Lucjan Kaulek

Lucjan Kaulek
Jean-Lucien Dieuleveut-Kaulek
Ilustracja
Lucjan Kaulek (około 1915 roku)
Data urodzenia

28 sierpnia 1879

Data śmierci

15 kwietnia 1941

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

inżynier, nauczyciel języka francuskiego

Miejsce zamieszkania

Warszawa (od około 1912 roku)

Narodowość

francuska

Małżeństwo

Łucja Piskorska (1886–1935)

Dzieci

Zuzanna i René

Krewni i powinowaci

szwagier: Leonard Piskorski
szwagier: Tomasz Piskorski

Jean-Lucien Dieuleveut-Kaulek (ur. 28 sierpnia 1879, zm. 15 kwietnia 1941) – francuski inżynier i nauczyciel języka francuskiego mieszkający w Warszawie, który przyczynił się do uznania przez Francję w 1918 rządu niepodległej Polski i nawiązania dyplomatycznych stosunków polsko-francuskich[1].

Życiorys

Był synem Jeana-Baptiste'a Kauleka, który przez pewien czas pracował jako archiwista we francuskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Lucjan Kaulek prawdopodobnie około 1912 roku[2] osiedlił się w Warszawie. Będąc inżynierem, pracował w 1918 roku w Elektrowni Warszawskiej. Pod koniec I wojny światowej był również tłumaczem Biura Prac Społecznych, kierowanego przez Włodzimierza Wakara, które m.in. przygotowywało dokumenty na przyszłą konferencję pokojową, umożliwiające m.in. uznanie Polski na arenie międzynarodowej po zakończeniu wojny[3]. Wspólnie z Wakarem przygotowywał również opracowania dotyczące zbrodni okupantów niemieckich na ludności polskiej w czasie „Wielkiej Wojny”[4].

Mając wiele kontaktów we francuskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych (dzięki relacjom swojego ojca), na prośbę adiutanta Józefa Piłsudskiego, napisał około 17 listopada 1918 roku list do Georges'a Clemenceau, ówczesnego premiera Francji, omawiający konieczność zacieśnienia współpracy między Francją i Polską[5][6]. W liście tym Kaulek relacjonuje premierowi Francji swoje rozmowy z adiutantem Piłsudskiego, w czasie których ów adiutant apelował do niego o zawiadomienie rządu Francji o krytycznej sytuacji w Polsce. Cytował jego słowa: Niech Pan zawiadomi swój rząd, że znajdujemy się w straszliwej sytuacji, która jutro może okazać się śmiertelną (...) Jeśli Ententa nie znajdzie energicznego sposobu, ażeby okiełznać ten [niemiecki] żywioł, który może doprowadzić jedynie do wybuchu strasznego pożaru sprzyjającego zwyciężonym Niemcom, to czekają nas straszne dni. Jednocześnie dodaje od siebie, że delegat Piłsudskiego był szczery[7] i przynagla premiera Francji, pisząc: obecność agenta rządu francuskiego jest tu konieczna[8]. Józef Kukułka pisze, że Piłsudski, znając dobrze poglądy polityczne Kauleka[8] oraz orientację polityczną Clemenceau, wiedział, jakich argumentów należy użyć, aby przekaz skutecznie dotarł do adresata[a]. Umożliwiło to zorganizowanie misji wysłannika Piłsudskiego, Stanisława Hempla pod koniec listopada 1918 roku do Paryża, Kaulek uczestniczył w tym wyjeździe, nie będąc jednak członkiem delegacji[9][b]. Dzięki rozległym relacjom Kauleka, Hempel mógł nawiązać kontakty z istotnymi politykami francuskimi[10].

Na początku 1919 roku był współzałożycielem pierwszego Komitetu Francusko-Polskiego (poprzednika Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej) organizowanego pod przewodnictwem Heleny Paderewskiej[11].

Po I wojnie światowej mieszkał w Warszawie przy ul. Nowy Zjazd 3 (zamieszkał w tym mieszkaniu między 1920 a 1926 rokiem i mieszkał w nim do śmierci). Został nauczycielem języka francuskiego. Uczył m.in. Romaina Gary'ego (w tym mieszkaniu), o czym Gary pisał w swojej książce Obietnica poranka (La promesse de l'aube z 1960 roku, wydanie polskie w 1964 roku)[c], jak również uczniów szkół warszawskich, m.in.: Seminarium Duchownego, Liceum im. Jana Zamoyskiego, Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki i Gimnazjum im. Jana Kreczmara[13][14].

Grobowiec rodzinny Piskorskich, w którym pochowano Lucjana Kauleka i jego żonę Łucję Piskorską, lewa tablica

Życie prywatne

Lucjan Kaulek około 1915 roku[3][15] ożenił się z Łucją Piskorską (1886–1935), siostrą Leonarda, Stanisławy i Tomasza. Był ojcem Zuzanny (zamieszkałej później w Polsce, żony Stanisława Araszkiewicza) i René (1923–1995, zamieszkałego później we Francji).

Po śmierci został pochowany w grobowcu rodzinnym Piskorskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 18-5-4/5)[16].

Używał dwuczłonowego nazwiska; człon „Dieuleveut” („Bóg tak chce”) był nazwiskiem panieńskim jego matki i – jak mówiła rodzinna tradycja – zawołaniem jego przodków po kądzieli jeszcze z czasów wypraw krzyżowych[9].

Uwagi

  1. ↑ Odpis tego lisu znajduje się w archiwach KNP, II, t. VI, 40 (jest to odpis z 2 Bureau, Mission Militaire Franco-Polonaise, gdzie został zarejestrowany pod nr 1832 i datą 3 grudnia 1918 roku) oraz KNP, VIII, t. II, 19).
  2. ↑ O wspólnym wyjeździe Kauleka i delegacji polskiej pisze również Michał Sokolnicki w swoich wspomnieniach: W służbie Komendanta, Kultura, Paryż, 1953, 12/74, 75–106 (na stronie 87, źle jednak zapisując jego nazwisko: Colleque).
  3. ↑ Romain Gary pisał: Pięć razy w tygodniu udawałem się tramwajem do wspaniałego człowieka, który się nazywał Lucien Dieulevent-Caulec (sic, błąd w pisowni nazwiska) i który uczył mnie mego ojczystego języka.[12].
Uroczystość po chrzcie Katarzyny Piskorskiej w 1938 roku. Stoją m.in. Leonard Piskorski (3. od lewej), Przemysław Podgórski (4.), Aleksander Kamiński (5.), Tomasz Piskorski (6.), Katarzyna Piskorska (7., na rękach matki, Marii Piskorskiej, 8.), Anna Piskorska (9., dziecko), Anna Podgórska (10.), Zuzanna Dieuleveut-Kaulek (13.), Witold Podgórski (14.), Kazimierz Cetnarowicz (15., drugi od prawej). W centrum siedzi sufragan warszawski Antoni Szlagowski, na lewo od niego siedzi Jean-Lucien Dieuleveut-Kaulek, najbardziej na lewo siedzi Urszula Niepokojczycka, na prawo od Antoniego Szlagowskiego siedzą Wanda Gentil-Tippenhauer (matka chrzestna), Kazimierz Gorzkowski (ojciec chrzestny) i Jan Mauersberger. Przed Antonim Szlagowskim siedzi bokiem Janina Jurkiewicz.

Przypisy

  1. ↑ Paweł Libera. Paryska misja Stanisława Hempla (1918–1919). „Zeszyty Historyczne”. 170, s. 137–183, 2009. 
  2. ↑ Józef Kukułka: Problem uznania rządu warszawskiego przez Paryż (listopad–grudzień 1918 r.). W: Materiały i Studia (Wyższa Szkoła Nauk Społecznych przy KC PZPR). T. 1. Warszawa: Książka i Wiedza, 1960, s. 116–117.
  3. ↑ a b Libera 2009 ↓, s. 149.
  4. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki (rękopis), zeszyt 40, Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
  5. ↑ Libera 2009 ↓, s. 139.
  6. ↑ Kukułka 1960 ↓, s. 116–118.
  7. ↑ Kukułka 1960 ↓, s. 117.
  8. ↑ a b Kukułka 1960 ↓, s. 118.
  9. ↑ a b Ś.p. Łucja Dieuleveut-Kaulek (wspomnienie), „Kurjer Warszawski”, 22 października 1935.
  10. ↑ Libera 2009 ↓, s. 154, 164.
  11. ↑ Komitet francusko-polski, „Kurjer Warszawski”, 35, 4 lutego 1919, s. 1–2.
  12. ↑ Romain Gary: Obietnica poranka. T. 26. Mediasat Poland, 2004, s. 97, seria: Kolekcja Gazety Wyborczej – XX wiek. ISBN 83-89651-75-0.
  13. ↑ Nekrolog Łucji Dieuleveut-Kaulek, „Kurjer Warszawski”, 16 października 1935.
  14. ↑ Podziękowanie rodziny uczestnikom pogrzebu Łucji, „Kurjer Warszawski”, 20 października 1935.
  15. ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki (rękopis), zeszyt 17, Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
  16. ↑ Cmentarz Stare Powązki: KAROLINA TRYUK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-07].

Media użyte na tej stronie

Grób rodziny Waclawa Piskorskiego 2.JPG
Autor: Happa, Licencja: CC BY 3.0
Grób rodziny Wacława Piskorskiego na cmentarzu na Starych Powązkach w Warszawie
Antoni Szlagowski i Katarzyna Piskorska.jpg
Uroczystość po chrzcie Katarzyny Piskorskiej w 1937 roku. Stoją m.in. Leonard Piskorski (3. od lewej), Przemysław Podgórski (4.), Aleksander Kamiński (5.), Tomasz Piskorski (6.), Katarzyna Piskorska (7., na rękach matki, Marii Piskorskiej, 8.), Anna Piskorska (9., dziecko), Anna Podgórska (10.), Zuzanna Dieuleveut Kaulek (13.), Witold Podgórski (14.), Kazimierz Cetnarowicz (15., drugi od prawej). W centrum siedzi sufragan warszawski Antoni Szlagowski, na lewo od niego Lucjan Kaulek, na prawo od Antoniego Szlagowskiego siedzą Wanda Gentil-Tippenhauer (matka chrzestna), Kazimierz Gorzkowski (ojciec chrzestny) i Jan Mauersberger. Przed Antonim Szlagowskim siedzi bokiem Janina Jurkiewicz.
Jean-Lucien Kaulek - twarz.jpg
Jean-Lucien Dieuleveut-Kaulek około 1915 roku