Ludvík Krejčí

Ludvík Krejčí
gen. Ludvík Krejčí (1937)
generał armii
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1890 Tuřany, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	9 lutego 1972 Uście nad Orlicą, Czechosłowacka Republika Socjalistyczna
Przebieg służby
Lata służby	1914–1939, 1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier, Korpus Czechosłowacki, Armia Czechosłowacka
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia

Krejčí w okresie służby w Korpusie Czechosłowackim

Generał Ludvík Krejčí w 1938

Ludvík Krejčí (ur. 17 sierpnia 1890 w Tuřanach, zm. 9 lutego 1972 w Uście nad Orlicą) – czechosłowacki wojskowy, oficer Korpusu Czechosłowackiego w Rosji, generał armii Wojska Czechosłowackiego i jego szef Sztabu Generalnego w latach 1933–1939. Podczas II wojny światowej więzień obozu koncentracyjnego Theresienstadt.

Tablica pamiątkowa poświęcona pamięci generała w Tuřanach

Grób generała i jego żony

Życiorys

Syn Františka (1852–1930, w latach 1911–1918 starosty w Tuřanach)^[1] i Amálie (1851–1935)^[2]. Pochodził z czeskiej rodziny chłopskiej. Ukończył gimnazjum w Vyškov. Następnie został przyjęty do Wyższej Szkoły Leśnej w Píseku. Po ukończeniu studiów został powołany do rocznej służby wojskowej w Armii Austro-Węgierskiej. W 1911 podjął pracę jako pomocnik leśny^[3].

Wziął udział w I wojnie światowej w szeregach wojsk austro-węgierskich. Walczył w Serbii, Czarnogórze oraz Albanii. W 1915 otrzymał awans na stopień porucznika^[4]. W maju 1916 jako dowódca kompanii przeniesiony na front włoski, potem walczył na froncie rumuńskim. 17 maja 1917 niedaleko miasta Fokszany dostał się do rosyjskiej niewoli. Już w czerwcu tego samego roku decydował się na wstąpienie do Korpusu Czechosłowackiego formowanego w Rosji. 20 lipca 1917 został skierowany na kurs oficerski w Boryspolu^[5]. Po jego ukończeniu otrzymał stopień kapitana sztabowego i przydział do 6. Pułku Strzelców Hanackich. 9 marca 1918, podczas bitwy o węzeł kolejowy Bachmacz, jednostka ta zatrzymała chwilowo postępy wojsk niemieckich zajmujących Ukrainę w następstwie traktatu brzeskiego, co umożliwiło ewakuację wycofujących się wojsk czechosłowackich^[5]. Ludvík Krejčí brał też udział w dalszych walkach – tym razem już z bolszewikami – podczas odwrotu z Ukrainy na Syberię. W 1919 objął dowództwo 2 Dywizji Strzeleckiej^[5]. W kwietniu 1920 opuścił ogarniętą wojną domową Rosję, po kilku miesiącach docierając do Czechosłowacji.

W lipcu 1920 w stopniu pułkownika powierzono mu dowództwo nad 6. Dywizją Piechoty w Brnie. Już w 1923 otrzymał awans do stopnia generała brygady. W sierpniu tego samego roku został wysłany na studia wojskowe do École supérieure de guerre w Paryżu. Po powrocie do kraju w 1925 został mianowany dowódcą 4. Dywizji, z siedzibą w Hradec Králové. W maju 1928 został awansowany do stopnia generała dywizji. 30 listopada 1933 został tymczasowy, a 31 grudnia tego samego roku pełnoprawnym szefem Sztabu Czechosłowackich Sił Zbrojnych. Stało się to na bezpośrednią prośbę prezydenta Czechosłowacji Tomáša Masaryka. W 1934 został awansowany na generała armii. Stworzył nowoczesny system dowodzenia i przeprowadził szybką modernizację technologiczną wojska czechosłowackiego, wprowadzając na jego uzbrojenie samoloty i czołgi. Nadzorował budowę fortyfikacji przy czechosłowacko-niemieckiej granicy^[5].

Na początku września 1938 wystosował memorandum do polityków czechosłowackich, ostrzegając przed ustępstwami wobec Trzeciej Rzeszy i zwracając uwagę na gotowość armii do walki. 1 marca 1939, pod naciskiem niemieckim, został usunięty ze stanowiska szefa Sztabu Generalnego armii czechosłowackiej. Po rozpoczęciu okupacji Czech przez Niemców i utworzeniu Protektoratu Czech i Moraw zamieszkał w Pradze. 14 października 1941 został – pod zarzutem wspierania czechosłowackiego ruchu oporu – aresztowany przez Gestapo, po przesłuchaniu przeniesiono go do obozu koncentracyjnego Theresienstadt^[3]. 22 lipca 1942 został zwolniony^[6]. W 1943 SS Obergruppenführer Karl Hermann Frank próbował przekonać generała do podjęcia współpracy, jednak Krejčí odmówił. Wspierał konspiracyjną organizację z Jaroslavem Kvapilem na czele^[5].

Po zakończeniu II wojny światowej zgłosił się do ponownej służby w Armii Czechosłowackiej. Został przyjęty dopiero w styczniu 1947 i szybko (bo już w 1 lutego 1947) przeniesiono go w stan spoczynku^[7][5]. W lipcu 1950 został zdegradowany, natomiast w maju 1953 odebrano mu emeryturę^[7]. Podjął wówczas pracę jako pomocnik w fabryce guzików w miejscowości Jablonné nad Orlicí. W 1969 odzyskał częściową emeryturę wojskową, po osobistej interwencji marszałka Związku Radzieckiego Iwana Koniewa, który doceniał postawę wykazaną przez niego w 1938^[3].

Został pochowany na cmentarzu w Tuřanach.

Pamięć

W 1990 władze czechosłowackie przywróciły mu pośmiertnie stopień wojskowy.

W 1936 w Tuřanach, na ścianie domu w którym urodził się generał, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. W 1939 została zdemontowana, ponownie zawieszono ją natomiast w 1996^[8].

W 2012 pośmiertnie otrzymał nagrodę przyznawaną przez Instytut Badania Reżimów Totalitarnych^[9]. 28 października 2017 prezydent Czech Miloš Zeman przyznał mu pośmiertnie Order Lwa Białego^[10].

Ordery i odznaczenia

Czechosłowackie i czeskie

• Order Sokoła (1919)^[4]
• Czechosłowacki Medal Rewolucyjny (1922)^[4]
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki (1914–1918) (1920)^[4]
• Medal Jana Žižki z Trocnova (1918)^[11]
• Medal Pamiątkowy 6. Pułku Strzelców Hanackich (1948)^[12]
• Bachmaczewski Medal Pamiątkowy (1948)^[4]
• Order Lwa Białego (2017, pośmiertnie)^[10]

Zagraniczne

• Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (Austro-Węgry, czterokrotnie)^[13]
• Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie)^[4]
• Krzyż Wojenny 1914–1918 (Francja, 1919)^[4]
• Kawaler Legii Honorowej (Francja, 1919)^[4]
• Oficer Legii Honorowej (Francja, 1928)
• Wielki Oficer Legii Honorowej (Francja, 1934)
• Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania, 1919)^[4]
• Medal Zwycięstwa (1922)^[4]
• Komandor Orderu Korony Włoch (Królestwo Włoch, 1923)^[4]
• Komandor Orderu Korony Rumunii (Królestwo Rumunii, 1928)^[4]
• Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii (Królestwo Rumunii, 1934)^[14]
• Order Korony Jugosłowiańskiej (Królestwo Jugosławii, 1935)^[4]
• Krzyż Wielki Orderu Jerzego I (Królestwo Grecji, 1936)^[4]

Przypisy