Ludwik Bartłomiej Lemański

Ludwik Bartłomiej Lemański
Herb
Bukowczyk
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1788
Buk

Data i miejsce śmierci

31 marca 1861
Witkowice

Ojciec

Kazimierz Lemański

Matka

Joanna z Górskich

Żona

Teodora z Bagińskich

Dzieci

Aniela Joanna Ludwika
Ludwika Teodora
Kornelia Marianna
Kazimierz Marcin
Teresa
Teodora Marianna

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Podpis Ludwika Lemańskiego (1815)
Grobowiec rodziny Lemańskich na cmentarzu w Bratoszewicach

Ludwik Bartłomiej Lemański herbu Bukowczyk (ur. 25 sierpnia 1788 w Buku koło Poznania, zm. 31 marca 1861 w Witkowicach w powiecie częstochowskim) – uczestnik wojen napoleońskich, kapitan Wojska Polskiego odznaczony Orderem Legii Honorowej i Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari, ziemianin.

Życiorys

Ludwik Bartłomiej był najmłodszym synem bukowskiego burmistrza Kazimierza Lemańskiego i jego żony Joanny z Górskich[1][2]. Co najmniej do 1799 roku mieszkał w Wielkiej Wisi pod Bukiem, w majątku swojej starszej siostry Rozalii żony Józefa Szpotańskiego. Nie zachowały się informacje na temat jego wykształcenia. Już jako 19-latek służył w 3 Pułku Piechoty płk Edwarda Żółtowskiego. 13 stycznia 1807 roku został podporucznikiem, 7 maja 1808 awansowany na porucznika, a 5 czerwca 1809 na kapitana[3]. Wyróżnił się 16 czerwca 1809 roku w walkach pod Sandomierzem w czasie wojny polsko-austriackiej[4][5][6]. W szeregach Wojska Polskiego wziął udział w wojnie Napoleona przeciw Rosji. Ranny w bitwie pod Smoleńskiem 17 sierpnia 1812 roku[7]. Szczególną odwagą wykazał się w bitwie pod Borodino. Szaleńczym zrywem, w grupie kilkunastu piechurów pod dowództwem płk Ignacego Aleksandra Blumera, przedarł się przez szeregi rosyjskie[8]. 11 października 1812 roku został odznaczony orderem Legii Honorowej („Kapitan Lemański z 3 Pułku Piechoty, patent nr 33.422”)[9]. Po raz drugi ranny 29 listopada 1812 roku, w ostatnim dniu bitwy pod Berezyną. Dostał się do niewoli i 25 marca 1815 został wcielony do batalionu grenadierów. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari („Lemański Ludwik, kapitan z batalionu instruktorów grenadyerów”)[10][11][1]. Był członkiem loży wolnomularskiej „Wolność Odzyskana”[12]. Wiele informacji o kpt. Lemańskim podaje hr. Aleksander Fredro, także oficer z czasów napoleońskich[13][14].

Od 1816 mieszkał w Zwoleniu i był dziedzicem tamtejszego majątku ziemskiego. W późniejszych latach piastował urząd Sędziego Pokoju pow. kozienickiego[15]. Ożenił się w 1815 roku z Teodorą z domu Bagińską, wdową po kapitanie Grzegorzu Łazarowiczu. Urodziło im się pięć córek i syn Kazimierz (1825-1885) – od 1852 roku dziedzic Bratoszewic koło Łodzi. Najstarsza córka Aniela Joanna (1816-1918) wyszła za Sylwestra Dębińskiego. Kolejna Ludwika Teodora (1818-?) wyszła za Dominika Jana Józefa Cichockiego h. Nałęcz. Trzecią była Kornelia Marianna (1820-1860), żona Ludwika Walentego Hipolita Komierowskiego z Komierowa h. Pomian. Najmłodsza Teodora Marianna (1833-1881) wyszła za Marcelego Ludwika Watraszewskiego. Ludwik Bartłomiej Lemański zmarł 31 marca 1861 roku w Witkowicach - majątku należącym do męża jego córki Anieli. W akcie zgonu podano: „w dniu Trzydziestym Pierwszym Marca roku bieżącego [...] umarł Ludwik Lemański we Wsi Witkowicach właściciel dóbr z Zwolenia były Pułkownik[a] Woysk Polskich lat Siedmdziesiąt Trzy maiący urodzony Wielkiej Wsi Księstwie Poznańskim z Kazimierza i Joanny z Gurskich iuż nieżyiących małżonków Lemańskich zostawiwszy po sobie owdowiałą żonę Teodorę z Bagińskich Lemańską w Bratoszewicach zamieszkałą”[16]. Został pochowany na cmentarzu w Bratoszewicach.

Ludwik Bartłomiej Lemański herbu Bukowczyk został ujęty pod numerem 683 w wykazie szlachty dziedzicznej, która „nabyła tego stanu przed ogłoszeniem prawa”[17]. W późniejszym Spisie Szlachty Królestwa Polskiego i opierających się na nim Herbarzach, wymieniony jako syn kpt. Józefa Lemańskiego[18][19]. Informacja ta nie jest zgodna z zapisami metrykalnymi. Kapitan Józef Lemański h. Bukowczyk – oficer IX Regimentu Piechoty Wojsk Koronnych, nobilitowany 9 grudnia 1790 roku – był stryjecznym bratem Ludwika Bartłomieja Lemańskiego (ich ojcowie byli braćmi).

Przypisy

  1. ↑ a b Seweryn hr. Uruski, Rodzina: Herbarz Szlachty Polskiej,. Warszawa 1911, t. 8, s. 328-329
  2. ↑ Teki Dworzaczka: Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów szlachty wielkopolskiej XV-XX wieku. Strona internetowa Biblioteki Kórnickiej PAN (pol.). [dostęp 2012-01-18].
  3. ↑ Wojsko Polskie : Księstwo Warszawskie 1808-1815,. B. Gembarzewski (oprac.), Warszawa 1905, s. XXII
  4. ↑ Rys historyczny kampanii odbytéj w roku 1809 w Księstwie Warszawskiem pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego, Poznań 1869, s. 135.
  5. ↑ A.J. Ostrowski, Żywot Tomasza Ostrowskiego: ministra Rzeczypospolitej, później prezesa senatu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, oraz Rys wypadków krajowych od 1763 r. do 1817, t. 1, Paryż 1836, s. 399.
  6. ↑ J. Falkowski, Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce, t. 3, Poznań 1884, s. 155.
  7. ↑ R. Bielecki, Napoleon a Polska, Polacy a Napoleon: katalog wystawy w Muzeum Historycznym Miasta Stołecznego Warszawy czerwiec-październik 1997, Warszawa 1997, s. 108.
  8. ↑ „Przebicie się otoczonego woyskiem rossyiskiem pułku trzeciego piechoty polskiej” [w:] Antoni Górecki, Poezyie Litwina, Paryż 1834, s. 126.
  9. ↑ Rozkaz gen dyw. Jana Henryka Dąbrowskiego z 14 lipca 1814. Zob: „Gazeta Warszawska”. 1814, nr 57 (pol.). [dostęp 2011-03-09].
  10. ↑ Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych., Lwów 1881, s. 51.
  11. ↑ Z. Wesołowski, The Order of the Virtuti Militari and its cavaliers 1792-1992 (= Order Virtuti Militari i jego kawalerowie), Miami 1992, s. 104.
  12. ↑ S. Małachowski, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, [w:] Archiwum komisji historycznej, t. 14, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1930, s. 244.
  13. ↑ Aleksander hr. Fredro, Trzy po trzy : pamiętniki z epoki napoleońskiej, Kraków 1917, s. 132, 220.
  14. ↑ Aleksander hr. Fredro, Pisma wszystkie. Proza. Cz. 2, T. 13, Warszawa 1969, s. 324.
  15. ↑ Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1835, Warszawa 1835, s. 341.
  16. ↑ Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Borownie, AP Częstochowa, zespół 8/213/0, syg. 1, s. 64, akt zgonu nr 12.
  17. ↑ Decyzja Rady Stanu Królestwa Polskiego z 26.07.1837. Zob: „Kurjer Warszawski”. 1837, nr 208 (pol.). [dostęp 2011-01-03].
  18. ↑ Spis szlachty Królestwa Polskiego z dodaniem krótkiéj informacyi o dowodach szlachectwa.( = Список дворянам Царства Польского с приобщением кратких сведений о доказательствах дворянства), Warszawa 1851, s. 129.
  19. ↑ A. Boniecki, Herbarz Polski, t. 14,. Warszawa 1911, s. 75-76.

Uwagi

  1. ↑ S. Uruski („Rodzina: Herbarz Szlachty Polskiej”) podaje, że Ludwik Lemański został awansowany na podpułkownika.
    Informując o ślubie syna Ludwika Lemańskiego, prasa warszawska donosi, że ojciec pana młodego był „pułkownikiem byłych Wojsk Polskich i adiutantem jenerała Zajączka w owym czasie Namiestnika Królestwa Polskiego”. Zob: Kurjer Warszawski 1850.11.29, nr 316.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Herb Bukowczyk.JPG
Herb szlachecki Bukowczyk
Podpis Ludwika Lemańskiego.jpg
Autor: Mariusz Formanowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Podpis Ludwika Lemańskiego
Lemanski tomb.JPG
Autor: Mariusz Formanowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
grobowiec rodziny Lemańskich z Bratoszewic