Ludność Włocławka
Ludność Włocławka
Liczba mieszkańców
Liczba mieszkańców miasta na przestrzeni wieków kształtowała się różnie. W okresie istnienia grodu książęcego (X wiek) Włocławek wsparł Bolesława Chrobrego znaczącym wojskiem jak na ówczesne czasy (800 pancernych i 2000 tarczowników[1]), a to świadczy o istnieniu dużego grodu już w X wieku. W XIV wieku ta sytuacja diametralnie się zmieniła pod wpływem najazdów krzyżackich, a kolejne spustoszenie wśród liczby ludności wywołał potop szwedzki w XVII wieku. Dynamiczny przypływ ludności nastąpił wraz z rozwojem przemysłu we Włocławku na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie miasto dotknął proces suburbanizacji, który jest charakterystyczny dla krajów Europy Zachodniej i USA. Sama tylko gmina Fabianki w okresie 1995-2007 zwiększyła swoją liczbę ludności o 15%[2], przy jednoczesnym spadku liczby mieszkańców Włocławka. Suburbanizacja to proces charakterystyczny dla większości dużych polskich miast. Na spadek liczby włocławian mogła wpłynąć również likwidacja województwa włocławskiego i związana z tym redukcja etatów w lokalnej administracji.
Od średniowiecza do II rozbioru Polski (-1793)
| rok / stulecie | szacunkowa liczba mieszkańców |
|---|---|
| XIV w. | 500[3] |
| 1534 | ok. 100 rodzin[4] |
| 1598 | 1 700[3] |
| 1639 | ok. 4 000[4] |
| koniec XVIII w. | 949[5] |
| 1789 | 1 325[6], de facto około 2 125, licząc także osoby zamieszkujące przedmieścia i tereny katedralne[3] |
Lata 1793-1918
| rok | dane ze spisu powszechnego | dane z innych źródeł |
|---|---|---|
| 1800 | – | 2 308 |
| 1815 | – | 2 444[5] |
| 1820 | – | 3 278[5][6] |
| 1827 | – | 3 644[5] / 3 664[7] |
| 1837 | – | 4 616[5] |
| 1842 | – | 5 244 |
| 1846 | – | 6 085[5] |
| 1857 | – | 6 930[5][7] |
| 1860 | – | 7 053[5] |
| 1866 | – | 9 649[5] |
| 1872 | – | 11 781[5] |
| 1877 | – | 12 815[5][7] |
| 1880 | – | 17 633[5] |
| 1890 | – | 21 853[5] / 20 135[6] |
| 1894 | – | 22 776[6] |
| 1897 | – | 22 907 |
| 1900 | – | 22 971[5] |
| 1910 | – | 33 764[5] |
Okres międzywojenny (1918-1939)
| rok | dane GUS | dane ze spisu powszechnego | dane z innych źródeł |
|---|---|---|---|
| 1918 | – | – | ok. 38,9 tys.[8] |
| 1919 | – | – | ok. 38,5 tys.[8] |
| 1920 | – | – | ok. 39,4 tys.[8] |
| 1921 | – | – | ok. 40,2 tys.[8] |
| 1922 | – | – | ok. 40,3 tys.[8] |
| 1923 | – | – | ok. 40,8 tys.[8] |
| 1924 | – | – | ok. 41,3 tys.[8] |
| 1925 | – | – | ok. 42,1 tys.[8] |
| 1926 | – | – | ok. 42,9 tys.[8] |
| 1927 | – | – | ok. 43,8 tys.[8] |
| 1928 | – | – | ok. 49,1 tys.[8] |
| 1929 | – | – | ok. 52,2 tys.[8] |
| 1930 | – | – | ok. 53,5 tys.[8] |
| 1931 | – | – | ok. 56,5 tys.[8] |
| 1932 | – | – | ok. 54,9 tys.[8] |
| 1933 | – | – | ok. 57,9 tys.[8] |
| 1934 | – | – | ok. 59,5 tys.[8] |
| 1935 | – | – | ok. 61,1 tys.[8] |
| 1936 | – | – | ok. 62,9 tys.[8] |
| 1937 | – | – | ok. 65,7 tys.[8] |
| 1938 | – | – | ok. 64,3 tys.[8] |
| 1939 | – | – | 67 201 (1 I)[9], ok. 68,1 tys. (VIII)[10], 67 510 (1 IX)[9] |
Okres okupacji niemieckiej (1939-1945)
| rok | dane szacunkowe |
|---|---|
| 1939 | 55 182 (1 XII)[9] |
| 1940 | 51 226 (1 IV), 50 277 (VII)[9] |
| 1941 | 52 190 (31 XII)[9] |
| 1942 | 49 179 (1 X)[9] |
| 1943 | 49 346 (1 IV), 49 148 (1 X)[9] |
| 1944 | 52 147 (1 VI), 51 529 (1 X), 50 839 (20 XII)[9] |
Okres Polski Ludowej (1945-1989)
| rok | dane GUS | dane ze spisu powszechnego | dane z innych źródeł |
|---|---|---|---|
| 1945 | – | – | szacunkowo 36 000[11] |
| 1946 | – | – | 48 126[10] |
| 1947 | – | – | 49 890[11] |
| 1948 | – | – | 51 323[11] |
| 1949 | – | – | 51 685[11] |
| 1950 | – | 54 536[10] | 51 825[11] |
| 1951 | – | – | 52 425[11] |
| 1952 | – | – | 53 608[11] |
| 1953 | – | – | 55 357[11] |
| 1954 | – | – | 56 310[11] |
| 1955 | 59 481[10] | – | 57 158[11] |
| 1956 | – | – | 57 951[11] |
| 1957 | – | – | 59 020[11] |
| 1958 | – | – | 60 106[11] |
| 1959 | – | – | 61 808[11] |
| 1960 | – | 66 820[10] | 63 204[11] |
| 1961 | 64 800 | – | 64 037[11] |
| 1962 | 65 800 | – | 64 815[11] |
| 1963 | 66 900 | – | 65 795[11] |
| 1964 | 67 900 | – | 66 861[11] |
| 1965 | 68 346 | – | 67 959[11] |
| 1966 | 69 200 | – | 68 347[11] |
| 1967 | 71 800 | – | – |
| 1968 | 73 100 | – | – |
| 1969 | 75 200 | – | – |
| 1970 | – | 82 599[10] | – |
| 1971 | 79 862 | – | – |
| 1972 | 82 800 | – | – |
| 1973 | 85 000 | – | – |
| 1974 | 87 097 | – | – |
| 1975 | 90 555 | – | – |
| 1976 | 92 900 | – | – |
| 1977 | 95 000 | – | – |
| 1978 | – | 101 716[10] | – |
| 1979 | 104 400 | – | – |
| 1980 | 106 771[10] | – | – |
| 1981 | 109 997 | – | – |
| 1982 | 112 078 | – | – |
| 1983 | 113 445 | – | – |
| 1984 | – | – | 115 328[10] |
| 1985 | 116 680 | – | – |
| 1986 | 117 811 | – | – |
| 1987 | 119 238 | – | – |
| 1988 | 119 534[10] | 119 582[10] | – |
| 1989 | 120 823 | – | – |
Okres III Rzeczypospolitej (1989-)
| rok | dane z roczników GUS | dane Banku Danych Lokalnych GUS[12] | dane ze spisu powszechnego | dane z innych źródeł | uwagi | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I półrocze | II półrocze | zmiany rok do roku | |||||
| 1990 | 122 144[10] | – | – | – | – | – | – |
| 1991 | 122 792 | – | – | – | – | – | – |
| 1992 | 122 309 | – | – | – | – | – | – |
| 1993 | 122 882 | – | – | – | – | – | – |
| 1994 | 123 148 | – | – | – | – | – | – |
| 1995 | – | 123 143 | 123 134 | – | – | – | – |
| 1996 | – | 123 118 | 123 204 | +70  | – | – | – |
| 1997 | – | 123 263 | 123 303 | +99 | – | – | – |
| 1998 | – | 123 266 | 123 373 | +70 | – | – | – |
| 1999 | – | 123 292 | 121 923 | -1 450  | – | – | reforma administracyjna |
| 2000 | – | 121 767 | 121 833 | -90 | – | – | – |
| 2001 | – | 121 743 | 121 370 | -463 | – | – | – |
| 2002 | – | 121 252 | 121 107 | -263 | 121 229[13] | – | – |
| 2003 | – | 120 933 | 120 728 | -379 | – | – | – |
| 2004 | – | 120 440 | 120 369 | -359 | – | – | – |
| 2005 | – | 120 084 | 119 939 | -430 | – | – | – |
| 2006 | – | 119 608 | 119 256 | -683 | – | – | – |
| 2007 | – | 118 957 | 118 432 | -824 | – | – | – |
| 2008 | – | 118 160 | 118 042 | -390 | – | 115 966[14] | – |
| 2009 | – | 117 785 | 117 402 | -640 | – | 115 258[15] | – |
| 2010 | – | 117 196 | 116 914 | -488 | – | – | – |
| 2011 | – | 116 685 | 116 345 | -569 | 116 783[16] | – | – |
| 2012 | – | 115 982 | 115 546 | -799 | – | 111 839[17] | – |
| 2013 | – | 115 204 | 114 885 | -661 | – | – | – |
| 2014 | – | 114 405 | 113 939 | -946 | – | 109 466 | – |
| 2015 | – | 113 432 | 113 041 | -898 | – | – | – |
| 2016 | – | 112 635 | 112 483 | -558 | – | – | – |
| 2017 | – | 112 106 | 111 752 | -731 | – | – | – |
| 2018 | – | 111 319 | 110 802 | -950 | – | – | – |
| 2019 | – | 110 287 | 109 883 | -919 | – | – | – |
| 2020 | – | 109 347 | 108 561 | -1 322 | – | – | pandemia COVID-19 |
| 2021 | – | 107 745 | 106 928 | -1 633 | – | – | pandemia COVID-19 |
Interpretując wyniki statystyk należy mieć na uwadze występujący w ostatnich latach trend przenoszenia się wielu włocławian do okolicznych wsi i miasteczek[18]. Choć statystyki ludności Włocławka pomijają te osoby, nie znaczy to wcale, że Włocławek tych włocławian traci – najczęściej nadal pozostają związani z miastem (np. pracą, usługami, szkołą).
Tendencję spadkową liczby mieszkańców Włocławka zaobserwować można od 1999 r. 1 stycznia 1999 r. na skutek reformy administracyjnej Polski Włocławek utracił status miasta wojewódzkiego (zlikwidowano województwo włocławskie), toteż spadek liczby mieszkańców miasta można wiązać również ze związaną z reformą redukcją zatrudnienia we włocławskich urzędach. W nowo powstałym województwie kujawsko-pomorskim siedzibą wojewody i urzędu wojewódzkiego jest Bydgoszcz, a siedzibą zarządu województwa, sejmiku wojewódzkiego i urzędu marszałkowskiego jest Toruń. We Włocławku zlikwidowano m.in. Urząd Wojewódzki, komendę wojewódzką policji, komendę wojewódzką straży pożarnej i Wojewódzki Urząd Poczty.
Powierzchnia Włocławka
- 1793 – 13,46 km²[4]
- 1921 – 14,3 km²[19] (1430,1 ha); nie licząc obszarów wodnych Wisły, Zgłowiączki i jezior: 14,1 km² (1411 ha)[20]
- 1927 – 42 km² (4152,4 ha); nie licząc obszarów wodnych Wisły, Zgłowiączki i jezior: 32 km² (3187,2 ha)[20]
- 1939 – 42 km²[21]
- 1950 – 42 km²[10]
- 1980 – 85 km²[10]
- 1995-2005 – 84,78 km²[22]
- 2006 – 84,15 km²[22]
- 2007–2020 – 84,32 km²[22]
- 2021 – 85,08 km²[22] [a]
Uwagi
- ↑ Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2020 r., opublikowanego w Dz.U. 2020 poz. 1332, od 1 stycznia 2021 r. miasto jest większe o 76 ha
Przypisy
- ↑ Gall Anonim, Kronika Polska, Księga I.
- ↑ Na podstawie Danych Regionalnych
- ↑ a b c Roman Czaja, Anna Marynowska, Tomasz Wąsik, Radosław Golba, Zenon Kozieł, Agnieszka Pilarska: Włocławek. T. II: Kujawy. Cz. 4: Włocławek. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016, s. 15, seria: Atlas Historyczny Miast Polskich. ISBN 978-83-231-3551-7. [dostęp 2018-12-17]. (pol.).
- ↑ a b c Witold Kujawski, Komisja Dobrego Porządku. Samorząd miejski przed i po reformie 1787 roku, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. I, Włocławek 1999, s. 361, 363, 380
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Bohdan Ryszewski, Zaludnienie Włocławka i warunki życia mieszkańców w XIX wieku, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. I, Włocławek 1999, s. 558-562
- ↑ a b c d Włocławek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 697.
- ↑ a b c Włocławek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 698.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Wiesław Wróblewski, Ludność i gospodarka lokalna Włocławka w latach 1918-1939, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. II, Włocławek 2001, s. 256
- ↑ a b c d e f g h Jan Sziling, Z dziejów Włocławka w latach okupacji niemieckiej (1939-1945), [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. II, Włocławek 2001, s. 374
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Eugeniusz Wojciechowski, Zagadnienia demograficzne w latach 1945-1990, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. II, Włocławek 2001, s. 510-511
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Adam Ginsbert, Włocławek : studium monograficzne, Warszawa 1968, s. 167
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS – [porządek:] Dane według dziedzin → kategoria: Ludność → grupa: Stan ludności → podgrupa: Ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci → lata: 1995–2017 → lokalizacje: w miastach → Miejsce zamieszkania/zameldowania: faktyczne miejsce zamieszkania → Stan na dzień: stan na 30 VI, stan na 31 XII → Płeć: ogółem → Jednostka terytorialna: Włocławek; odnośnik do źródła danych: [1]
- ↑ publikacja bydgoskiego Urzędu Statystycznego Podstawowe informacje ze spisów powszechnych – Gmina m. Włocławek... [2]
- ↑ dane za październik 2008 r. – statystyki „meldunkowe” Wydziału Spraw Obywatelskich UM – źródło: Barbara Szmejter, Włocławianie: Coraz mniej nas, [w:] „Gazeta Pomorska”, wyd. włocławskie, nr 260 (6 XI 2008), s. 13
- ↑ dane za lipiec 2009 r. – statystyki Wydziału Spraw Obywatelskich UM – źródło: strona internetowa Urzędu Miasta Włocławek [3]
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. – wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r.. strona internetowa Głównego Urzędu Statystycznego, 2012-07-26. [dostęp 2012-12-05]. (pol.).
- ↑ dane meldunkowe UM Włocławek z 31.12.2012, za: Wojciech Alabrudziński, W tym roku pierwszy urodził się Oskar!, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 2 z 3 stycznia 2013 r., wyd. włocławskie, s. 7A
- ↑ Ewelina Piotrowska, Uciekają z miasta do gmin, internetowe wydanie „Nowości” (2009-09-04) [4]
- ↑ Michał Morawski, Monografja Włocławka : (Włocławia), Włocławek 1933, s. 32-33 [52, 55] [5]
- ↑ a b Adam Ginsbert: Włocławek : studium monograficzne. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1968, s. 103-105. (pol.).
- ↑ Jan Sziling: Z dziejów Włocławka w latach okupacji niemieckiej (1939-1945). W: Jacek Staszewski: Włocławek : dzieje miasta. T. 2: Lata 1918–1998. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2001, s. 372. ISBN 83-88115-08-1. (pol.).
- ↑ a b c d podział terytorialny – powierzchnia – źródło: strona internetowa Banku Danych Lokalnych GUS [6]
Media użyte na tej stronie
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.