Ludwik Żurowski

Ludwik Żurowski
Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1901
Łazy

Data i miejsce śmierci

1998
Kraków

Miejsce spoczynku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

lekarz, społecznik

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor medycyny

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Rodzice

Jan (1863–1953) i Barbara z domu Gzyl

Małżeństwo

Maria z Rogalskich

Dzieci

Jacek, Alina, Marek, Ludwik

Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Ludwik Żurowski (ur. 9 sierpnia 1901 w Łazach, zm. 1998 w Krakowie) – polski lekarz i społecznik, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Życiorys

Historia rodziny

Pochodził z rodziny szlacheckiej osiadłej w Łazach w obecnym powiecie krakowskim na podstawie aktu nadania sołtysowstwa jerzmanowskiego na rzecz przodka, Jana Michała Żurowskiego, towarzysza chorągwi pancernej i jego spadkobierców, przez króla Augusta II w dniu 12 kwietnia 1724 roku. Początkowo ród Żurowskich był osiadły w Jerzmanowicach, posiadłości królewskiej i do pobliskich Łaz przeniósł się dopiero w końcu XIX wieku. Ludwik był jednym z czterech synów Jana Żurowskiego (1863–1953) i Barbary z domu Gzyl. Majątek w Łazach przejął Jan Michał (1897–1989), najstarszy brat Ludwika[1].

Maturę uzyskał w Olkuszu, a następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w roku 1930 otrzymał dyplom doktora medycyny. Zawarł związek małżeński z Marią z domu Rogalską. Ich dziećmi byli Jacek, Alina, Marek i Ludwik[1].

Czas wojny

Okupacyjne władze niemieckie karały śmiercią każdą pomoc Żydom na terenie całego Generalnego Gubernatorstwa

W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Krakowie, który w tym czasie był stolicą niemieckiego Generalnego Gubernatorstwa. Pełnił funkcję lekarza odpowiedzialnego za walkę z chorobami zakaźnymi wśród pracowników polskich i żydowskich fabryk w Krakowie. Dzięki temu mógł swobodnie poruszać się po całym mieście i nieść pomoc Żydom zamkniętym w krakowskim getcie[2]. Pomoc tę kontynuował z narażeniem życia mimo incydentu aresztowania i pobicia go przez niemieckie gestapo. Przy pomocy farmaceuty Tadeusza Pankiewicza przemycał do getta m.in. farbę do włosów, która była potrzebna siwiejącym mężczyznom, selekcjonowanym w getcie do pracy lub do wywiezienia do niemieckiego obozu koncentracyjnego[3][4]. Żona Żurowskiego, Maria, przygotowywała w aptecznych butelkach mikstury tłuszczu i cukru, które jej mąż zabierał do getta w celu dożywiania pacjentów[5].

Był także lekarzem w jednej z fabryk amunicji w Krakowie, gdzie przekonał niemieckiego dyrektora, że rzadkie choroby potrafią leczyć jedynie lekarze żydowscy. W ten sposób uratował przed wywiezieniem swojego przedwojennego szefa, dr. Aleksandra Bibersteina[6]. W szczególności uratował z getta całą rodzinę lekarza Juliana Aleksandrowicza[7][8], którą umieścił w mieszkaniu profesora Andrzeja Stopki. Julian Aleksandrowicz, dzięki fałszywym dokumentom, od roku 1943 sam walczył jako partyzant Armii Krajowej, za co został odznaczony orderem Virtuti Militari[5].

W rodzinnych Łazach 16 lipca 1943 roku niemieckie wojsko przeprowadziło pacyfikację wsi[9][10], w czasie której zamordowało 4 osoby podczas nieskutecznych tortur mających na celu wydobycie informacji o lokalnych siłach Armii Krajowej. W obozie niemieckim w Płaszowie zginęły dalsze trzy osoby[11]. Jednym z torturowanych przez Niemców w Łazach był starszy brat Ludwika, Jan Michał[12].

Czas po wojnie

Ludwik Żurowski po wojnie kontynuował pracę lekarza w Krakowie, także w III Klinice Chorób Wewnętrznych ówczesnej Akademii Medycznej. W roku 1982 został odznaczony najwyższym odznaczeniem cywilnym nadawanym nie-Żydom przez państwo Izrael – medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[13] i uhonorowany drzewem zasadzonym w Ogrodzie Sprawiedliwych w Jad Waszem w Jerozolimie[14].

Uratowany przez niego profesor Julian Aleksandrowicz, z którym utrzymywał kontakt, w roku 1962 wydał swoje wspomnienia okupacyjne z posłowiem Władysława Bartoszewskiego[15].

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (pas 25, wsch.)

Grób Ludwika Żurowskiego na Cmentarzu Rakowickim

Przypisy

  1. ↑ a b Zygmunt Krzystanek, Z dziejów parafii. Wspomnienie o ks kanoniku Józefie Żurowskim z Łaz z najnowszą historią w tle, zawiera fotografie rodziny Żurowskich, portal Jurajski Ostaniec – Jurajski kącik historyczny [dostęp 2017-05-02].
  2. ↑ My grandfather helped ghetto Jews, BBC News World Edition, zawiera fotografie Ludwika i Marii Żurowskich, 24 stycznia 2003 [dostęp 2017-04-27].
  3. ↑ Tadeusz Pankiewicz, Apteka w getcie krakowskim, (dr Żurowski → str. 60), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003, s. 276, ISBN 978-83-08-04071-3.
  4. ↑ Tadeusz Pankiewicz, The Kraków Ghetto Pharmacy, (dr Żurowski → str. 84), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2013, s. 322, ISBN 978-83-08-05114-6 (ang.).
  5. ↑ a b Historia pomocy – Żurowski Ludwik, portal Polscy Sprawiedliwi (sprawiedliwi.org.pl), 2017 [dostęp 2017-04-27], Cytat: Żona dr Żurowskiego przygotowywała w aptecznych butelkach mikstury tłuszczu i cukru, które ten zabierał do getta w celu dożywiania chorych.
  6. ↑ Monika Bednarek i inni, Oczami lekarza – krakowskie getto we wspomnieniach Aleksandra Bibersteina, Alicja Sułkowska-Kądziołka, Tomasz Owoc (red.), Interaktywny spacer edukacyjny po Krakowie, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2011, ISBN 978-83-7577-006-3 [dostęp 2018-02-15].
  7. ↑ Jerzy Aleksandrowicz, wspomnienie, [w:] Wiktoria Śliwowska (red.), The Last Eyewitnesses, Children of the Holocaust speak, (oryginał w języku polskim: Dzieci Holocaustu mówią, tom 1, Warszawa: Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu w Polsce, 1993[1]), Evanston, Illinois: Northwestern University Press, 1998, s. 5-11, ISBN 0-8101-1511-5 [dostęp 2018-02-14] (ang.).
  8. ↑ Polacy ratujący Żydów w latach II wojny światowej - Materiały dla ucznia, relacja Juliana Aleksandrowicza, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2008, s. 54 i 55 [dostęp 2018-02-14].
  9. ↑ 71. rocznica pacyfikacji wsi Łazów, zawiera galerię fotografii corocznych uroczystości, www.jerzmanowice-przeginia.pl – portal Urzędu Gminy, 13 lipca 2014 [dostęp 2017-05-03].
  10. ↑ Łazy. Nigdy nie zapomną o pacyfikacji wioski, „Dziennik Polski”, 16 lipca 2015 [dostęp 2017-05-03].
  11. ↑ Paweł Łuczyński (red.), Łazy '43, Jerzmanowice: Gminny Ośrodek Kultury, 2008, ISBN 978-83-927551-0-4.
  12. ↑ Pomnik upamiętniający pacyfikację wsi Łazy, jerzmanowice-przeginia.pl – portal Urzędu Gminy, [b.r.] [dostęp 2017-05-02], Cytat: Tylko w lipcu 1943 [Niemcy] spacyfikowali następujące miejscowości: Kaszów, 1 lipca, zamordowano 30 osób; Liszki, 4 lipca, zamordowano 32 osoby; Łazy, 16 lipca, zamordowano 4 osoby; Radwanowice, 16 lipca, zamordowano 30 osób; Sułkowice i Harbutowice, 24 lipca, zamordowano 26 osób. (...) Mieszkańcy Łaz zostali zaskoczeni [przez Niemców] we śnie, bez możliwości ucieczki (...) Wszyscy zostali spędzeni na łąkę obok dworskich zabudowań, gdzie rozkazano im [przez cały dzień] leżeć twarzą do ziemi. (...) W miejscu pacyfikacji mieszkańcy Łaz po zakończeniu wojny ufundowali pomnik z czarnego marmuru upamiętniający bohaterskie ofiary tej pacyfikacji, dedykując napis: „Przyszłym pokoleniom”.
  13. ↑ Righteous among the nations honored by Yad Vashem by 1 January 2017 – Poland, (Żurowski, Ludwik, poz. 2104, 1982), 2017 [dostęp 2017-05-02].
  14. ↑ Maria Ciesielska, Sprawiedliwych wśród narodów świata lekarzy cz. 1, 2014 [dostęp 2017-04-27].
  15. ↑ Julian Aleksandrowicz, Kartki z dziennika doktora Twardego, wyd. 5, dostępne także w formatach e-book, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014, ISBN 978-83-08-05621-9 [dostęp 2017-05-02].

Media użyte na tej stronie

Righteous Among the Nations medal simplified.svg
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations
Grób Ludwika Żurowskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Ludwika Żurowskiego na Cmentarzu Rakowickim
Bekanntmachung General Government Poland 1942.jpg
Bekanntmachung of the German General Government in Częstochowa (Poland), 1942