Lucyna Krzemieniecka

Lucyna Krzemieniecka
Imię i nazwisko

Wiera Zeidenberg

Data i miejsce urodzenia

11 maja 1907
Warszawa

Data i miejsce śmierci

22 września 1955
Warszawa

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Grób Lucyny Krzemienieckiej

Lucyna Krzemieniecka, właśc. Wiera Zeidenberg (ur. 11 maja 1907 w Warszawie, zm. 22 września 1955 tamże) – polska pisarka pochodzenia żydowskiego, autorka popularnych, wielokrotnie wznawianych utworów dla dzieci, poetka[1].

Życiorys

Córka warszawskich dentystów Michała Zeidenberga i Balbiny z domu Harkavi. Ukończyła gimnazjum Instytutu Pedagogicznego Wolnej Wszechnicy Polskiej, a następnie studiowała polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutowała na łamach pisma „Głos Prawdy” w 1926 roku, publikując potem również m.in. w „Bluszczu”, „Głosie Literackim”, Czynie Młodzieży PCK”, „Dziecku i Matce”, „Płomyku”, „Płomyczku”, „Słonku”. Związana z Kwadrygą. W 1927 roku przeszła na katolicyzm, przyjmując imię chrzestne Lucyna oraz wyszła za mąż za lewicowego poetę Andrzeja Wolicę (rozwiodła się z nim w 1929 roku). W latach 1930–1939 wydała około dwudziestu tomików z utworami dla dzieci. Okupację niemiecką spędziła w Warszawie, a powstanie warszawskie w okolicach stolicy. Po wojnie zamieszkała w Łodzi, a w 1948 roku wróciła do Warszawy. Była związana ze „Świerszczykiem”, „Płomykiem”, „Płomyczkiem”, „Iskierkami”, Teatrem „Baj” i Polskim Radiem, kontynuując obfitą twórczość literacką dla dzieci[1].

W okresie stalinowskim pisała również socrealistyczno-propagandowe utwory i zbiory przeznaczone dla najmłodszych, m.in. od poświęconych Warszawie (Warszawska piosenka), Świętu Pracy (Piosenka pierwszomajowa), żołnierzowi Ludowego Wojska Polskiego (Witaj bracie żołnierzu), po gloryfikujące Włodzimierza Lenina (Lenin wśród dzieci) i Józefa Stalina (O wielkim Stalinie)[2][3].

Laureatka Nagrody Literackiej m.st. Warszawy w 1950 roku za twórczość dla dzieci i tomik wierszy O wielkim Stalinie oraz nagrody Prezesa Rady Ministrów w 1952 roku[1].

Spoczywa na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kw. B2-9-2)[4].

Pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[5].

Wydane zbiory i utwory[1][6][7][8]

  • 1930: Nad morzem. Książeczka do czytania, do malowania i do rysowania
  • 1930: Idzie Nowy Roczek!
  • 1930: O świerszczyku Bumcyku
  • 1930: Łap-cap. Siedem bajek (zbiór, wersje skrócone: Łap-cap wg bajki O kuchciku, o nadziei i o drzwiach zamkniętych 1957, wyd. 4 1960; O kuchciku, o nadziei i o drzwiach zamkniętych 1972, wyd. 5 1991)
  • 1932: Przyszła koza do woza
  • 1932: Bajeczka z podwóreczka
  • 1932: Cudowne okulary (zbiór, wyd. poszerz. 1957, wyd. 2 przejrz. 1967)
  • 1932: Materjały dla propagandy spożycia cukru w szkołach powszechnych (z Zygmuntem Rusinkiem i J.P. Zajączkowskim)
  • 1932: Cztery bajdy ciotki Adelajdy (wyd. 2 1947) (inna wersja: Bajdy ciotki Adelajdy 1932)
  • 1932: O leniuchach lekkoduchach
  • 1934: Tajemnicze odwiedziny (wyd. [3] 1971)
  • 1934: O Helence co na tarki poszła
  • 1935: Historja cała o niebieskich migdałach (wyd. 2 1947)
  • 1935: Zbiór komedyjek dla kół młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża (dla dzieci)
  • 1935: Zbiór komedyjek dla kół młodzieży Polskiego Czerwonego Krzyża (dla młodzieży)
  • 1936: Z przygód krasnala Hałabały (wyd. 1 w 2 częściach, wyd. 2 1947, wyd. [25] 2016; lektura szkolna do 2016/2017)
  • 1936: O sierotce Józi i o złotych kluczykach. Bajeczki dla dzieci
  • 1937: Bajki niezapominajki
  • 1938: O Jasiu Kapeluszniku (wyd. [3] 1966)
  • 1938: Baśń o trzech siostrzyczkach (przekład angielski: The three little sisters, London, Glasgow 1942)
  • 1938: Z przygód leśnego ludka
  • 1939: O duszkach zawieruszkach
  • 1946: Kariera Franka Żyrafy
  • 1946: O młynarzu Sylwestrze (kompilacja: O Nowym Roku i młynarzu Sylwestrze, wyd. 1 1962, wyd. 3 1988)
  • 1947: Pan Klet i jego klejnoty
  • 1947: W bajowej gospodzie
  • 1947: O Lichu i biednej Jagusi
  • 1947: Baśń o trzech braciszkach
  • 1947: Historia cała o niebieskich migdałach
  • 1947: Czarodziejski światek
  • 1948: Był sobie jeden dom
  • 1948: U babci w gościnie
  • 1948: Niech się co chce dzieje, Krakowiak się śmieje
  • 1948: Lala Lila w samolocie
  • 1948: Kłopoty Burka z podwórka
  • 1948: O gęsiareczce Kasieni i cudownych listkach pani Jesieni (nowa wersja: Gęsiareczka Kasia 1957, wyd. 4 1960)
  • 1949: O dębie co żołędzie rozdawał
  • 1949: Warszawska piosenka
  • 1949: O wielkim Stalinie (wyd. 2 1951, wyd. 3 1952)
  • 1949: Pięć Zoś
  • 1949: Parasol Hulaj-Dusza
  • 1950: Jak to nad Bałtykiem bywa (wyd. 4 1954)
  • 1950: Wiosna, lato, jesień, zima
  • 1951: O tym jak się rzep do psiego ogona przyczepił (wyd. [5] 1994)
  • 1951: Jaskółki (wyd. 2 1954)
  • 1952: Lenin wśród dzieci (wyd. 2 1954)
  • 1952: Słomkowy łańcuszek (wyd. 9 1984)
  • 1952: W rodzinnej wiosce (wyd. [2] 1953)
  • 1952: Witaj bracie żołnierzu (wyd. 2 1953, wyd. 3 1955)
  • 1953: Kołysanka sarnia, Fanfara (z Zofią Rogowską)
  • 1953: Piosenka zlotowa
  • 1953: Dzieci
  • 1953: Piosenka pierwszomajowa
  • 1953: Leśne rachuneczki (wyd. [5] 1970; lektura szkolna)
  • 1954: Pan Szyszkowski (wyd. 3 1957)
  • 1954: O czym cyka świerszcz z kącika (wyd. 3 1958; lektura szkolna)
  • 1954: Piosenka o złotym listku, Majowa nocka
  • 1956: Domek zapomnienia (wyd. 7 1987)
  • 1956: Bajże baju po zwyczaju (wyd. 2 1960)
  • 1957: O tym jak krasnal na wesele do Baby Saby poszedł
  • 1963: O jednym kruku
  • 1964: Bajka o chciwej babie
  • 1966: Dziwni goście (wyd. 2 1968)
  • 1986: Hej, miła godzinka, stroi się choinka

Niektóre zbiory i utwory zostały przetłumaczone na języki: angielski, niemiecki, czeski, słowacki, serbsko-chorwacki i słoweński.

Utwory Lucyny Krzemienieckiej: Z przygód krasnala Hałabały, O czym cyka świerszcz z kącika i Leśne rachuneczki trafiły do kanonu lektur szkolnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rzeczypospolitej Polskiej (edukacja wczesnoszkolna), od pierwszego spisu z 1959 roku po rok szkolny 2016/2017[9][10].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Józef Zbigniew Białek, Lucyna Krzemieniecka, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2020-04-15] (pol.).
  2. ↑ Zobacz wykaz wydanych zbiorów i utworów.
  3. ↑ Bartosz Wokan, Witajcie w pięknym lesie („Z przygód krasnala Hałabały” Lucyna Krzemieniecka), Co czytam Konstantemu i Matyldzie [dostęp 2020-04-15].
  4. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  5. ↑ M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1547.
  6. ↑ Wykaz obejmuje pierwsze i ostatnie wydania utworów autorki i ich późniejszych adaptacji i kompilacji. Przy wznawianych utworach propagandowych z epoki stalinowskiej wymieniono wszystkie edycje.
  7. ↑ Lucyna Krzemieniecka, Biblioteka Narodowa – połączone katalogi [dostęp 2020-04-15].
  8. ↑ Lucyna Krzemieniecka, Nukat – Katalog Zbiorów Polskich Bibliotek Naukowych [dostęp 2020-04-15].
  9. ↑ Karolina Jędrych, Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949–1989, K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć (red.), Literatura dla dzieci młodzieży, T. 4, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014, s. 212.
  10. ↑ Lektury obowiązkowe w roku 2016/2017, Szkoła Podstawowa nr 15 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Białymstoku, 2016.

Bibliografia

  • Juliusz Jerzy Malczewski, Cmentarz Komunalny (dawniej Wojskowy) na Powązkach, KAW RSW „Prasa-Książka-Ruch”, Warszawa 1975.

Media użyte na tej stronie

Lucyna Krzemieniecka grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Lucyny Krzemienieckiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach