-5) (budowany na licencji przez Skodę), napędzającym drewniane dwułopatowe śmigło o stałym skoku. Silnik był zamontowany na łożu z rur stalowych, oddzielony od kadłuba ściną ogniową. Na łożu silnika znajdował się zbiornik oleju o pojemności 23. litrów i gaśnica[5].
Przypisy
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 160.
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 161.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 317-318.
- ↑ Sukcesy polskiego lotnictwa sanitarnego w Luksemburgu. „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938, s. 174-175, czerwiec-lipiec 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b Glass 1976 ↓, s. 162.
- ↑ a b Cynk 1971 ↓, s. 320.
Bibliografia
- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971, s. 172-174. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of the Polish Air Force (1918–1921).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Samolot sanitarny Lublin R-XVIb SP-AKP (nr fabr. 11-1).