Lucjusz Jawolenus Pryskus

Lucius Iavolenus Priscus (właściwie Gaius Octavius Tidius Tossianus Lucius Iavolenus Priscus[1]; ur. ok. 60[2], zm. ok. 138[3]) – był rzymskim politykiem, senatorem i sławnym prawnikiem z I/II w n.e.

Życiorys

Jawolenus był przełożonym prawniczej szkoły Sabinian (Scholae Sabinianae) jako następca Gnejusza Celiusza Sabinusa Arulenusa i nauczycielem Salwiusza Julianusa[4], który z kolei został jego następcą w szkole Sabinian.

Rozpoczął karierę jako legat legionu IV Flavia Felix w Dalmacji, następnie w 83 był legatem legionu III Augusta w Numidii[1]. Potem był judycjariuszem prowincji Brytanii (iuridicus provinciae Britaniae; 84/86?)[1], zanim w końcówce roku 86 (od września) został konsulem zastępczym (consul suffectus). W konsulacie tym towarzyszył mu Aulus Bucius Lappius Maximus. W następnych latach sprawował namiestnictwa Germanii Górnej (89/90-91/92), Syrii (ok. 98/99-ok.99/100) i Afryki (ok. 101)[1][3].

Jawolenus zasiadał w radzie przybocznej (consilium) Trajana i Hadriana. Około 200 wyciągów z jego prac znajduje się w Digestach Justyniańskich[2]. Jego pisma, szczególnie Libri XIV epistolarum, są mistrzowskim osiągnięciem analizy przypadków i powiązanych problemów, ale bez uogólnionych wniosków prawnych. Według niego wszelka definicja (omnis definitio) w prawie cywilnym (ius civile) jest ryzykowna, rzadko bowiem zdarza się, by nie można było jej wywrócić (paremia prawnicza). Inne jego prace znane z Digesta to:

  • Ex Cassio Libri XV - piętnaście ksiąg komentarzy do prawa cywilnego Gajusza Kasjusza Longinusa, konsula z 30 n.e.
  • Libri ex Plautio - pięć ksiąg komentarzy do spraw Plaucjusza, prawnika z czasów Wespazjana.
  • Libri ex Posterioribus (lub Posteriorum Labeonis, Posteriorum Labeonis a Javoleno Epitomatorum Libri, Posteriorum Labeonis Epitome) - dziesięć ksiąg studium opinii jurysty Labeona.

Pliniusz Młodszy wspomina w liście z 106 lub 107 n.e. do Wokoniusza Romanusa o zabawnej sytuacji związanej z Jawolenusem i jego reakcją na recytację własnej poezji przez Passenusa Paulusa Propercjusza, który był bardzo bliskim przyjacielem Jawolenusa[5][6].

Zmarł w podeszłym wieku około 138.

Przypisy

  1. ↑ a b c d CIL III, 2864.
  2. ↑ a b Wołodkiewicz 1986 ↓, s. 163.
  3. ↑ a b Cary i Scullard 1992 ↓, s. 601.
  4. ↑ Digesta 40.2.5.
  5. ↑ Pliniusz Młodszy, Listy VI 15.
  6. ↑ Winniczuk 1987 ↓, s. 164.

Źródła

  • CIL III, 2864 inskrypcja znaleziona w Nedinum obecnie Nadin w Chorwacji.
  • CIL VIII, 23165 inskrypcja znaleziona w Thiges w Tunezji.
  • CIL XVI, 36 inskrypcja znaleziona w Mogontiacum obecnie Moguncja w Niemczech.

Bibliografia

  • Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992. ISBN 83-06-01859-1.
  • Lidia Winniczuk: Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06987-2.
  • Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny. Pod redakcją Witolda Wołodkiewicza. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0437-5.

Linki zewnętrzne