Luddyzm
Luddyzm (ang. Luddite) – angielski radykalny ruch społeczny z początkowego okresu rewolucji przemysłowej (1811–1813), którego przedstawiciele składali się głównie z wolnych chałupników, rzemieślników i tkaczy. Luddyści protestowali przeciwko zmianom sposobu ich życia i nowej etyce pracy, które zostały spowodowane przez wynalezienie maszyn tkackich. Ich działalność sprowadzała się do niszczenia krosien.
Nazwa luddyzm, luddyści pochodzi od nazwiska, być może fikcyjnego Generała (lub Króla) Neda Ludda, przywódcy luddystów. Organizowali nocne napady na tkalnie w celu niszczenia krosien między innymi w Nottingham, Middleton, Yorkshire i w Manchesterze. Ich działalność spowodowała straty szacowane na 1,5 miliona ówczesnych funtów.
W odpowiedzi na falę luddyzmu parlament brytyjski uchwalił w 1812 ustawę Frame-Breaking Act, według której niszczenie maszyn stało się przestępstwem zagrożonym karą śmierci. Przeciwnikiem ustawy był między innymi arystokrata i poeta George Byron. W 1812 na mocy tej ustawy stracono w Yorku siedemnastu mężczyzn, a wielu zwolenników ruchu deportowano do Australii.
W 1861 charakter luddyzmu przybrał bunt łódzkich tkaczy (tzw. luddyzm łódzki), skierowany przeciwko nowoczesnym maszynom tkackim. Było to jedno z nielicznych tego typu wystąpień na ziemiach polskich[1].
Nowoczesną formę luddyzmu prezentowały niektóre związki zawodowe sprzeciwiające się innowacjom, które mogłyby – ich zdaniem – prowadzić do wyparcia pracy ludzkiej przez maszynową, na przykład amerykańskie związki zawodowe malarzy zakazywały swoim członkom stosowanie pneumatycznych rozpylaczy do farby[2][3].
Współcześnie tak zwany neoluddyzm przejawia się niechęcią wobec techniki i informatyzacji, wskazując też na uzależnienie pracowników wobec firm i międzynarodowych korporacji.
Przypisy
- ↑ E. Ajnenkiel, Pierwszy bunt robotników łódzkich w roku 1861, T. II s. 367-388.
- ↑ Henry Hazlitt: Ekonomia w jednej lekcji. Instytut Ludwiga von Misesa, 2012. ISBN 978-83-63250-07-2.
- ↑ W rzeczywistości mechanizacja produkcji spowodowała gwałtowny wzrost a nie spadek ilości miejsc pracy. Na przykład w USA w 1910 w przemyśle samochodowym pracowało 140 tysięcy osób, w 1920 z postępującą mechanizacją liczba miejsc pracy wzrosła do 250 tysięcy, w 1930 – 380 tysięcy, w 1973 – już 941 tysięcy. Oczywiście, równocześnie zmieniła się struktura zawodowa pracowników, a niektóre zawody przeszły do historii.
Media użyte na tej stronie
Frame-breakers, or Luddites, smashing a loom. Machine-breaking was criminalized by the Parliament of the United Kingdom as early as 1721, the penalty being penal transportation, but as a result of continued opposition to mechanisation the Frame-Breaking Act 1812 made the death penalty available: see "Criminal damage in English law".
The Leader of the Luddites